به گزارش ایران اکونومیست، سال ۱۴۰۰ را می توان مانند سال ۱۳۹۹ و حتی ۱۳۹۸ سال پرنوسانی در بازار مواد غذایی داخلی و خارجی دانست. تداوم کرونا، کاهش تقاضا و سپس افزایش تقاضا، خشکسالی و کم بارشی و در نهایت جنگ اخیر روسیه و اوکراین معادلات بسیاری را در این بازار برهم زد و چالش‌های زیادی را برای کشورها درتولید محصولات کشاورزی و دامی و حفظ امنیت غذایی ایجاد کرد.
در این گزارش قصد داریم مروری بر بازار مواد غذایی از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا روزهای پایانی آن داشته باشیم تا ببینیم که در این یک سال در بازار مواد غذایی چه اتفاقاتی افتاده است.
لازم به ذکر است که در این گزارش تنها به بررسی قیمت چندین اقلام اساسی پرداخته شده و براساس مهمترین گزارش های میدانی ایران اکونومیست در هرماه از بازار مواد غذایی تهیه شده است.
فروردین ۱۴۰۰
فروردین ماه ۱۴۰۰ در حالی آغاز شد که ترکش افزایش قیمت مرغ به کیلویی بیش از ۳۰ هزار تومان و صفهای طولانی برای خرید مرغ دولتی با قیمت ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان در میادین میوه و تره بار از سال قبل باقی مانده بود و علت افزایش قیمتها نیز کمبود جوجه ریزی، افزایش هزینه‌های تولید از جمله کنجاله سویا و ذرت و حضور واسطه ها و دلالان در شبکه توزیع اعلام شد.
بازار میوه و تره بار نیز بی نصیب از این افزایش قیمت های سال ۱۳۹۹ نبود؛ به طوری که قیمت موز در ابتدای سال به ۵۰ هزار تومان هم رسید و پرتقال و خیار نیز با قیمتهای بالا عرضه شدند. در این بین اما تنها پیاز به دلیل مازاد تولید با کاهش قیمت شدید مواجه شد و روی دست کشاورزان ماند.
در فروردین ماه نیز عرضه روغن سرخ کردنی و جامد به شدت کاهش یافت که سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف کننده علت آن را عدم معرفی برخی خرده فروشیها در سامانه جامع تجارت اعلام کرد.
اردیبهشت ۱۴۰۰
در اردیبهشت ۱۴۰۰ بازار با افزایش قیمت لبنیات در آستانه ماه رمضان مواجه شد و بنا به گفته انجمن صنایع فرآورده های لبنی، این افزایش قیمت شامل اقلامی که مشمول قیمت گذاری دولت بودند، نشده بود و سایر محصولات لبنی که مشمول قیمت گذاری نبودند براساس قیمت تمام شده تولید به فروش رسیدند.
در این ماه قیمت گوشت قرمز کاهش یافت و هرکیلو شقه گوشت گوسفندی و ران و سردست گوساله به کیلویی ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تومان رسید.
براساس مشاهدات میدانی از بازار در اردیبهشت ماه، قیمت شکر و روغن نیز افزایشی بود.
خرداد ۱۴۰۰
در خردادماه بازار میوه و صیفی دچار نوسان شدیدی شد. قیمت هرکیلو گوجه فرنگی به ۱۰ هزارتومان و سیب زمینی به حدود ۸۰۰۰ تومان رسید. علت آن نیز بارندگی و از بین از رفتن برخی محصولات و به دست آمدن محصولات استانهای دیگر اعلام شد. موز نیز که در فروردین ماه در بالاترین قیمت خود قرار داشت سیر نزولی به خود گرفت و در خرداد ماه به زیر ۳۰ هزارتومان رسید.
قیمت شکر هم که ماه گذشته زمزمه های گرانی آن شنیده می شد به طور رسمی افزایش یافت و شکر صنف و صنعت از کیلویی ۶۶۵۰ تومان به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسید.
در این ماه قیمت هرشانه تخم مرغ که پیش از این حدود ۳۳ تا ۳۵ هزارتومان بود به بیش از ۳۸هزار تومان رسید. فعالان صنعت علت افزایش قیمت را افزایش تقاضا و صادرات اعلام کردند.
گوشت گوساله نیز با جهش به کیلویی ۱۳۵ تا ۱۴۰ هزار تومان رسید.
تیرماه ۱۴۰۰
در تیرماه مرغ و تخم مرغ بر سر افزایش قیمت رقابت داشتند. در نهایت قیمت هر دو آنها به حدود ۴۰ هزار تومان رسید.
همچنین براساس مصوبه شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی، قیمت خرید تضمینی شیرخام نیز به ۶۴۰۰ تومان تغییر یافت.
قیمت مصوب نان نیز اعلام شد که انواع نان اعم از سنگک، بربری، لواش و تافتون با افزایش همراه شدند.
مرداد ۱۴۰۰
در کنار تداوم افزایش قیمت گوجه فرنگی، هویج هم به کیلویی ۲۰ هزارتومان رسید. در حالی که قیمت آن در ماه های قبل کمتر از ۱۰ هزار تومان بود. کارشناسان این بخش علت افزایش چشمگیر قیمت هویج را شیوع موج جدید کرونا و افزایش تقاضا دانستند.
تخم مرغ هم از قافله افزایش قیمتها عقب نماند و به هرشانه ۴۵ تا ۵۰هزار تومان در مغازه ها و ۳۵ هزار تومان در میادین رسید.
گوشت قرمز، سبزی وبرنج ایرانی نیز در مردادماه گران شد.
شهریور ۱۴۰۰
شهریورماه تقاضای برخی اقلام از جمله بلدرچین بالا رفت و به کیلویی بیش از ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزارتومان رسید؛ در حالی که قیمت آن پیش از این کیلویی ۷۰ تا ۹۰ هزارتومان بود.
هر قالب ۱۰۰ گرمی هم که پیش تربا قیمت ۱۰ هزارتومان در مغازه ها فروخته می شد به دلیل افزایش قیمت شیرخام و هزینه های تولید به حدود ۱۳ تا ۱۴ هزارتومان رسید.
قیمت مرغ در شهریور ماه به طور نسبی کاهش یافت و به هرکیلو ۳۰ تا ۳۵ هزارتومان رسید ولی ماهی گران شد.
مهر ۱۴۰۰
قیمت موز مجددا در مهرماه بالا رفت و بیش از ۳۵ هزارتومان رسید.
تخم مرغ هم که روند افزایش قیمت خود را از ماه ها قبل حفظ کرده بود در مهرماه به شانه ای ۵۵ تا ۶۵ هزار تومان رسید. علت گرانی آن نیز دلال بازی، شفاف نبودن سیستم توزیع، بالا رفتن هزینه های تولید، حذف چندمیلیون قطعه مرغ تخمگذار و دستوری بودن قیمت ها اعلام شد. اگرچه در میادین قیمت آن همچنان ۴۳ هزار تومان بود.
آبان ۱۴۰۰
در آبان ماه ترکش افزایش قیمتها به حبوبات رسید و قیمت لوبیا چیتی بسته بندی شده با برندهای مختلف در مغازه ها کیلویی ۷۰ هزار تومان شد. البته عدس، لوبیا قرمز، نخود، لپه و ... هم گران شدند اما بیشترین افزایش قیمت را در میان حبوبات لوبیا چیتی داشت.
در دومین ماه از شش ماهه دوم سال، زعفران هم گران شد. یک مثقال زعفران بسته بندی شده در برندهای مختلف در مغازه ها با قیمت ۱۱۰ تا ۱۴۰ هزارتومان عرضه می شد؛ در حالی که قیمت آن یک ماه قبلش ۶۰ تا ۹۰ هزار تومان بود.
وزارت جهاد کشاورزی در آبان ماه به منظور شفاف سازی قیمتها و اینکه اقلام خوراکی به قیمتهای واقعی به دست مردم برسد، قیمت مصوب آنها را روزانه اعلام کرد که همین موضوع توانست تا حدودی در بازار ثبات ایجاد کند. قیمت مصوب برخی اقلام مانند مرغ و تخم مرغ نیز تغییر کرد و مرغ به کیلویی ۳۱هزار تومان و تخم مرغ به شانه ای ۴۳ هزار تومان رسید.
آذر ۱۴۰۰
توزیع اینترنتی اقلام تنظیم بازاری در آبان ماه که به صورت آزمایشی توسط سازمان تعاون روستایی شروع شده بود در آذرماه به صورت جدی ادامه یافت و این اقدام اگرچه ایرادهای بسیاری در پی داشت اما توانست تا حدودی از فشار وارده به بازار کم کند.
آذرماه اما قیمت برنج ایرانی با افزایش چشمگیری مواجه شد و برخی از ارقام آن به کیلویی ۷۰ هزارتومان هم رسید.
دی ۱۴۰۰
در این ماه قیمت مرغ به نرخ مصوب یعنی ۳۱ هزار تومان و حتی کمتر از آن هم رسید، زیرا جوجه ریزی در ماه های قبل افزایش یافت و عرضه مرغ نیز در بازار زیاد شد. از طرفی توزیع مرغ منجمد با قیمت هرکیلو ۲۰ هزارتومان هم فشار را از روی مرغ گرم برداشت.
اما گوشت گوسفند و گوساله به شدت افزایش قیمت داشت؛ به طوری که هر شقه گوسفندی به ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تومان و گوساله نیز به کیلویی ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تومان رسید.
قیمت سیب زمینی هم دربازار صیفی افزایش یافت و به کیلویی ۱۲ هزار تومان رسید.
بهمن ۱۴۰۰
اعلام نرخ مصوب تخم مرغ با قیمت هر شانه ۴۳ هزارتومان و عرضه گسترده آن در میادین و مغازه ها در ماه های قبل منجر به کاهش قیمت تخم مرغ در مغازه ها شد و نرخ آن را به ۴۸ تا ۵۵ هزار تومان رساند.
قیمت برنج ایرانی که از ماه های قبل در مسیرصعودی بود هم به کیلویی ۸۰ هزار تومان در برخی برندها رسید.
شلغم هم به افزایش قیمت سیب زمینی و گوجه فرنگی پیوست و به کیلویی ۲۰ هزار تومان رسید. بنا به گفته رییس اتحادیه بارفروشان، علت افزایش شلغم تقاضای بالای آن به دلیل موج جدید کرونا در بهمن ماه بود.
اسفند ۱۴۰۰
با وجود عرضه اینترنتی سیب زمینی با قیمت هرکیلو ۱۰ هزار تومان و عرضه آن با همین قیمت در میادین، اما قیمت سیب زمینی از کیلویی ۲۰ هزار تومان کمتر نشد. علت آن هم بنا به گفته رییس اتحادیه بارفروشان، دپو در انبارها و وارد کردن قطره چکانی سیب زمینی به بازار توسط دلالان بوده است.
گوشت قرمز هم همچنان در مسیر افزایش قیمت قرار داشت وتنها گوشت منجمد گوساله بنابر تصمیم دولت ارزان شد.
برنج خارجی تنظیم بازاری هم با کاهش قیمت حدود ۵۰۰۰ تومانی مواجه شد.
قیمت موز هم که در ماههای قبل به طور نسبی کاهش یافته بود و با قیمت حدود ۳۱ هزار تومان عرضه می شد به بیش از ۳۵ هزار تومان رسید.
