کرونا که متولد شد با همه مرارت‌ها و آسیب‌های زیادی که کادر بهداشت و درمان در مسیر مبارزه با این ویروس هزار چهره به جان خریدند، عده‌ای از جوانان دانشمند و با اراده این مرز و بوم نیز عزم خود را جزم کرده و با اراده‌ای پولادین خود را به صورت شبانه روزی در اتاق‌های تحقیقات و پژوهش حبس کرده تا راهی برای تولید واکسن مقابله‌ای با این بیماری فراگیر پیدا کنند.
دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله (عج) نیز از همان روزهای ابتدای شیوع کرونا تلاش خود را برای ساخت واکسن کرونا آغاز کرد.
واکسن «نورا» به عنوان تنها واکسن تولید شده توسط یک دانشگاه علوم پزشکی در مسیر وارد شدن به چرخه واکسیناسیون کشور است.
برای آشنایی از روند انجام کارآزمایی بالینی واکسن نورا در یکی از روزهای سرد بهمن ماه به دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله (عج) رفتیم. طبقه هشتم جایی است که داوطلبان شرکت در کارآزمایی بالینی این واکسن پای به آن می‌گذارند.
وارد این طبقه که می‌شویم تمثال بزرگمرد عرصه مقاومت و ایثار شهید «حاج قاسم سلیمانی» چشم نواز می‌شود و نام این شهید عزیز به عنوان قرارگاه شهید سلیمانی انتخاب شده است.
دکتر غلامرضا اولاد، مدیر داخلی پروژه واکسن نورا هم کلام‌مان شده و بخش‌های مختلف این مرکز کارآزمایی را توضیح می‌دهد.
دکتر اولاد می‌گوید:داوطلبان شرکت در کارآزمایی بالینی ابتدا باید برای ثبت نام از طریق سایت واکسن نورا اقدام کرده و اطلاعات اولیه خود را در آن بارگذاری کنند.
در این سامانه نام و نام خانوادگی، کدملی و تلفن تماس فرد گرفته شده و با آن ارتباط برقرار می‌شود.پس از ثبت نام در واحد پذیرش، ابتدا کد اولیه‌ای برای فرد داوطلب صادر می‌شود؛ سپس داوطلب وارد مرحله غربالگری شده و وضعیت سلامتی فرد توسط پزشک عمومی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در فاز اول کارآزمایی بالینی شرایط بررسی و غربالگری سلامت داوطلب سختگیرانه تر بود و این مسیر در کارآزمایی دوم کمتر و در فاز سوم کارآزمایی بالینی نیز کمتر شده است.
در مرحله غربالگری مواردی همچون قد، فشار خون، سطح اکسیژن، دمای بدن، سوابق بیماری ، داروهای مصرفی ثبت می‌شود.
البته یادآور می‌شود:در فاز اول کارآزمایی بالینی فرد داوطلب مورد مشاوره روان شناسی نیز قرار گرفت.
بعد از غربالگری، داوطلب نزد پزشک عمومی رفته و مورد معاینه قرار می‌گیرد و بعد از تأیید فرد توسط پزشک، فرد به واحد نمونه گیری خون ارجاع داده می‌شود.
یعنی مقدار ایمنی فرد از نظر تیتر آنتی بادی قبل از تزریق واکسن و بعد از تزریق بررسی می‌شود. 12 روز بعد مقایسه تیتر آنتی بادی بررسی می‌شود.
اتاق رضایت آگاهانه؛ محلی است که فرد داوطلب با اختیار کامل نسبت به انجام کارآزمایی رضایت خود را به صورت مکتوب اعلام می‌کند.
پس از انجام فرآیندهای ذکر شده واکسیناسیون فرد صورت می‌گیرد.
دکتر اولاد به مراحل فازهای کارآزمایی بالینی واکسن نورا اشاره کرده و اضافه می‌کند:کارآزمایی بالینی در فاز اول از 6 تیر سال جاری آغاز و تا پایان شهریور ادامه داشت.
