سهم آبادان در بازی لیورپول-رئال مادرید

هفتاد و سومین فینال جام قهرمانان اروپا در حالی در شب هفتم خرداد ماه برگزار شد که ۲ تیم لیورپول از لیگ برتر انگلستان و رئال مادرید از لالیگای اسپانیا شرایط خوبی را در فصل جاری در لیگ‌های خود سپری کردند. لیورپول با نایب قهرمانی لیگ برتر و با فاصله یک امتیازی منچستر سیتی و رئال مادرید با قهرمانی لالیگا پای به فینال هیجان انگیز چمپیونزلیگ ۲۰۲۰ گذاشته بودند. بازی با بیش از نیم ساعت تاخیر و حضور غیرقانونی طرفداران لیورپول برگزار شد، اتفاقی کم سابقه که واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی و کاربران پلتفرم‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. لیورپول بازی را با انگیزه و فشار بیشتری شروع کرد اما تلاش‌های مکرر خط آتش این تیم و چهره‌هایی چون سادیو مانه و محمد صلاح به دلیل عملکرد فوق العاده تیبو کورتوآ دروازبان رئال مادرید ناکام ماند تا در شبی که رئال مادرید پخته تر، منسجم‌تر و باتجربه تر عمل کرد، نتیجه بازی به نفع تیم اسپانیایی رقم بخورد. در ابتدا گل دقیقه ۴۳ کریم بنزما در نیمه نخست آفساید اعلام شد اما در دقایق ابتدایی نیمه دوم(دقیقه ۵۸) این وینیسیوس جوان بود که توانست گل قهرمانی تیم قهرمان لالیگا را در لیگ قهرمانان به ثمر برساند. درنهایت بازی احساسی لیورپول و تعویض‌های یورگن گلوپ مربی تیم انگلیسی نیز نتیجه‌ای نداشت تا در نهایت رئال مادرید برای چهاردهمین بار قهرمان چمپیونزلیگ شود.

گروه داده‌کاوی ایران اکونومیست به منظور بررسی رویکرد طرفداران رئال مادرید و لیورپول و دیگر هواداران فوتبال و در آستانه فینال جام قهرمانان اروپا به واکاوی تصویر رویکرد و نظرات کاربران توئیتر فارسی در فاصله کمتر از ۲۴ ساعت از شروع بازی پرداخته است. بدیهی است که انتخاب بازه زمانی ۲۴ ساعته قبل از بازی به دلیل بررسی دقیق‌تر رویکرد کاربران نسبت به دو تیم و نتیجه بازی بوده است چراکه بعد از برگزاری و پایان فینال به طور آشکار نظرات تیم پیروز غالب شده و نتایج به نفع این تیم رقم می‌خورد.

الف: نگاه آماری توئیت‌ها

بررسی آماری توئیت‌های منتشرشده با کلیدواژه‌های مرتبط با بازی فینال رئال مادرید و لیورپول در بازه زمانی ۲۴ ساعت قبل از شروع بازی نشان می‌دهد که در حدود ۴ هزار توئیت در این مدت از سوی حدود ۲۷۵۰ کاربر منحصر به فرد منتشر شده است به نحوی که نرخ مشارکت این موضوع در توئیتر فارسی در حدود ۱.۵ بوده است که به روشنی اشاره به مشارکت زیاد کاربران مختلف و متنوع در این موج توئیتری دارد. موضوع غیرسیاسی این موج باعث شده که کاربران مختلف با گرایش‌های مختلف سیاسی و غیرسیاسی اقدام به تولیدمحتوا و انتشار توئیت کنند به طوری‌که این میزان جامعیت و عمومیت در توئیتر فارسی و در موضوعات سیاسی کمتر مشاهده می‌شود.

مقایسه میزان توئیت و ریتوئیت‌ها شاخص دیگری برای بررسی کمّی میزان مشارکت در موضوعات است که در اینجا نسبت ۷۹ درصد توئیت به ۲۱ درصد ریتوئیت بار دیگر تنوع و تکثر کاربران در انتشار محتوای این موج را نشان می‌دهند. به طورکلی در توئیتر فارسی میزان و پراکندگی مشارکت‌کنندگان در موضوعات سیاسی و غیرسیاسی به طور آشکاری تفاوت دارد به طوریکه در موضوعات سیاسی نسبت ریتوئیت‌ها به میزان قابل توجهی بیشتر است و توئیتری‌ها در حمایت و ابراز رضایت از کاربران پرنفوذ و تاثیرگذار این پلتفرم به بازنشر و ریتوئیت محتوای آنها می‌پردازند حال آنکه در موضوعات غیر سیاسی (مثل موج توئیتری فینال جام قهرمانان) شاهد عدم حضور افراد تاثیرگذار و سیاسی و به تبع آن افزایش میزان توئیت‌ها به جای ریتوئیت‌ها و تنوع و تکثر توئیت‌ها و کاربران هستیم.

