به گزارش ایران اکونومیست، سامانه جامع تجارت ایران موضوع بند (الف) ماده (۶) قانون مبارزه با قاچاق و کالا مصوبه سال ۱۳۹۲ است که این سامانه کار خود را پس از تصویب آیین نامه مواد( ۵ و ۶ ) قانون در سال ۱۳۹۵ آغاز کرد. از مرداد ماه ۱۳۹۵ بخش تجارت خارجی سامانه جامع تجارت با فرآیند ثبت سفارش چند گروه کالایی شروع به کار کرد و در همین راستا به صورت گام به گام ثبت سفارش کالاها از سامانه ثبت سفارش به سامانه جامع تجارت و بخش تجارت فرامرزی منتقل شد و در پایان سال ۱۳۹۶ همه تعرفههای ثبت سفارش و درگاه ثبت سفارشها در سامانه جامع تجارت بوده است.
شفافیت، یکپارچه سازی و نظارت بر فرآیند تجارت و ایجاد درگاه واحد برای بازرگان و فعالان تجاری از اهداف سامانه جامع تجارت بوده است. از اوایل سال ۱۳۹۷ نیز موضوع رصد و رهگیری کالاهای اساسی مطرح شد که به بخش تجارت داخلی سامانه مربوط است. البته زیرمجموعه سامانه جامع تجارت برای ایجاد یکپارچگی و زیرساخت، زیرسامانه های مختلفی در قانون پیش بینی شده است که از جمله آن به سامانه جامع روابط تجاری، سامانه یکپارچه مجوزها، سامانه شناسه کالا و رهگیری، سامانه جامع انبارها و سامانه همتا میتوان اشاره کرد.
آذر ماه سال ۱۳۹۹ از مرحله اول این سامانه رونمایی شد و علیرضا رزم حسینی، وزیر صمت وقت اعلام کرد که ۷۰ درصد از سامانه جامع تجارت تکمیل و فعال شده است و وعده داد که تا ۱۱ بهمن سال ۱۳۹۹ باقی ۳۰ درصد هم تکمیل شود. اما این وعده عملی نشد و حتی رزم حسینی در یک گفت وگوی رادیویی در فروردین امسال بدون اشاره به وعده قبلی بازهم از پیشرفت ۷۰ درصدی سامانه خبر داد که "از ورود، ترخیص، انبار تا توزیع کالا در سطح بازار در این سامانه تا حدودی ثبت میشود".
مسئولان وزارت صمت بارها وعده دادهاند که با عملیاتی شدن این سامانه و تکمیل اطلاعات لازم، بسیاری از زمینههای فساد و تبعیضهای اقتصادی رفع خواهد شد و تولیدکنندگان و تجار دیگر مجبور نمیشوند برای دریافت امضاهای طلایی هزینه بپردازند.
در دولت جدید هم تکمیل این سامانه تا پایان سال ۱۴۰۰ از اولین وعدههای سیدرضا فاطمی امین، وزیر صمت بود که محقق نشده است. فاطمی امین در نشست خبری آخر سال در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره وضعیت سامانه جامع تجارت اطلاعات دقیقی از میزان پیشرفت سامانه ارائه نکرد، اما گفت که چند دستگاه در تکمیل این سامانه عقب افتادگی دارند، اما پیشرفت خوبی صورت گرفته که به زودی گزارش آن منتشر میشود. البته به نظر میرسد تکمیل این سامانه در گرو فعالیت سایر دستگاهها است. چراکه اخیرا هم در دولت مقرر شد دستگاه های اجرایی برنامه زمان بندی مشخصی را برای تکمیل وظایف خود در قبال عملیاتی کردن سامانه جامع تجارت ارائه دهند.
در مجموع با توجه به اظهارات وزیر صمت مبنی بر ارائه گزارش در سال آینده، باید دید برنامه دولت برای تکمیل این سامانه در سال ۱۴۰۱ چیست.