فاز دوم کارآزمایی بالینی از اول مهر شروع و آذر ماه ادامه داشت و در نهایت فاز سوم کارآزمایی نورا نیز از اواسط آذر شروع شده و تا اواسط اسفند طول می‌کشد.
افراد شرکت کننده در کارآزمایی بالینی تا یک سال تحت نظر مرکز بوده و سلامت آنها مورد پیگیری مستمر قرار دارد. این افراد بیمه عمر و حوادث نیز هستند. در فاز اول مبلغی بابت تردد و غیره به داوطلبان شرکت کننده در کارآزمایی پرداخت شده و در فاز دوم این مبلغ کمتر و در سومین فاز کاآزمایی بالینی تنها یک بسته بهداشتی به افراد داده می‌شود.
دکتر اولاد که از بچه های دوران دفاع مقدس است و هنوز روحیه ایثار و مرام آن روزها را در خود دارد، ابراز می‌کند: دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله تنها دانشگاه کشور است که در تولید واکسن کرونا اقدام کرده و در غرب آسیا منحصر بفرد است.این دانشگاه تنها دانشگاه موفق در ساخت واکسن کروناست.
از دکتر اولاد می‌پرسم وجه تسمیه نامیدن واکسن با نام نورا چیست؟ لبخندی می‌زند و سری تکان می‌دهد و می‌گوید:از آنجا که ما مرهون خون شهدا هستیم به قرآن کریم تفأعلی زدیم و سوره نور آیه 35 آمد؛ در این سوره و آیه 35، 4 بار کلمه نور بکار برده شده است و ما نام نورا را انتخاب کردیم.
با توجه به اینکه واکسن دیگری با نام فخرا توسط وزارت دفاع تولید شده است ما برای هم آوایی با این واکسن نام واکسن را نورا نامیدیم.
البته نام مرکز کارآزمایی بالینی واکسن نورا با نام مرکز سردار شهید قاسم سلیمانی فعالیت می‌کند.
از دکتر اولاد می‌خواهم کمی از ویژگی نورا برایمان بگوید که چند قدمی حرکت کرده و ادامه می‌دهد: این نکته قابل توجه است که واکسن نورا بجز استفاده از آخرین تکنولوژی دنیا ورود معنویت را در خود داشته است؛ به عبارتی با معنویت عجین شده است!
با تعجب از بحث معنویت در ساخت واکسن کرونا، از وی می‌خواهم بیشتر توضیح دهد؛لبخند ملیحی زده و متذکر می‌شود:ما در مرکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله هر روز فعالیت خود را بنام یکی از شهدا و همرزمان خود در دفاع مقدس انجام می‌دادیم.
اثر معنوی این موضوع را نیز به خوبی ملاحظه کردیم و هر قدمی که در این مسیر برمی‌داشتیم با موفقیت همراه بود و بهترین پاسخ را دریافت می‌کردیم.به همین دلیل در مراحل اول تولید واکسن در آزمایشگاه 4 ماهه انجام شد که قابل تصور نبود!
در حالی که فرایند تولید واکسن و به مرحله استفاده رسیدن 8 تا 10 سال طول می‌کشد؛ البته مهمتر از تولید واکسن کسب دانش تولید واکسن بوده است.
از دکتر اولاد درباره توانایی این مرکز در تولید واکسن برای آینده و موقعیت‌های مشابه می‌پرسم که با اعتماد به نفس خاصی تأکید می‌کند:آمادگی داریم برای هر تهدیدی واکسن تولید کنیم و ادعا می کنیم این توانمندی را داریم.
به اتاق کال سنتر یا همان مرکز تماس با داوطالبان شرکت کننده در کارآزمایی بالینی می‌رویم.تعدادی از خانمها و آقایان سرگرم برقراری ارتباط یا صحبت با داوطلبان شرکت کننده در کار آزمایی بالینی و رصد وضعیت سلامت آنها هستند.
