خانم مُسنی که کنارم نشسته تایید میکند: "همهاش به خاطر این پارازیتهاست که روی مغز آدم اثر میگذارد".
مسافر دیگری میگوید: "میگویند باعث میشود مردها عقیم شوند". و همه سر تکان میدهند. من اما ساکت نشسته ام. دارم این چند سال و اظهار نظرهای متفاوت را توی ذهنم مرور میکنم. راننده اما از توی آینه چپ چپ نگاه میکند. گویی انتظار دارد من هم حرفی بزنم. من اما ماندهام.
ماندهام که واقعیت چیست؟ آیا امواج پارازیت برای انسان خطرناک است؟ آیا آدمها را عصبی میکند؟ اختلال روانی ایجاد میکند؟ ارتباطی با عقیم شدن و سقط جنین یا ابتلای به سرطان دارد؟ حرف آقای ضرغامی را باور کنیم که میگوید اگر این امواج آدم را عقیم میکرد الآن باید همه مدیران صدا و سیما عقیم میبودند؛ یا حرف خانم ابتکار را که میگوید با این امواج باید در آینده منتظر سونامی سرطان باشیم؟
هرجا جنگ هست، پارازیت هم هست
پارازیت پدیدهی چندان جدیدی نیست. این پدیده قدمتی حدوداً هفتاد ساله دارد. به نظر میرسد که هر جا جنگ یا رقابتی بوده، سخت یا نرم، گرم یا سرد، پارازیت هم بوده است. در طی جنگ جهانی دوم ارسال پارازیت روی برنامههای رادیویی متفقین به ویژه توسط رژیم نازی متداول بود. در طی جنگ سرد نیز اتحاد جماهیر شوروی سابق و بلوک شرق روی برنامههای رادیویی رسانههای غربی پارازیت ارسال میکردند. در آمریکای لاتین نیز برخی رادیوهای کمونیستی توسط سیآیای مورد ارسال پارازیت واقع میشد. بریتانیا نیز روی برخی از رادیوهای مصری (در دوره بحران سوئز) و یونانی (پیش از استقلال قبرس) پارازیت میفرستاد. در دوران پس از جنگ جهانی هم برخی از کشورها مثل کوبا، کره شمالی، کره جنوبی، کشورهای خاورمیانه، پاکستان، اتیوپی، و ویتنام از پارازیت استفاده کردهاند.
پارازیت چیست؟
به زبان خیلی ساده پارازیت موج الکترومغناطیسی از نوع "مایکروویو" است که از جنس همان امواج ماهواره است ولی قوی تر از آن. به همین خاطر سیگنال ماهواره را دچار اختلال میکند. اگر این همه سال پارازیت رادیویی، امواج رادیویی، امواج ماهواره، تفلن همراه و غیره در کنار ما بوده و چندان دربارهی آنها نگران نبودهایم، پس چرا درباره پارازیتهای ماهوارهای سالهای اخیر نگرانیم؟ تفاوت این امواج با سایر امواج چیست؟ مساله این است که تفاوت امواج الکترومغناطیس به میزان طول موج، فرکانس و قدرت (انرژی) آنهاست. طول موج امواج "مایکرو ویو " از امواج رادیو کمتر است، در عوض فرکانس و انرژی آنها بیشتر است. تحقیقات و اظهار نظرهای زیادی درباره تاثیر منفی امواج مایکرو ویو، تلفن همراه، و حتی اجاقهای مایکروویو بر سلامت انسان شده است، اما تاثیر امواج پارازیت چطور؟ آیا به درستی میدانیم که این امواج چه تاثیری بر بدن انسان یا حتی بر محیط زیست دارد؟
عوامل تاثیرگذار
به گزارش سایت پزشکان بدون مرز میزان تاثیر مخرب امواج پارازیت به چند عامل بستگی دارد، یکی شدت امواج، دیگری میزان در معرض بودن انسان، یعنی هم فاصلهی انسان از منبع فرستندهی امواج و هم مدت زمانی که در معرض این امواج قرار دارد. همچنین گفته شده که امواج مذکور بیشترین تاثیر را روی بافتهای ماهیچهای دارند و در آنها گرما ایجاد میکنند. تاثیرات مخرب این امواج نیز در زمان خواب بیشتر و مخربتر از زمان بیداری ارزیابی شده است. اما اینکه این نتایج از کدام تحقیقات علمی و توسط چه کسی، چه سازمانی و از چه منبع علمیای به دست آمده مشخص نیست.
