تلاش بایدن برای ارائه تصویری متفاوت از "آمریکای ترامپ" در خاورمیانه

به گزارش ایران اکونومیست، خبرگزاری آسوشیتدپرس در تحلیلی نوشت: سفر جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به خاورمیانه در روزهای آتی شامل دیدار با ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور است؛‌ ولیعهدی که مقامات امنیتی آمریکا با قاطعیت تایید کرده بودند که او قاتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در ترکیه بوده است.

پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا سوابق حقوق بشری عربستان را نادیده گرفت و فروش تسلیحات نظامی به ریاض را افزایش داد، جو بایدن به عنوان یک نامزد متعهد شده بود که روابط ایالات متحده با عربستان سعودی را مجدد تنظیم کند؛ کشوری که او پیشتر آن را "مطرود" خواند.

اما ظاهرا بایدن اکنون محاسبه می‌کند که راضی کردن عربستان بهتر از منزوی کردن آن است و سود بیشتری برایش به همراه دارد.

مقصد اول بایدن به خاورمیانه، اسرائیل خواهد بود. هنگامی که او به دنبال ریاست‌جمهوری بود، اعلامیه‌های شدیدی درخصوص اسرائیل انجام داد اما از آن زمان تاکنون موضع بایدن نسبت به اسرائیل تضعیف شده است.

به عنوان یک نامزد، بایدن، سیاست دولت ترامپ را درخصوص شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری محکوم کرد. اما به عنوان رئیس‌جمهور وی قادر نبوده تا فشاری را علیه اسرائیلی‌ها اعمال کند و هیچ ابتکار جدیدی در راستای شروع مجدد مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها پیشنهاد نداده است.

بایدن همچنین پای تصمیم ۲۰۱۹ ترامپ مبنی بر به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های اشغالی جولان ایستاد؛ تصمیمی که بیش از نیم قرن سیاست آمریکا را معکوس کرد.

ناتان ساکس، مدیر مرکز سیاست خاورمیانه در موسسه "بروکینگز" می‌گوید: دولت بایدن سیاست "تقریبا گیج‌کننده‌ای" را درخصوص ادامه روند مسائل مربوط به دوران ترامپ داشته است – مسیری که بایدن نسبت به خیلی از مسائل مختلف مقاومت کمی از خود نشان داده است. از جمله این موارد می‌توان به بیت‌المقدس، بلندی‌های جولان، صحرای غربی و سایر امورات اشاره کرد.

اکنون به نظر می‌رسد جو بایدن تلاش می‌کند تا تعادل بهتری در سیاست‌های خاورمیانه خود اتخاذ کند.

بایدن روز شنبه در مقاله‌ای برای واشنگتن پست – همان روزنامه‌ای که جمال خاشقجی ستون‌نویس آن بود و پیش از مرگش از حکومت عربستان انتقاداتی کرده بود - ضمن انتقاد آشکار از سیاست‌های دولت دونالد ترامپ، خاطرنشان کرد که "خاورمیانه‌ای که من از آن بازدید خواهم کرد، از خاورمیانه‌ای که دولت من ۱۸ ماه پیش به ارث برده بود، باثبات‌تر و امن‌تر است".

بایدن در این روزنامه در مورد روابط واشنگتن و ریاض نوشت: «با عربستان، ما سیاست چک‌های سفیدی را که به ارث برده بودیم معکوس کردیم. ما گزارش جامعه اطلاعاتی درباره قتل جمال خاشقجی را منتشر و تحریم‌های جدیدی از جمله علیه نیروی واکنش سریع سعودی اعمال کردیم. دولت من به صراحت اعلام کرده است که ایالات متحده تهدیدات فراسرزمینی و آزار و اذیت مخالفان و فعالان توسط هر دولتی را تحمل نخواهد کرد.  ما همچنین از شهروندان آمریکایی که مدت‌ها قبل از به قدرت رسیدن من به ناحق در عربستان بازداشت شده‌ بودند دفاع کرده‌ایم. آنها آزاد شده‌اند و من همچنان به تلاش برای رفع محدودیت‌های سفرشان ادامه خواهم داد.»

اما سابقه کلی بایدن در رابطه با خاورمیانه بسیار پیچیده‌تر است. او تا حد زیادی از رویارویی با سخت‌ترین مشکلات منطقه دوری کرده است؛ مشکلاتی که به گفته او، ترامپ در شدت گرفتنشان مقصر بود.