در این بخش «نرجس صالحی» به عنوان مسؤول کال سنتر کارآزمایی بالینی واکسن نورا با بیان اینکه در مجموع 15 نیرو در این بخش فعالیت دارند، توضیح می‌دهد:در این قسمت نیروهای فعال طی روزهای 3، 7، 30 و 60 روز بعد از تزریق واکسن به داوطلبان با تماس با آنها وضعیت سلامتی شان را مورد کنترل قرار می‌دهند؛ ضمن اینکه کارشناسان این مرکز به طور شبانه روزی آماده برقرار تماس با داوطلبان برای پاسخگویی به سئوالات احتمالی در حوزه سلامت داوطلبان هستند.
از خانم صالحی درباره بروز عوارض بین داوطلبان شرکت کننده در کارآزمایی بالینی می‌پرسم که یادآور می‌شود: عوارض خیلی خفیفی وجود داشته و بیشتر درد در محل تزریق واکسن بوده است و عارضه جدی تاکنون نداشته‌ایم.
از میزان سن افراد شرکت کننده در کارآزمایی بالینی می‌پرسم که اضافه می‌کند: از تمام سنین 18 سال به بالا داوطلب داشته‌ایم؛ برای نمونه خانمی با سن 86 سال به عنوان داوطلب در کارآزمایی بالینی شرکت کرده است!
دکتر اولاد در ادامه معرفی بخش‌های مرکز به مقدار ایمنی واکسن نورا اشاره کرده و بیان می‌دارد: ایمنی واکسن نورا بیش از 90 درصد است. از دو نظر همورال و سلولار میزان ایمنی بررسی می‌شود.
به طوری که از نظر همرال میزان آنتی بادی بدن سنجیده می‌شود و از نظر سلولار نیز میزان پاسخ سلولی بدن سنجیده شده و آنالیزهای بدست آمده در اختیار سازمان غذا و دارو قرار می‌گیرد.
در فاز سوم 10 هزار داوطلب واکسن دریافت می‌کنند اما 300 نفر از این تعداد نماینده می‌شوند و وارد آنالیز نهایی خواهند شد و در نهایت تأییدیه سازمان غذا و دارو روی این تعداد اعلام می‌شود.
از دکتر اولاد درباره فرایند کنترل و پایش مرحله سوم کارآزمایی بالینی واکسن نورا می‌پرسم که می‌گوید:در کل کارآزمایی بالینی یک نفر به عنوان مسؤول فنی حضور دارد که نماینده سازمان غذا و داروست تا همه مراحل براساس پروتکل‌های سازمان غذا داور با دقت خاص انجام شود.
وی یادآور می‌شود:برای شرکت در کارآزمایی بالینی هیچ محدودیت سنی و جنسیتی وجود ندارد و همه افراد بالای 18 سال می‌توانند شرکت کنند. کارآزمایی بالینی در استان تهران در 20 پایگاه در شهر تهران انجام می‌شود؛ البته در استان البرز نیز 4 مرکز نیز فعال هستند.
مدیر داخلی تولید واکسن نورا به این موضوع اشاره می‌کند که باید 10 هزار نفر در مجموع در فاز سوم کارآزمایی بالنی شرکت کنند که تاکنون 8500 نفر شرکت کرده‌اند و این روند ادامه دارد.
«زهرا محمودیان» کارشناس ارشد پرستاری در حالی که در حال گرفتن شماره تلفن یک از داوطلبان کارآزمایی است ابراز می‌دارد: ما با تماس با داوطلبان وضعیت سلامتی آنها را کنترل می‌کنیم و اطلاعات بدست آمده وارد سیستم می‌شود.البته اگر داوطلبان پیشنهاداتی را نیز داشته باشند در سامانه ثبت می‌کنیم.
