دولت باید بنزین را چگونه "گران" کند؟

به گزارش ايران اكونوميست،سعید لیلاز کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «اکنون در تهران و هفت شهر بزرگ صنعتی کشور نه تنها ظرفیت پذیرش بنزین گران قیمت وجود دارد، بلکه این اقدام یک تصمیم تعویق ناپذیر شده است.»

وی ادامه داد: «مدت ها است این موضوع از مسئله اقتصادی صرف عبور کرده و شهرهای بزرگ کشور به ویژه تهران از آستانه تحمل زیست محیطی عبور کرده اند و اقدام قاطع دولت را برای مقابله با آلودگی هوا (علاوه بر حفظ و حراست از ثروت ملی و اختصاص آن به منابع سرمایه گذاری) طلب می کند.»

وی افزود: «اگر تاکنون بحث ما عمدتا این بود که از طریق کاهش مصرف حامل های انرژی منابع لازم را برای ایجاد اشتغال و رشد و توسعه اقتصادی فراهم کنیم، اکنون مسئله ضرورت جلوگیری از آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ که 70 درصد کل آلایندگی آنها را تردد خودروهای سواری تشکیل می دهد اجتناب ناپذیر است.»

این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: «در حال حاضر قیمت یک لیتر بنزین حدود 50 درصد قیمت یک لیتر آب آشامیدنی در تهران است و اگر بنزین قابل آشامیدن بود برای مردم صرف می کرد به جای آب، بنزین بنوشند.»

وی ادامه داد: «قیمت بنزین می تواند به مراتب بیشتر از آنچه که اکنون در افواه به گوش می رسد افزایش پیدا کند. چراکه در برنامه چهارم قرار بود ظرف مدت 5 سال قیمت بنزین و گازوئیل تقریبا معادل فوب خلیج فارس شود که اگر این کار صورت می گرفت از سه سال پیش قیمت بنزین و سایر حامل های انرژی باید حدود 3000 تومان می شد.»

لیلاز با بیان اینکه مصرف بنزین و گازوئیل در ایران روزانه متجاوز از 170 میلیون لیتر است گفت: «در حالی که دو سال پیاپی تولید ناخالص داخلی ایران در حال کاهش است و در پایان سال 92 تولید ناخالص داخلی ایران 10 درصد کمتر از پایان سال 90 خواهد بود؛ اما در این دو سال جمعا بیش از 10 درصد بر مصرف بنزین و گازوئیل اضافه شده است.»

وی تصریح کرد: «این بدین معنا است که روند افزایش مصرف بنزین و گازوئیل هیچ ارتباطی با تولید ثروت در ایران ندارد و این یک فاجعه است.»

این پژوهشگر اقتصادی اظهار کرد: «اگر ما 20 درصد از مصرف این دو حامل انرژی کم کنیم که روزانه حدود 35 میلیون لیتر می شود و آن را در مرز افغانستان و ترکیه به قیمت بازار بین المللی که حدود 3000 هزار تومان است بفروشیم، سالانه 60 هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهیم کرد.»

وی ادامه داد: «این رقم تنها از آزادسازی قیمت 20 درصد مصرف بنزین و گازوئیل بدست می آید و می توان برای گاز نیز این کار را انجام داد. البته در این طرح میزان مصرف سوخت تاکسی ها، وسایل حمل و نقل عمومی، آمبولانس ها و ... را کاهش نخواهیم داد.»

لیلاز گفت: «لذا بدون آنکه بخواهیم به شوک درمانی روی بیاوریم که من نیز خود مخالف آن هستم می توانیم 20 درصد از مصرف حامل های انرژی کشور را به سطح قیمت بازارهای جهانی برسانیم. برای این کار حتی مجبور نیستیم قیمت بنزین و گازوئیل در داخل را افزایش چشمگیری دهیم؛ بلکه می توانیم سوخت را کوپنی کنیم و این سوخت را با قیمت های جهانی به دو کشور همسایه صادر نماییم.»

وی ادامه داد: «این اقدام یک حرکت ضد تحریمی است چراکه هیچ تحریمی نمی تواند مانع چنین معامله ای شود. از سوی دیگر این اقدام سالانه حداقل 60 هزار میلیارد تومان برای دولت درآمدزایی خواهد داشت.»

این کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «حال دولت می تواند از این 60 هزار میلیارد تومان بودجه اضافی،10 هزار میلیارد تومان را بابت جبران کسری پرداخت یارانه نقدی هزینه کند و 10 هزار میلیارد تومان دیگر را به احیای نظام بهداشتی کشور به خصوص با هدف گیری فقیرترین اقشار جامعه اختصاص دهد.»

وی ادامه داد: «دولت می تواند 10 هزار میلیارد تومان دیگر را به توزیع کوپن مواد غذایی اختصاص دهد تا جبران کسری کالری مردمان فقیر شود و20 هزار میلیارد تومان را می تواند به هزینه های عمرانی و بازپرداخت بدهی دولت به پیمانکاران اختصاص دهد و 10 هزار میلیارد تومان آخر را به افزایش حقوق و دستمزد کارمندان دولت اختصاص دهد که از فقیرترین اقشار جامعه محسوب می شوند.»

وی افزود: «بدین ترتیب با آزاد کردن قیمت 20 تا 25 درصد از مصرف حامل های انرژی در کشور، درآمدی به دست می آید که بسیاری از مشکلات را می توان با آن رفع کرد.»

لیلاز خاطرنشان کرد: «در این صورت است که هدفمندی یارانه ها به صورت واقعی اتفاق خواهد افتاد و گرنه آنچه که اکنون از آن به عنوان هدفمندی یاد می شود یک اسم بی مسما است؛ چرا که یارانه ای که به همه پرداخت می شود هدفمند نیست. اینکه از بودجه تولید و سرمایه گذاری شرکت نفت بدزدیم و در قالب یارانه نقدی به مردم پرداخت کنیم تا صرف خرید نان و گوشت کنند که هدفمندی نیست.»

این پژوهشگر اقتصادی تصریح کرد: «لذا اگر دولت این طرح را اجرا کند می تواند حتی قیمت بنزین را برای سال آینده تغییر ندهد و یا حداقل از 400 تومان به 600 تومان افزایش دهد؛ اما بنزین آزاد که اکنون 700 تومان است باید 3000 هزار تومان شود.»

وی ادامه داد: «یعنی دولت می تواند یا 20 درصد از مصرف بنزین کم کند و به صادرات اختصاص دهد و یا اینکه در مجموع کاری کند که درآمدهای حاصل از فروش بنزین و گازوئیل در داخل و خارج ماهانه 5 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند.»

لیلاز در پاسخ به این سوال که آیا افزایش قیمت بنزین آزاد به 3000 تومان منجر به افزایش قیمت سایر کالاها نخواهد شد؟، گفت: «خیر؛ این موضوع هیچ تاثیری بر سطح عمومی قیمت ها نمی گذارد؛ گرچه در میان برخی گروههای کالایی و خدمات تلاطم ایجاد می کند.»

وی ادامه داد: «اگر بنزین 3000 تومان شود، مصرف بنزین کاهش خواهد یافت. حال با توجه به آنکه نقدینگی جدیدی وارد جامعه نمی شود، فرد به همان اندازه که باید پول بیشتری برای خرید بنزین بپردازد، پول کمتری برای خرید کالاهای دیگر خواهد داشت؛ چرا که درآمد فرد ثابت است. در این صورت قیمت کالاهای دیگر کاهش و قیمت بنزین افزایش پیدا می کند.»

لیلاز در ضرورت انجام این طرح گفت: «اکنون گفته می شود شمار ایرانیان مبتلا به پوکی استخوان در نیم قرن آینده به صورت یک سونامی وحشتناک افزایش خواهد یافت و ضریب هوشی جوانان ایران در آینده به شدت کاهش خواهد یافت. لذا این سوال به ذهن می رسد که کدام کشور با ملت خود اینگونه رفتار می کند؟!»

وی ادامه داد: «به نظر من اگر اشغالگران بر ایران حکومت می کردند قاعدتا باید به شیوه کنونی رفتار می کردند. یعنی بنزین را ارزان نگاه می داشتند تا مردم هرچقدر می خواهند بنزین مصرف کنند، اما شیر و لبنیات را گران می کردند تا کسی نتواند شیر مصرف کند.»