بایدن اغلب درخصوص اهمیت روابط در سیاست خارجه صحبت می‌کند. تصمیم او پیرامون سفرش به خاورمیانه بیانگر این است که او در حال تلاش برای سرمایه‌گذاری بلند مدت در منطقه است.

وی به صورت علنی درخصوص درک و بینشی که از سالها ارتباط با شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین و ارزیابی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه کسب کرده، صحبت کرده است. بایدن از ایجاد ارتباط با رهبران نسل جوان‌تر از جمله جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا و فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن لذت می‌برد.

بایدن با هر نخست وزیر اسرائیلی از جمله گلدا مایر، نخست وزیر اسبق این رژیم دیدار کرده است. او روابط دیرینه‌ای با عبدالله دوم، پادشان اردن دارد و به عنوان معاون باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا نقش عمیقی در پایان دادن به جنگ عراق داشته است. اما این رئیس‌جمهور آمریکا که طی جنگ سرد در صحنه سیاست خارجی به بلوغ رسید و ظهور چین را به عنوان بحرانی‌ترین مسئله‌ای که غرب با آن مواجه است، تلقی می‌کند، جهت‌گیری کمتری نسبت به خاورمیانه در مقایسه با اروپا و آسیا از خود نشان داده است.

بایدن در موقعیتی که رهبری اسرائیل نامشخص است،‌ به خاورمیانه سفر می‌کند. ماه گذشته میلادی پس از اینکه نفتالی بنت و یائیر لاپید کنست را منحل کردند، یائیر لاپید، به عنوان‌ نخست وزیر موقت رژیم صهیونیستی انتخاب شد.

بایدن همچنین با سوالات جدیدی درخصوص تعهدش به مسئله حقوق بشر در راستای قتل شیرین ابوعاقله، خبرنگار فلسطینی-آمریکایی مواجه خواهد شد. تحقیقات مستقل نشان داده که زمانی که او در حال گزارش از کرانه باختری بوده، احتمالا توسط شلیک سرباز اسرائیلی کشته شده است.

اعضای خانواده شیرین ابو عاقله نتایج تحقیقات آمریکا در مورد منبع گلوله‌ای که وی را به قتل رساند، محکوم کردند. وزارت خارجه آمریکا چندی پیش اعلام کرد که مقامات امنیتی نشان داده‌اند که گلوله اسرائیلی احتمالا موجب قتل او شده اما گفتند هیچ دلیلی مبنی بر عمدی بودن این کار وجود ندارد.

این مسائل طی سفر چهار روزه بایدن به خاورمیانه و دیدارش با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق و رئیس اپوزیسیون اسرائیل و ولیعهد سعودی برجسته خواهند شد. اما هیچکدام یک از این مسائل تعاملات سیاسی آمریکا – خاورمیانه را متوقف نخواهند کرد.

آرون دیوید میلر، یک کارشناس ارشد بنیاد موقوفه صلح بین‌المللی کارنگی گفت: «به نظر من، هر دو این روسای جمهور اکنون به دوره قبل بایدن، به بازگشت ترامپ و یا فردی شبیه به او می‌اندیشند. فکر می‌کنم این سفری پیچیده است و به نظرم باید نسبت به چنین توقعاتی بسیار واقع‌بین باشیم.»

به عنوان نامزد، بایدن وعده داد که سعودی‌ها بهای سوابق حقوق بشری خود را پرداخت خواهند کرد؛ این لفاظی تند به بایدن کمک کرد تا در تضاد با ترامپ قرار بگیرد؛ رئیس‌جمهور سابقی که اولین سفر رسمی خود را با عربستان شروع کرد و حتی پس از قتل خاشقجی، سعودی‌ها را به عنوان "متحدی بزرگ" تمجید کرد.

«بروس ریدل»، تحلیلگر اندیشکده "بروکینگز" که سابقه فعالیت در «سازمان سیا» را در کارنامه‌اش دارد، گفت: تحت چنین شراطی، سفر بایدن به عربستان سعودی "کاملا غیرضروری" است. مسئله‌ای نیست که وزیر خارجه، وزیر دفاع یا یک سفیر نتواند آن را به تنهایی انجام دهد. هیچ نتیجه‌ای که واقعا نیاز به دیدار رئیس‌جمهور باشد، حاصل نخواهد شد.