کابوس بی‌پایان بحران قدرت در انگلیس

به گزارش ایران اکونومیست، دو روز دیگر (دوشنبه) نخست وزیر جدید انگلیس از بین لیز تراس وزیر امور خارجه و ریشی سوناک وزیر مستعفی دارایی انگلیس معرفی خواهد شد. نامبرده سومین نخست وزیر انگلیس در شش سال گذشته است که به لطف انتخابات درونی حزب حاکم محافظه‌کار و بدون حمایت ۹۹ درصد از رای دهندگان در انتخابات عمومی سکان دولت را به دست خواهد گرفت.

تاریخ یک دهه گذشته نشان داده است رهبر جدید حزب محافظه‌کار که به واسطه نتیجه انتخابات سراسری دور قبل و برخورداری محاظه‌کاران از اکثریت کرسی‌های پارلمان، سکان دولت را دست می‌گیرد ناگزیر به برگزاری انتخابات سراسری می‌شود.

در سال ۲۰۱۶ «ترزا می» در انتخابات درونی حزب محافظه‌کار سکان دولت را از دیوید کامرون تصاحب کرد و یکسال بعد برای پیشبرد برنامه‌های دولت در زمینه خروج از اتحادیه اروپا با برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام موافقت کرد. حزب محافظه‌کار در انتخابات سراسری سال ۲۰۱۵ تحت رهبری دیوید کامرون موفق به کسب اکثریت قاطع کرسی‌های پارلمانی شده بود و اگر انتخابات سال ۲۰۱۷ برگزار نمی‌شد «می» می‌توانست تا سال ۲۰۲۰ نخست وزیر بماند.

«می» بارها اعلام کرده بود که با برگزاری انتخابات زودهنگام موافق نیست اما پس از آنکه حزب محافظه‌کار در انتخابات میان‌دوره‌ای موفق به تصاحب غیرمنتظره کرسی منطقه «کوپ‌لند» شد و جایگاه حزب رقیب (کارگر) تحت رهبری جرمی کوربین هم متزلزل بود، نامبرده به برگزاری انتخابات سراسری تن داد.

اما قمار «می» برخلاف پیش‌بینی‌ها از آب درآمد و حزب محافظه‌کار اکثریت قاطع کرسی‌های پارلمان را از دست داد و به ناچار با حزب دست راستی اتحادگرای دموکراتیک ایرلند ائتلاف کرد. این تحول سرآغاز خارج شدن کنترل اوضاع از دست ترزا می بود.

بوریس جانسون دو سال بعد، در ژوئیه ۲۰۱۹ موفق شد ترزا می را از قدرت کنار بزند و سکان حزب حاکم و دولت به بدست بگیرد. اما میراثی را که او تحویل گرفته بود از شکاف در داخل حزب و ضعف در پارلمان رنج می‌بُرد. هنگامی که برای جانسون مسجل شد با آرایش موجود در پارلمان امکان تصویب توافقنامه برگزیت میسر نیست خواستار برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام شد.

جانسون طبق قانون می‌توانست تا سال ۲۰۲۲ نخست وزیر بماند اما کاهش شدید محبوبیت رهبر حزب اصلی مخالف او را وسوسه کرد تا به قمار انتخابات تن دهد و دست برقضا موفق شد تا با اکثریت ۷۵ کرسی در انتخابات پیروز شود. ناظران معتقدند که اگر اوضاع برخلاف منافع جانسون در ماه‌های اخیر پیش نمی‌رفت او دست کم تا ۱۰ سال آینده نخست وزیر می‌ماند.

اما اگر تاریخ سیاسی انگلیس را از زاویه برگزاری انتخابات زودهنگام توسط رهبران احزاب حاکم بررسی کنیم، شخصیتی مانند گوردون براون که در سال ۲۰۰۷ سکان حزب کارگر و دولت را از تونی بلر تحویل، تصمیم گرفت در برابر برگزاری انتخابات زودهنگام مقاومت کند.

او به لطف پیروزی خیره کننده حزب کارگر در انتخابات سراسری سال ۲۰۰۵  به مدت ۳ سال سکان دولت را هدایت کرد تا در انتخابات سال ۲۰۱۰ از حزب رقیب (محافظه‌کار) تحت رهبری دیوید کامرون شکست خورد.

نظرسنجی‌ها در سال ۲۰۰۷ نشان می‌داد که اگر انتخابات سراسری زودهنگام برگزار شود حزب کارگر دوباره پیروز خواهد شد؛ به همین خاطر برخی ناظران او را مقصر فرصت از دست رفته برای حزب کارگر می‌دانند؛ اما تحلیل‌گران سیاسی معتقدند که نتایج واقعی انتخابات با نظرسنجی‌ها چندان مطابقت ندارد.

آیا جانشین جانسون دربرابر انتخابات سراسری زودهنگام مقاومت می‌کند؟

طبق جدول زمان‌بندی انتخابات سراسری بعدی در سال ۲۰۲۴ برگزار خواهد شد. جانشین بوریس جانسون هم در واقع میراث‌دار پیروزی حزب محافظه‌کار در سال ۲۰۱۹ است و نیازی به برگزاری انتخابات زودهنگام ندارد.

ریشی سوناک  و لیز تراس هم در مناظره‌های انتخاباتی تمایلی به برگزاری انتخابات زودهنگام نشان نداده‌اند. سوناک در یکی از میتینگ‌های سیاسی اظهار داشت که "اولویت نخست وزیر جدید باید چالش اقتصادی باشد" چراکه "اگر تورم بیداد کند، در انتخابات شکست خواهیم خورد".

لیز تراس هم یکبار به تظاهرات کنندگان در چلتنهام اطمینان داد «پیش از سال ۲۰۲۴ انتخابات برگزار نخواهد کرد». او در یک مناظره انتخاباتی هم به صراحت اعلام کرد که با برگزاری انتخابات زودهنگام مخالف است. اما سابقه تراس نشان داده که او در سیاست‌هایش سریع رنگ عوض می‌کند و چندان به وعده‌هایش پایبند نیست.

تمایل انگلیسی‌ها برای برگزاری انتخابات زودهنگام

نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مردم انگلیس نسبت به برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام بی میل نیستند. طبق نظر سنجی موسسه ایپسوس ۵۱ درصد رای‌دهندگان طرفدار برگزاری انتخابات زودهنگام هستند که ۴۰ درصد از آن ها را حامیان حزب حاکم محافظه‌کار تشکیل می‌دهند. با این حال مشخص نیست که اگر انتخابات برگزار شود این حزب بتواند اکثریت قاطع کرسی‌های پارلمان را تصاحب کند.

این درحالیست که محبوبیت حزب کارگر تحت رهبری آقای «کی‌یر استارمر» در ماه‌های اخیر افزایش قابل توجهی را تجربه کرده و هیچ بعید نیست که آن‌ها بر اساس اصل غافلگیری بتوانند در انتخابات پیش‌رو به حکومت ۱۲ ساله حزب محافظه‌کار پایان دهند.

در کل به نظر می‌رسد که رهبر جدید حزب محافظه کار در چند ماه نخست دولت، از یک محبوبیت موقت در داخل برخوردار باشد اما هنگامی که مخالفت‌ها با سیاست‌های دولت او که وام‌دار رهبر سابق (بوریس جانسون) است بالا گرفت، برگزاری انتخابات زودهنگام، غیرقابل انکار به‌نظر می‌رسد.