به گزارش ایران اکونومیست، نظام مالیاتی یکی از حیاتیترین حوزههایی است که عملکرد مناسب آن می تواند به دستاوردهای مختلفی از جمله عدالت اقتصادی، رشد اقتصادی، کاهش وابستگی به منابع حاصل از خام فروشی و در نتیجه کاهش تاثیرگذاری تحریم بر اقتصاد کشور منجر شود.
با این حال در هشت سال مدیریت دولت قبلی هیچ اقدام اساسی برای تحول نظام مالیاتی انجام نشد و اجرای تمام این اصلاحات به دولت سیزدهم سپرده شد. با شروع به کار دولت سیزدهم اجرای این اصلاحات با پیگیری دو رویکرد اصلی آغاز شد. رویکرد اول، کاهش فشار مالیاتی از بخش رسمی و افزایش فشار مالیاتی بر بخش غیررسمی و غیرمولد است. در این ارتباط اولین اقدام دولت در سال گذشته، سامان دادن به نظام نقل و انتقال پول و شفاف کردن انتقال پول در وجه ذی نفعان بود.
در همین ارتباط درگاههای پرداخت و پوزها تقریبا به طور کامل به پروندههای مالیاتی متصل شد. نظم دادن به دستگاههای پرداخت باعث شد حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار مودی جدید شناسایی شده و البته از روشهای دیگر هم از جمله بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات فعالان اقتصادی بر اساس اطلاعات طرفهای ثالث، یک میلیون مودی دیگر نیز شناسایی شدند. در مجموع حدود ۲.۲ میلیون مودی مالیاتی جدید شناسایی شدند. اقدام دیگر در حمایت از بخش رسمی و خوش حساب اقتصادی کشور، کاهش نرخ مالیات واحدهای تولیدی از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد بود. اقدامی که می تواند به رشد بیشتر تشکیل سرمایه در بخش های مختلف اقتصاد و رشد بیشتر اقتصاد کشور منجر شود.
اقدام دیگر دولت، تفکیک حساب های شخصی از تجاری بود. هرچند این سیاست هنوز به طور کامل اجرایی نشده اما تا کنون باعث شده ۲.۵ برابر سال گذشته از اصناف مالیات دریافت شود.
نکته ارزشمند در این رابطه، تمرکز دریافت مالیات از اصناف با درآمدهای بالا و کاهش فشار و بعضا بخشش مالیات اصناف کم درآمد بوده است. طبق اعلام رئیس سازمان مالیاتی، از ۴ میلیون مودی که اظهارنامه داده اند، ۱.۶ میلیون اظهارنامه مالیات صفر و ۸۰۰ هزار اظهارنامه مالیات زیر ۵ میلیون تومان پرداخت میکنند.
در مقابل ۵ درصد مودیان که جزو صنفهای پردرآمد نظیر پزشکان، دندانپزشکان، طلافروشان، نمایشگاه داران اتوموبیل و ... هستند، حدود ۵۰ درصد مالیات مشاغل را پرداخت میکنند. این حرکت به معنی عدالت مالیاتی و نگرفتن مالیات از کم درآمدها و دریافت مالیات منصفانه از پردرآمدها است.
رویکرد دیگر دولت سیزدهم در نظام مالیاتی، حرکت به سمت هوشمندسازی مالیاتی و چرخش از نظام مالیاتی ممیزمحور به نظام مالیاتی داده محور و مبتنی بر اطلاعات بر خط و به روز است. طبق اعلام رئیس سازمان مالیاتی، امسال در بحث مالیات اصناف ۳ ملیون واحد صنفی که مالیات خود را به شکل مالیات مقطوع یا توافقی قطعی کردند، یک بار هم به ادارات مالیاتی مراجعه نکردند؛ بلکه از طریق سامانه و تنها در ۵ دقیقه مالیاتشان را تعیین، تقسیط و پرونده آنها خاتمه داده شد. همچنین در بحث مالیات نقل و انتقال خودرور با همکاری پلیس راهور این امکان فراهم شد که کسی که برای تعویض پلاک مراجعه میکند، در همان درگاه پرداخت پلیس راهور، مالیات خود را در لحظه و بدون مراجعه به دستگاه مالیاتی پرداخت کند. این اقدامات و اقدامات دیگری که دولت در دست اجرا دارد، وابستگی کشور به درآمدهای نفت را به مرور کاهش و مصرف درآمدهای نفتی را به زیرساخت ها هدایت خواهد کرد.
عامل موفقیت دولت سیزدهم در افزایش درآمدهای مالیاتی، تمرکز بر خلأهای اخذ مالیات و به دام انداختن فراریان مالیاتی بوده است. با اقداماتی که دولت سیزدهم انجام داده، فراریان مالیاتی به تور افتادند. مثلا دولت ۲ هزار و ۵۰۰ بدهکار مالیاتی را ممنوعالخروج کرد که آنها اقدام به واریز یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان مالیات کردند.
برخی از مهمترین دستاوردهای اقدامات دولت سیزدهم در زمینه اصلاح نظام مالیاتی در سال جاری به شرح زیر بوده است:
