قطار شهری پایتخت با هفت خط فعال و ۱۴۵ ایستگاه سهم به سزایی در جابه‌جایی مسافران دارد؛ اما مشکل تردد و عدم مناسب‌سازی در برخی از ایستگاه‌ها موجب شده است تا رضایت کامل از این خطوط وجود نداشته باشد.
مناسب‌سازی یکی از ویژگی‌هایی است که برای اماکن عمومی در نظر گرفته شده است، هرچند این مقوله در برخی موارد و اماکن رعایت نشده است اما ایستگاه‌های مترو با نصب آسانسورها می‌توانند در راه تحقق مناسب‌سازی معابر و اماکن برای تردد معلولان و افراد کم‌توان قدم مناسبی بردارند و رضایت شهروندان را نیز به همراه داشته باشند.
بسیاری از افراد کم‌توان به دلیل نبود آسانسورها در ایستگاه‌های مترو از حق طبیعی خود برای استفاده از حمل‌ونقل عمومی مترو محروم می‌شوند و این امر ضرورت رسیدگی به چرایی نبود و عدم فعالیت آسانسورهای برخی ایستگاه‌های مترو را مشخص می‌کند.
چندی پیش و در پی افتتاح ایستگاه مترو ۱۷ شهریور، زهرا شمس احسان عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه شهر تهران وضعیت مناسب‌سازی خوبی برای افراد کم‌توان و معلول ندارد و از طرفی سیستم حمل‌ونقل عمومی نقش حیاتی و مهمی در کیفیت زندگی این افراد ایفا می‌کند و در این میان مترو یکی از بهترین گزینه‌ها است، اظهار داست: آسانسور و پله‌برقی یکی از اصلی‌ترین الزامات مترو است؛ اما باخبر شدیم که ایستگاه متروی ۱۷ شهریور افتتاح شده و آسانسور ندارد و این در حالی است که تعداد زیادی از ایستگاه‌ها فاقد آسانسور هستند و یا به علت نداشتن استانداردهای ایمنی تحویل شرکت بهره‌برداری مترو نشدند و این مسئله سبب شده که خطوط قدیمی‌تر نسبت به خطوط جدید وضعیت بهتری داشته باشند.
وی با اشاره به عدم تأیید آسانسورها توسط سازمان استاندارد، عنوان کرد: عدم دریافت استانداردهای ملی آسانسور در حالی است که زاکانی شهردار تهران در جلسات هیئت دولت حضور دارد و نباید شاهد این مسئله باشیم.
اما در این میان مدیریت ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه، اعلام کرد که در خطوط هفت‌گانه متروی تهران خرابی تجهیزات پرمصرف مانند پله‌برقی‌ها و آسانسورها باتوجه‌به حجم مسافری که روزانه از این تجهیزات استفاده می‌کنند، امری غیرقابل‌اجتناب است اما غالباً این وسایل به‌سرعت تعمیر و به مدار خدمت‌رسانی بازمی‌گردند؛ گزارش وضعیت پله‌برقی‌ها و آسانسورها روزانه توسط کارکنان این شرکت ثبت و به‌منظور رفاه بیشتر حال شهروندان سعی می‌شود خرابی‌ها در کمترین زمان ممکن بر طرف شود که طبق آمار موجود کمتر از یک درصد پله‌برقی‌ها در روز به دلیل خرابی خاموش هستند.
بر اساس اعلام این مدیریت، در حال حاضر ۱۷۶ آسانسور به شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه تحویل داده شده است که غالب آنها (یک آسانسور در حال تعمیر است) درحال‌خدمت رسانی به مسافران در خطوط یک، دو و پنج هستند؛ همچنین سایر آسانسورها به دلیل قوانینی که مطابق با شرایط مترو نیستند هنوز موفق به کسب استاندارد نشدند و قانوناً امکان بهره‌برداری از آنها وجود ندارد که امیدواریم این مشکل با هماهنگی سازمان ملی استاندارد و شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه هرچه زودتر برطرف شود.
مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران هم در گفت‌وگو با خبرنگاران، با اعلام اینکه موضوع آسانسور ایستگاه‌های مترو را دنبال می‌کنیم، اظهار داشت: تکنولوژی و استانداردها مدام تغییر می‌کنند، درست مانند ساختمان‌هایی که با استانداردهای سابق ساخته می‌شود و باید به‌روز شود.
وی با بیان اینکه نمی‌توان این به‌روزرسانی را سریعاً انجام داد، گفت: آسانسورها با استاندارد روز خریداری شده و ممکن است در حال حاضر به‌روز نباشد.
رئیس شورای شهر تهران افزود: استانداردسازی به‌روز به این سرعت عملی نیست و اگر نیاز به قطعات هست باید این قطعات ساخته و اضافه شود که زمان‌بر است؛ قبول داریم باید سریع انجام شود اما هنوز نتیجه دقیقی اعلام نشده است.
چمران با تأکید بر اینکه نظارت بر مترو تخصصی است، یادآور شد: این نظارت انجام و گزارش‌ها ارائه می‌شود اما سازمان استاندارد نیز شاخص‌های ویژه خود را دارد.
به گفته وی، آسانسورهای ایستگاه‌ها از جمله آسانسورهای بزرگ است باید راه‌اندازی شود تا مردم بتوانند از آن استفاده کنند.
سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر تهران دراین‌خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار ایران اکونومیست اظهار داشت: آسانسورهای ایستگاه‌های مترو نمی‌توانند تابع قوانین مربوط به مجتمع‌های مسکونی، تجاری و یا اداری باشند، باید برای هرکدام از اینها باتوجه‌به شرایط مربوطه مقررات تنظیم شود.
وی گفت: یکی از وظایف شرکت مترو این است که با مؤسسه استاندارد جلسه بگذارند و ابهامات راجع به این موضوع را مرتفع کنند و متناسب با اقتضای شرایط ایستگاه‌ها، استانداردها مورد بررسی و تجدیدنظر قرار گیرد.
تشکری هاشمی با بیان اینکه آن‌طور که همکاران مترو اعلام کردند به سبب در فاصله 11.5 متری یک‌بار مسیر خروج اضطراری مترو و در خروج پیش‌بینی‌نشده، سازمان استاندارد اجازه استفاده از آسانسورها را نمی‌دهد؛ عنوان کرد: اگر مؤسسه استاندارد دلیلی غیر از این دارد باید اعلام کند و اگر صرفاً همین دلیل است سازمان استاندار باید بدانند که ایستگاه‌های مترو در اعماق زمین هستند و در اعماق زمین، آسانسورها، جز در محل سکو و خرید بلیت، نمی‌تواند خروجی داشته باشد.
وی با بیان اینکه این موضوعی است که جای خالی حضور این دو نهاد در کنار همدیگر احساس می‌شود؛ یادآور شد: ایستگاه‌های قدیمی که در دهه‌های هفتاد و اوایل هشتاد ساخته شدند فاقد چال آسانسور برای نصب آسانسور بودند، اما از اواسط دهه هشتاد، در طراحی‌ها وجود آسانسور پیش‌بینی شد و ایستگاه‌هایی که در این سال‌ها ساخته شدند دارای چال آسانسور هستند، آسانسور هم خریداری شده و در انبارها موجود است.
کارشناسان سازمان ملی استاندارد بر اساس استاندارد موجود، تأکید می‌کنند که هر آسانسور به‌ازای ۱۱.۵ متر طی مسافت باید توقف کرده و درهایش باز شود؛ این در حالی است که برخی ایستگاه‌های مترو در ۳۵ متری عمق زمین واقع شده‌اند و امکان ایجاد در خروجی و تردد برای آنها وجود ندارد؛ هرچند مسعود درستی مدیرعامل متروی تهران به رسانه‌ها گفته است که در حال رایزنی با مسئولان سازمان استاندارد هستیم که بتوانیم یک راه حلی پیدا کنیم که در عین ایمن بودن مردم بتوانند از آسانسورها استفاده کنند اما هنوز این رایزنی‌ها به نتیجه نرسد و به‌رغم تهیه و خرید آسانسورها، هنوز شهروندان از آن بی‌بهره‌اند.
به نظر می‌رسد موضوع مناسب‌سازی و حقوق شهروندان در استفاده کامل از ایستگاه بین برخی ناهماهنگی‌ها فراموش شده و زمان آن رسیده است که با تعامل و همراهی بخشی از مشکلات شهروندان در ایستگاه‌های مترو کاهش یابد.
