به گزارش خبرنگار ايسنا، درحالي كه استراتژيست‌هاي طرح جديد اروپايي براي تحريم نفت ايران تلاش مي‌كنند با متقاعد كردن عربستان براي جايگزيني نفت ايران در بازارهاي جهاني از افزايش قيمت‌ها جلوگيري كنند، بررسي‌ها با ناتوان دانستن عربستان در اجراي اين ماموريت نشان مي‌دهد كه طرح تحريم نفت ايران هرگز به اهدف خود دست نخواهد يافت.
تحليل وضعيت عرضه و تقاضا در بازار نفت نشان‌دهنده اين است كه اعمال تحريم روي فروش نفت ايران بيشتر خريداران را متضرر مي‌كند تا ايران؛ چراكه واقعيت اين است كه با اين كار وضعيت نابساماني در بازار نفت ايجاد مي‌شود كه قيمت طلاي سياه را به شدت بالا مي‌برد. ايران هم نفت خود را به‌سوي بازارهاي جديدي روانه خواهد كرد و حتي اگر بخواهد نفت را با تخفيف در اختيار مشتريان جديد بگذارد، باتوجه به افزايش قابل توجه قيمت نفت در بازار، نسبت به قبل پول بيشتري را دريافت خواهد كرد.
در واقع باتوجه به اين‌كه خط لوله اي براي صادرات نفت ايران به اروپا وجود ندارد، صادرات نفت ايران از طريق نفتكش صورت مي‌گيرد و ايران خودش ناوگان نفت‌كش‌هايش را اداره مي‌كند.
در حاليكه صادرات نفتي ايران دو تا سه ميليون بشكه در روز است، اروپا تنها كمتر از 20 درصد از اين مقدار را به خود اختصاص مي‌دهد. بنابراين اگر اروپا تصميم بگيرد از ايران نفت نخرد و در عوض نفت خود را از عربستان تامين كند، آنهايي كه قبلا از عربستان نفت مي‌خريدند در جاي ديگري به دنبال نفتي مي‌گردند كه از اين به بعد به اروپا فروخته خواهد شد و حالا حدس بزنيد چه مي‌شود؟ ايران يك يا دو نفتكش با همان ميزان نفت را براي آنها مي‌فرستد.
تحريم نفت ايران؛ خوراك خام فرانسوي
ماجراي تحريم نفت ايران به قدري دور از منطق به‌نظر مي‌رسيد که يکي از معتبرترين نشريات اقتصادي جهان بدون درنظر گرفتن هيچ مصلحتي آن را "احمقانه" بخواند. طرح تحريم خريد نفت ايران از سوي اتحاديه اروپا که با به‌اصطلاح "ابتکار" فرانسه کليد خورد، حتي آنقدر فکر شده و قابل استناد نبود که در بين متحدان قديمي سارکوزي و رفقا در اروپا هم هوادار آن‌چناني پيدا کند.
ماجرا اين است که واردات نفتي اروپا از ايران تنها حدود 20 درصد از درآمد صادراتي نفت ايران را شکل مي‌دهد، ولي وابستگي خود اروپايي‌ها به نفت ايران به‌قدري است که قطع اين جريان مي‌تواند مصرف‌کنندگان مغرور اروپايي را با مشکلات جدي مواجه کند، به خصوص کشورهايي مانند يونان، اسپانيا و ايتاليا که بخش قابل توجهي از نفت‌خام خود را از تامين‌کننده‌اي به اسم ايران دريافت مي‌کنند.
به همين دليل بود که نشريه اقتصادي فوربس با احمقانه خواندن پيشنهاد فرانسه براي تحريم واردات نفت ايران از سوي اتحاديه اروپا تاکيد کرده كه اين طرح مشکلي براي ايران در زمينه فروش نفت خود ايجاد نخواهد کرد.
اين نشريه انتقاد خود از اين طرح را تا آن‌جا پيش برد که اعلام کرد "وقتي اتحاديه اروپا در جهت انجام کاري اقدام مي‌کند که به لحاظ اقتصادي احمقانه است فرانسوي‌ها را پشت آن مي بينيم." باوجود اين که اين کشور يکي از بزرگترين اقتصاد هاي جهان را در خود پديد آورده است، اما مشکلي در اين کشور وجود دارد که منجر به بيان اظهارات و طرح هاي احمقانه از سوي مقامات آن مي‌شود و طرح تحريم نفت ايران توسط اتحاديه اروپا از اين جمله است.
دراز كردن دست همكاري به سوي عربستان
وقتي افراد پشت پرده طرح تحريم نفت ايران كه فكر مي‌كردند كار راحتي پيش رو دارند، با اين هشدار مواجه شدند كه حذف نفت ايران از بازار جهاني نردبان قيمت طلاي سياه را به اوج خود مي‌رساند و براي حل اين مساله دست ياري خود را به‌سوي عربستان دراز كردند.