نمودار روندنمای تولید و تعداد مطالب منتشرشده در این موج به خوبی نشان می‌دهد که هر چه به زمان شروع بازی فینال نزدیک شده‌ایم، حجم و تعداد مطالب بیشترشده به طوریکه قله این نمودار در فاصله یک ساعت قبل از شروع بازی از حدود ۴۰۰ توئیت به حدود ۱۴۰۰ توئیت افزایش یافته است.  

نمودار روندنمای میزان لایک‌های توئیت‌ها نشان می‌دهد که در ساعات ۱۱ صبح و ۷ شب دو پیک در روند این موج قابل رویت است. از آنجایی‌که که فینال جام قهرمانان از مهم‌ترین و جذاب‌ترین بازی‌های فصل لیگ‌های اروپایی به شمار می‌رود، اخبار، مصاحبه‌ها و پیش‌بینی‌ها در این باره بازخورد و اهمیت زیادی در میان کاربران دارد. در زمان‌های یاد شده نیز خبرهایی مبنی بر عدم حضور محمد صلاح و تیاگو آلکاتراز و پیش‌بینی نتیجه مسابقه در توئیتر شکل گرفت که سبب بالارفتن توجه مخاطبان به توئیت‌ها و افزایش لایک آنها شده است.

یکی از پرسش‌های اصلی این پژوهش، بررسی و مقایسه تعداد هوادارن رئال مادرید و لیورپول در توئیتر فارسی بوده است. در این واکاوی، از نمونه آماری انتخاب شده که از میان کاربران پرلایک توئیتری انتخاب شده، کاربرانی که به طور آشکار طرفداری خود از لیورپول یا رئال را ابراز کرده‌اند، گزینش و کدگذاری شده‌اند. نتیجه بدست آمده نشان می‌دهد که ۵۸ درصد کاربران توئیتر فارسی طرفدار رئال مادرید و ۴۲ درصد آنها طرفدار لیورپول بوده‌اند. لازم به یادآوری است که این بررسی قبل از شروع بازی فینال و از میان کاربران تاثیرگذار توئیتر و نمونه آماری اخذ شده است چرا که بعد از اتمام بازی به طور واضح طرفدار تیم برنده(رئال) حجم بیشتری از علاقه‌مندی و تولیدمحتوا را منتشر کرده بودند.

ب: تحلیل مضمون توئیت‌ها

تحلیل مضمون توئیت‌ها از اصلی‌ترین و مهم‌ترین نتایجی است که در بخش کیفی این پژوهش موردنظر پژوهشگران بوده و در واقع شرح مختصر و کلیتی از نظرات کاربران ارائه می‌دهد. این اقدام که به روش تحلیل مضمون روی نمونه آماری موردنظر صورت می‌گیرد، می‌توان به‌نوعی نتیجه کیفی داده‌کاوی دانست که به طور خلاصه به مضمون‌های پرتکرار کاربران و توضیح آن پرداخته می‌شود. در ادامه نتیجه تحلیل مضمون گروه داده‌کاوی ایران اکونومیست در ارتباط با فینال شنبه شب جام قهرمانان اروپا بین دو تیم لیورپول و رئال مادرید که از شبکه سوم سیما پخش شده ارائه شده است:

تحلیل مضمون این داده‌کاوی در بخش کیفی نشان می‌دهد که به سیاق تمام بازی‌های مهم فوتبال، کری‌خوانی طرفداران دو تیم، مهمترین و پرتکرارترین مضمونی است که توئیتری‌ها در ارتباط با بازی فینال جام قهرمانان منتشر کردند. پیش‌بینی نتیجه بازی نیز از دیگر اقداماتی است که پیش از شروع بازی‌های مهم در رسانه‌ها منتشر و در این‌جا نیز جزو مضامین پرتکرار کاربران بوده است. اشاره به تاخیر در شروع بازی و بی‌نظمی‌های آن از دیگر مضامین مورد توجه کاربران در این بخش بود، اشاره به تاخیر ۳۰ دقیقه‌ای و مقایسه‌آن با تاخیر در بازیهای لیگ برتر ایران از جمله مصادیق به کار رفته از سوی کاربران در این باره بوده است. مضمون پرتکرار دیگر به مقایسه شادی مردم در آستانه فینال لیگ اروپا و اوضاع مردم شهر آبادان مروبط می‌شود در حدود ۱۲ درصد کاربران با اشاره به مشکلات مردم شهرآبادان و آوار ساختمان متروپل، احساس خود در ارتباط با شادی و شور مردم در اروپا را با عبارت‌های حسرت‌آمیز و همچنین بی‌تفاوتی ابراز کردند. حمایت از تیم محبوب خود که در دوره‌های قبلی این تورنمنت حذف شده‌اند، از دیگر مضامین پرتکرار بود که طرفداران تیم‌هایی چون منچستریونایتد، یوونتوس و بایرن مونیخ دربار آن نوشته‌اند.