از ناپدید شدن سوسکها تا ناشنوایی مزمن
تاکنون اظهار نظرهای متفاوت و حتی متناقضی درباره تاثیرات امواج پارازیت شده است. بسیاری از آثار مانند تحریکات عصبی، اضطراب، سردرد، سرگیجه، خستگی مزمن، اختلالات روانی، مشکلات خونی، مغزی، ناشنوایی مزمن، جهش ژنتیکی، ناباروری، سقط جنین، و سرطان به این امواج نسبت داده شده است. حتی گفته شده که این امواج موجب تهدید محیط زیست است و باعث شده که پرندگان تهران کوچ کنند و سوسکها ناپدید شوند. اما همه چیز در حد اظهار نظر باقی مانده است.
موافقان و مخالفان
ارسال پارازیت برای مختل کردن برنامههای ماهواره موافقان و مخالفانی دارد. موافقان از منظر تهاجم فرهنگی به این مقوله نگاه میکنند و میخواهند در مقابل "دشمن" بایستند، مخالفان اما نگران سلامت "دوست" هستند و نظرات متفاوت و بعضاً متناقضی را ابراز میکنند.
سایت پزشکان بدون مرز در سال 88 با فرض اینکه امواج پارازیت از دکلهای BTS ارسال میشود، مواردی همچون اختلالات جنسیتی و خونی و مغزی، سردرد، سرگیجه و تحریکات عصبی و حتی موتاسیون و درنهایت سرطان را به این امواج نسبت میدهد و به کسانی که در حوالی چنین دکلهای سکونت دارند، هشدار می دهد.
دکتر حسن اصیلیان در سال 88 در گفتگو با مهر گفت: "میزان اثر گذاری امواج مغناطیسی که برای اخلال و یا ارسال سیگنالهای صوتی و تصویری و یا پارازیتهای متقابل در فضا منتشر میشوند، به دو عامل شدت امواج و میزان در معرض بودن انسان بستگی دارد. او آثاری مانند تخریب کرومزومهای جنسی نر، اختلالات جنسی، خونی و مغزی را به امواج مایکروویو برای کسانی که به طور جدی در معرض آن باشند نسبت میدهد."
در همین سال مسعود پزشكیان نماینده تبریز و عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی خواهان بررسی جدی تاثیرات مخرب پارازیتهای ماهوارهای در سلامت و روان انسان شد و گفت: "از نهادی كه مسئول پخش پارازیت برای مختل كردن ماهوارهها در شهر تهران است خواهش میكنیم به عواقب جدی این امواج مخرب بر سلامت شهروندان تهرانی توجه داشته باشد."
موضوع پارازیتها آنقدر نگرانی ایجاد میکند که برخی نظر مراجع را جویا میشوند و در این مورد استفتاء میکنند. آیت الله العظمی مکارم شیرازی در اردیبهشت 90 در پاسخ به استفتایی درباره استفاده از پارازیت برای ایجاد اختلال در برنامههای شبکههای ماهوارهای منحرف میگویند: "اگر بتواند، لازم است این كار را بكند، مگر این كه زیانهای قابل توجهی برای سلامتی مردم داشته باشد."
دکتر ابوطالب صارمی، ئیس مرکز تحقیقات سلولی صارم نیز در مهرماه 91 با ارائهی آماری افزایش سقط جنین و بارداری خارج از رحم در سالهای اخیر را با امواج پارازیت مرتبط دانست.
به گفته او میزان سقط غیر عمدی جنین در فروردین تا مرداد سال 89 در این مرکز درمانی 38 مورد گزارش شده ولی در مدت مشابه سال 90 این آمار به 67 مورد و در سال 91 به 114 مورد افزایش یافته است. همچنین آمار بارداری های خارج از رحم در این مدت نیز از 9 مورد در سال 89 به 13 مورد در سال 90 و 16 مورد به سال 91 رسیده که آمارها بیانگر سیر صعودی این عارضه است.