آمريكا و متحدان غربي‌اش اميدوارند عربستان با افزايش توليد نفت خود و وارد كردن ظرفيت مازاد توليد نفتش به بازار مانع از افزايش قيمت نفت شود تا آنها بتوانند به ايران فشار بياورند.
در اين مدت خبرهايي مبني بر مذاكره ديپلمات‌هايي از آمريكا، فرانسه، انگلستان و برخي ديگر از متحدانشان با مقامات سعودي به گوش رسيده كه در اين مذاكرات سعي مي‌كنند عربستان را قانع كنند بشكه‌هاي بيشتري از نفتش را به‌عنوان جايگزيني براي نفت ايران به بازار وارد كند تا آنها بتوانند با خيال راحت از شوكه نشدن بازار و گران نشدن نفت طرح خود را به اجرا برسانند.
در اين شرايط به نظر مي‌رسد عربستان به‌عنوان "تنها اميد" غرب براي جلوگيري از بحران اقتصادي جديد درپي اجراي تصميم خامشان درباره ايران مطرح شده است و حتي طراحان تحريم نفتي ايران مدعي شده‌اند كه سيگنال‌هاي مثبتي هم از مقامات سعودي براي همكاري دريافت كرده‌اند.
عربستان نه مي‌تواند، نه مي‌خواهد
اما كارشناساني كه به خوش‌خيالي طراحان تحريم نفتي ايران نيستند، بر اين باورند كه عربستان نه مي‌تواند جايگزيني براي نفت ايران در بازارهاي جهاني باشد و نه مي‌خواهد با قبول اين مسئوليت جايگاه خود را به‌عنوان بزرگترين صادركننده نفت اوپك به مخاطره بيندازد.
براساس آمارها و اطلاعات رسمي، هرچند اگر عربستان تمام نفت مازاد خود را به‌يكباره وارد بازار جهاني نفت كند بيش از 80 درصد كمبود حجمي نفت ايران در بازار جبران مي‌شود، ولي از يك‌سو نفت مازاد عربستان از جنس سنگين بي‌كيفيت است كه هيچ فايده‌اي براي پالايشگاه‌هاي اروپايي ندارد و از سوي ديگر، موج رواني خروج نفت ايران از بازارهاي نفتي غرب به‌تنهايي براي رشد قابل توجه قيمت طلاي سياه و ايجاد بحران جديدي اقتصادي در غرب كافي است.
در اين زمينه حتي آژانس بين المللي انرژي كه خود نمايندگي از كشورهاي بزرگ مصرف‌كننده نفت جهان را بر عهده دارد، هشدار داده است كه تحريم نفت ايران ممكن است منجر به رشد شديد قيمت نفت و بروز بحران جديدي در كشورهاي توسعه‌يافته شود.
آژانس بين‌المللي انرژي صراحتا اعلام كرده كه ظرفيت مازاد توليد نفت عربستان جايگزين مناسبي براي حجم قابل توجه صادرات نفتي ايران نخواهد بود و عامل اين موضوع را نيز مانعي به‌عنوان "شاخص كيفيت نفت" معرفي كرده است.
كارشناسان جهاني بازار نفت نيز معتقدند درصورت هرگونه تحريم احتمالي نفت ايران، عربستان هرگز نخواهد توانست جاي خالي نفت ايران در بازارهاي جهاني را پر كند، چراكه باوجودي كه عربستان بزرگترين توليدكننده نفت اوپك به شمار مي‌رود و از ظرفيت مازاد توليد قابل توجهي برخوردار است، بخش عمده‌اي از ظرفيت مازاد توليد عربستان نفت سنگين است كه به دليل كيفيت پايين به درد بازارهاي اروپا و آمريكا نمي‌خورد و تنها در كشورهايي مانند چين كه پالايشگاه‌هاي مخصوص نفت سنگين را احداث كرده‌اند، قابل استفاده است.
كارشناسان واقع‌بين بازار جهاني نفت به اين نكته اذعان دارند كه عربستان به تنهايي نمي‌تواند تمام نفتي را كه ايران به بازار جهاني عرضه كند، جايگزين كند و از طرف ديگر شرايط سياسي موجود نيز اين امكان را به عربستان نمي‌دهد؛ چرا كه در صورت اين اقدام هرج و مرجي بين اعضاي اوپك صورت خواهد گرفت و توليد اعضا از كنترل اين سازمان خارج خواهد شد.
گزارش از خبرنگار ايسنا متين كاكويي
