به گزارش ایران اکونومیست، آیین گشایش نمایشگاه عکس به سوی امید به میزبانی فرهنگستان هنر و با حضور وزیر امور خارجه لهستان و سفیر این کشور و هیئت همراه، جمعی از سفرا و وابستگان نظامی خارجی مقیم در تهران، در تالار ایران فرهنگستان هنر برگزار شد.
پیوند ایران و لهستان در محصولات هنری آن بازتاب داشته است
رئیس فرهنگستان هنر در آیین افتتاح نمایشگاه به سوی امید با اشاره به وظایف این نهاد، به عنوان یکی از فرهنگستان‌های چهارگانه در سیاستگذاری و الگوپردازی در حوزه هنر به نقش هنر و فرهنگ، به عنوان مهمترین پل ارتباطی مناسبات دو کشور ایران و لهستان، پرداخت و اظهارداشت: روابط ایران و لهستان را می‌توان متعلق به سه دوره تاریخی دانست که محصولات و نتایج بسیاری در حوزه هنر به همراه داشته است.
بهمن نامورمطلق گفت: نخستین دوره مناسبات میان دو کشور ایران و لهستان به قبل از دوران صفوی برمی‌گردد که در دوران صفوی به اوج شکوفایی خود می‌رسد. محصول این روابط آثار بسیاری در حوزه هنر بود که به کشور لهستان صادر شده و حتی بعضی از این آثار مخصوص این کشور ساخته شده است.
وی افزود: به عنوان مثال، فرش پولونز یا فرش لهستانی که با طلا و نقره در ایران بافته می‌شد و از انواع بسیار خوب فرش‌های ایرانی محسوب می‌شود، متعلق به این دوره است.
رئیس فرهنگستان هنر بیان کرد: دوران قاجار دومین دوره مناسباتی میان ایران و لهستان است که به صورت تنگاتنگ ادامه پیدا می‌کند و نمونه هنری آن ورشوسازی است که نام پایتخت لهستان را به همراه دارد و امروزه، هنر ورشوسازی یکی از هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران شناخته می‌شود که هنرمندانی در شهرهای بروجرد و دزفول در این زمینه صاحب سبک هستند.
نامورمطلق با اشاره به افتتاح نمایشگاه به سوی امید اظهارداشت: این نمایشگاه مناسباتی میان ایران و لهستان است که در جنگ جهانی رخ داده است. از آن دوران، رد و نشانه‌ای هنری داریم که صندلی‌هایی است که ما با نام صندلی لهستانی می‌شناسیم که آن را هنرمندی آلمانی ابداع کرده اما ایرانی‌ها با نام لهستانی از آن یاد می‌کنند.
وی با اشاره به نامگذاری هنرهای ایرانی با نام لهستان گفت: هیچ کشور دیگری در دنیا نداریم که هنرهای سنتی‌اش با عنوان آن کشور در ایران نامگذاری شده باشد.
رئیس فرهنگستان هنر افزود: ایرانی‌ها نشان دادند که در تلخ‌ترین زمان خود، با وجود مشکلات بسیار، انسان‌هایی صلح‌جو و میهمان‌نوازند و پذیرای میهمانان لهستانی شدند. امیدواریم روابط فرهنگی و هنری گذشته را احیا کنیم و لهستان دروازه و پُلی برای تعامل فرهنگ و هنر اروپا و ایران باشد.
وی روابط پایدار را حاصل ارتباط میان اندیشه‌ها و هنرها و تخیلات ادبی دانست و پیشنهادهایی در زمینه همکاری‌های حوزه هنر ارائه کرد و گفت: ما آماده همکاری در هنرهایی همچون سینما، موسیقی و هنرهای تجسمی و برای ارتباط دانشگاه‌های هنر ایران با دانشگاه‌های هنر لهستان هستیم و می‌توانیم نمایشگاه‌هایی به ویژه در زمینه تصویرسازی و طراحی که لهستان در آن پیشگام است برگزار کنیم.
نامورمطلق به کتاب شاهکارهای هنر ایران در مجموعه‌های لهستان اشاره و با قدردانی از همکاری مسئولان لهستان در انتشار این اثر اظهارداشت: کتابی که فرهنگستان هنر با همکاری مسئولان لهستان، در سال‌های پیشین، منتشر کرد به آثار هنری ایرانی‌ای می‌پرداخت که در موزه‌های لهستان موجود بود و به همین واسطه، پژوهشگران ما توانستند از این منابع ارزشمند بهره‌مند شوند. در این زمینه، با کشور مجارستان نیز همکاری کردیم و امیدواریم شاهد همکاری‌های بیشتر با این کشورها باشیم.
روابط ما با ایران پس از ورود پناهندگان لهستانی به نقطه اوج خود رسیده است
سفیر جمهوری لهستان در ایران نیز در این آیین با اشاره به روابط میان ایران و لهستان از قرن پانزدهم اظهارداشت: روابط ما به خصوص در طی یک قرن اخیر، بسیار تنگاتنگ بوده و جدی‌تر شده است و این نکته حقیقت دارد که بعد از جنگ جهانی دوم و پس از آنکه پناهندگان لهستانی وارد کشور ایران شدند، این روابط به نقطه اوج خود رسیده است.
ماچئی فایوکوفسکی (Maciej Fatkowski) گفت: وزیر امور خارجه لهستان نمایشگاهی را در این باره، در تهران و اصفهان افتتاح می‌کند و تلاش می‌کنیم این نمایشگاه‌ها در شهرهایی دیگر همچون بندرعباس و اهواز نیز برگزار شوند.
وی سخنان خود را با تشکر از رئیس فرهنگستان هنر، مؤسسه اطلاعات ملی لهستان و دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه خاتمه داد و برای برقراری همکاری‌های فرهنگی بیشتر بین دو کشور ابراز امیدواری کرد.
«به سوی امید»؛ روایت اودیسه زندگی ۱۲۰ هزار لهستانی
وزیر امور خارجه جمهوری لهستان نیز در این آیین با بیان اینکه نمایشگاه به سوی امید روایت اودیسه زندگی ۱۲۰ هزار لهستانی است که در طی جنگ جهانی دوم به ایران آمدند، اظهارداشت: این داستان هم در ایران و هم در لهستان، به خوبی شناخته شده است.
زبیگنیو رائو (Zbigniew Rau) گفت: مورد دیگری که به خوبی در خاطره‌ها مانده است کمک‌های سخاوتمندانه ایرانیان است که جان هزاران لهستانی را نجات داد؛ لهستانی‌هایی که پس از دو سال کار در اردوگاه‌های کارگری شوروی، از نظر جسمی خسته شده بودند.
وی بیان کرد: این نمایشگاه صرفاً برای زنده نگه‌داشتن خاطره آن اتفاقات نیست؛ آنچه به همان اندازه اهمیت دارد این است که تاریخچه‌ای گسترده‌تر از آن نشان داده شود. روایت‌های موجود در خصوص جنگ جهانی دوم غالباً به نشان دادن تصویری از دو اردوگاه متحدین و متفقین که علیه یکدیگر می‌جنگیدند، محدود می‌شود.
وزیر امور خارجه جمهوری لهستان افزود: این موضوع این واقعیت مهم را نادیده می‌گیرد که هیتلر، در طول دو سال اول، با استالین متحد بود و جنگ جهانی دوم با تهاجم مشترک آلمان و شوروی به لهستان آغاز شد و این اشغالگران شوروی بودند که میلیون‌ها لهستانی را به سیبری و آسیای مرکزی تبعید کردند؛ جایی که دَه‌ها هزار نفر بر اثر گرسنگی و شرایط زندگی غیرانسانی جان خود را از دست دادند.
رائو بیان کرد: تنها پس از حمله آلمان نازی به متحد خود، شوروی، در ۱۹۴۱ میلادی بود که بازماندگان لهستانی از اردوگاه‌های کارگری شوروی آزاد شدند تا لشکرهای نظامی تشکیل دهند و در کنار ارتش شوروی بجنگند اما آموزش نظامی آنها به دلیل کمبود غذا و دارو و لباس باید متوقف می‌شد.
وی اظهارداشت: ژنرال ولادیسلاو آندرس که فرماندهی ارتش لهستان را برعهده داشت، چاره‌ای جز آن نداشته که مردمش را به ایران بفرستند و بعدها، به نیروهای متفقین در خاورمیانه بپیوندد. این تخلیه نیرو در ماه‌های آوریل و اوت ۱۹۴۲ میلادی صورت گرفت و حدود ۱۲۰هزار نفر که در میان آنها ۲۰هزار کودک وجود داشت وارد ایران شدند.
وزیر امور خارجه جمهوری لهستان گفت: در تهران، یک مرکز مطالعه فارسی توسط استادان دانشگاه‌های لووی و ویلنیوس ایجاد و قطعات موسیقی پیانو سازماندهی و مغازه‌ها و رستوران‌های لهستانی افتتاح شد. اصفهان به شهر کودکان لهستانی معروف شد؛ چراکه میزبان بیش از ۲هزار و ۵۰۰ کودک لهستانی بود که اکثراً یتیم بودند. آنها می‌توانستند به مدرسه بازگردند و با همسالان خود دوست شوند و در جنبش شکوفایی پیشاهنگی شرکت کنند.
رائو افزود: تا سال ۱۹۴۵ میلادی، بیشتر لهستانی‌ها ایران را ترک کردند اما تعداد کمی از آنها به خانه بازگشتند. با پایان جنگ، سربازان ژنرال اندرس از نظر کشورهای جماهیر شوروی دشمن محسوب می‌شدند و مجبور بودند پناه بگیرند و بیشتر به استرالیا، کانادا، مکزیک، نیوزلند و بریتانیا رفتند. امروز، در جمعمان، افتخار دیدار با سفیران این کشورها را دارم و این موقعیتی مناسب برای ابراز دوباره عمیق‌ترین قدردانیمان بابت میهمان‌نوازی هشتاد سال پیش شماست.
وی بیان کرد: چند دَه لهستانی تصمیم گرفتند در ایران بمانند. آنها ساکن شدند و خانواده‌هایی برپا کردند که مفتخرم که به برخی از نوادگانشان خوشامد بگویم و از آنها به خاطر گرامیداشتن میراث لهستانی‌شان و حفظ خاطرات آن اتفاقات تشکر کنم.
وزیر امور خارجه جمهوری لهستان اظهارداشت: حفظ خاطره تجربیات گذشته نیز مهم است که توضیح می‌دهد لهستان امروز کجاست و نمایانگر چه مفهومی است. امروز، جنگ در اوکراین بار دیگر شهادت می‌دهد که این درس تاریخی همچنان کاملاً معتبر است و دگربار، ما وحدت و همبستگی استثنایی بین‌المللی را در پاسخ به نفرت و خشونت شاهدیم. اجازه دهید این نکته تجربه سازنده اصلی برای نسل حاضر و نسل‌های آتی باشد.
در ادامه مراسم در محل نمایشگاه، توضیحاتی درخصوص کتاب فاخر شاهکارهای هنر ایران در مجموعه‌های لهستان که در سال ۱۳۹۲ توسط مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری فرهنگستان هنر (متن) به چاپ رسیده بود توسط علیرضا اسماعیلی دبیر فرهنگستان هنر ارائه و یک دوره دو جلدی از این کتاب به وزیر امور خارجه لهستان اهدا شد.
کتاب شاهکارهای هنر ایران در مجموعه‌های لهستان گلچینی با شکوه از حدود چهارصد قطعه از با ارزش‌ترین آثار هنری ایرانی موجود در موزه‌های بزرگ و مجموعه‌های هنری، کتابخانه‌ها، کلیساها و صومعه‌های لهستان است که در سال ۲۰۰۰ در موزه ملی ورشو به نمایش گذاشته شده بود.
این کتاب در دو جلد به همت فرهنگستان هنر، با همکاری موزه ملی ورشو و با حمایت بانک توسعه صادرات ایران برای نخستین بار در ایران و جهان به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر و به علاقه‌مندان هنر ایران تقدیم شد.
نمایشگاه عکس به سوی امید تا ۲۶ ادریبهشت، از ساعت ۱۴ تا ۲۰ در مؤسسه فرهنگی‌هنری صبا فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران به نشانی خیابان ولی‌عصر(عج)، تقاطع خیابان طالقانی میزبان علاقه‌مندان است.