اما در همین سال دکتر محمداسماعیل اکبری، رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با توضیح طرح تحقیقاتی خود دربارهی تاثیر امواج الکترونیکی و رادیویی بر بدن میگوید: "در این طرح سلولهای سرطانی در محیط آزمایشگاهی کشت داده شد و با تکثیر آنها امواج الکترومغناطیس را روی آن تاباندیم. از طرفی سلول سالم را کشت داده و دوباره امواج الکترومغناطیس به آن تابانده شد تا بفهمیم این امواج چه تأثیر مثبت یا مخربی را روی سلول میگذارد. او اظهار میکند که تحقیقات علمی، موضوع سرطان زا بودن پارازیت های ماهواره ای را رد کرده است."
معصومه ابتکار، عضو سابق شورای شهر تهران و رئیس فعلی سازمان حفاظت از محیط زیست در تیرماه 91 به نقل از متخصصان هشدار میدهد که امواج پارازیت ممکن است منشاء بسیاری از بیماریها باشد و حتی شاید در آیندهی نزدیک شاهد سونامی سرطان باشیم.
اما پس از آن جواد محمدی، متخصص ایمونولوژی در تیرماه 91 میگوید: "در منابع معتبر علمی مطلبی که ثابت کند پارازیت و امواج ماهوارهای تأثیری بر بدن انسان داشته باشد وجود ندارد. وی با اشاره به اینکه امواج الکترومغناطیسی و موبایل یکسری بیماریها ایجاد میکند بیان داشت: امواج ماهوارهای هیچگونه تأثیری بر روی بدن انسان ندارد."
اختلاف نظرها ادامه دارد و نوبت به آقای ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما می رسد. ضرغامی در اظهار نظری در اردیبهشت 92 گفت: "اگر ارسال و دریافت سیگنالها مردم را عقیم میکند، با این حال همه مدیران صدا و سیما باید عقیم باشند چون در سازمان ما هستند که قدرت سیگنالها 10 برابر بیشتر است. اما گویی در این سال باور مسئولان به تاثیر مخرب پارازیت بیشتر شده است."
حرف و حدیث ها تا آنجا رسید که در شهریور امسال کارگروهی از سوی دولت برای بررسی آثار پارازیتها بر سلامت تشکیل شد.
محمود واعظی، وزیر ارتباطات میگوید: "تاكنون گزارشهاي رسيده مضر بودن پارازيتها را تاييد نكرده است ولي دولت مصر است بررسيهاي لازم را انجام دهد تا آسيبي به مردم در اين رابطه نرسد".
دکتر محسنی بندپی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هشتم در مهرماه 92 نسبت به تأثیر مخرب پارازیتهای ماهوارهای و مخابراتی بر سلامت روان شهروندان تهرانی هشدار داد و اثراتی مانند تخریب اعصاب و روان، ناشنوایی مزمن، و التهابات پوستی را به این امواج نسبت داد.
همین چند وقت پیش نیز معصومه ابتکار مجدداً وارد این مساله شد و گفت دکلهای غیرمجاز ارسال پارازیت برچیده خواهد شد و دکلهای ارسال امواج جدید در تهران، بدون مجوز شهرداری دیگر احداث نمیشود.
از لحاظ علمی ثابت نشده!
وقتی مسالهای آنقدر نگران کننده باشد که از مردم عادی کوچه و بازار تا مراجع تقلید را به خود متوجه کند، وقتی مسالهای مربوط به مرگ و زندگی، ادامه نسل و سلامت یک ملت باشد، قطعاً مسالهای ملّی است و میتواند در سطح ملی نگرانی و تشویش روانی ایجاد کند. آیا در چنین مسالهای موافقت یا مخالفت ما باید صرفاً بر اساس گرایش سیاسی و جناحی ما تعیین شود؟ کدام پروژهی مستقل، علمی و غیر سیاسی در سطح ملی برای بررسی آثار پارازیت تعریف و اجرا شده؟ وقتی که مسئولان اظهارات ضد و نقیض دارند، وقتی که اصلاً مشخص نیست کدام نهاد و ارگان مسئول ارسال پارازیت است، وقتی که درباره معیارهای فنی، بهداشتی و زیست محیطی ارسال این امواج نه استانداردی تعریف شده، نه نظارتی وجود دارد و نه شفافیتی، مردم باید حرف کدام یک از مسئولان را باور کنند؟
... داریم به مقصد میرسیم و باید پیاده شوم، برای اینکه من هم حرفی زده باشم میگویم: شاید تنها به خاطر پارازیت ها نیست که مردم اعصاب ندارند. می گویم اگر پارازیت نباشد، حتما از گرانی هاست. باز هم راننده از توی آینه چپ چپ نگاهم میکند!