کلیدواژه‌های برجسته و پرتکرار توئیت‌ها در قالب نمودار ابرنما گردآوری و به نمایش درآمده‌اند. تگ‌هایی چون لیگ قهرمانان، لیگ قهرمانان‌اروپا، فینال لیگ، قهرمانان اروپا و همچنین اشخاصی چون کریم بنزما، یورگن کلوپ، سرخیو راموس از جمله چهره‌های فوتبالی بودند که در این بررسی برجسته و مورد توجه کاربران قرار گرفته‌اند.

در میان هشتگ‌های مورد توجه و پرکاربرد کاربران در این موج توئیتری می‌توان به رئال_مادرید، لیورپول، آبادان_تسلیت، لیگ_قهرمانان_اروپا و هشتگ‌های لاتینی چون halamadrid، liverpoolvsrealmadrid،   uslfinal، championsleague اشاره کرد که بیش از هر چیز به طرفداران دو تیم رئال مادرید و لیورپول و کری خوانی این دو تیم در آستانه فینال لیگ اروپا اشاره داشتند.

پرلایک‌ترین، پربازنشرترین و مهم‌ترین توئیت‌ها

پرلایک ترین و پربازنشرترین توئیت این موج به توئیت کاربری با نام دکی. آر اشاره دارد که به نقل قول اظهارات دو بازیکن شاخص دو تیم یعنی کریم بنزما و محمد صلاح اشاره کرده است:

عسل داداشلو کاربر غیراصول‌گرا و فعال توئیتری است که با اشاره به تاخیر در بازی فینال آن را با نمونه‌های داخلی مقایسه کرده است:

کاربر دیگری به تقابل دو چهره شاخص دو تیم و گرایش آنها به دین اسلام اشاره کرده است:

یک کاربر روزمره‌نویس دیگر نیز به سابقه تاریخی رویارویی دو تیم در لیگ قهرمانان و حمایت از تیم محبوب خود رئال مادرید به دلیل رکوردهای تاریخی در چمپیونزلیگ اشاره کرده است:

کاربری با نام محسن اختراعی نیز که از جمله کاربران روزمره‌نویس توئیتر به شمار می‌رود باردیگر به تاخیر در فینال لیگ قهرمانان و پاسخ به معترضان داخلی مبنی بر نامنظم بودن لیگ ایران اشاره داشته است:

جمع‌بندی نهایی

واکاوی موضوعات غیرسیاسی در توئیترفارسی از تنوع و پراکندگی بیشتر کاربران و تعداد بیشتر محتوای نشری(توئیت) حکایت دارد به طوری‌که در موج توئیتری فینال جام قهرمانان شاهد ۸۰درصد توئیت و ۲۰درصد ریتوئیت بودیم اتفاقی که درباره موج‌های توئیتری سیاسی به طور تقریبا معکوس رخ می‌دهد. از سوی دیگر، اتفاقات آبادان و ریزش ساختمان متروپل در این شهر باعث آزردگی و ناراحتی جمع زیادی از مردم و کاربران مجازی شده به نحوی که در آستانه بازی فینال جام قهرمانان نیز این موضوع و همدردی با مردم آبان با هشتگ #آبادان_تسلیت بخش مهمی از تولیدمحتوای کاربران را تشکیل داده‌است. بررسی رویکرد کاربران از برتری نسبی هوادارن رئال مادرید نسبت به لیورپول در آستانه بازی نهایی جام قهرمانان اروپا حکایت دارد. در بخش کیفی و تحلیل مضمون توئیت‌ها نیز کری‌خوانی‌های اهالی ورزش و اشاره به برخی کل‌کل‌های فوتبالی و پیش‌بینی برنده مسابقه از برجسته‌ترین مضامین به کار رفته در محتوای منتشر شده در توئیت‌ها بوده‌اند.