هر وقت به ایام سرد سال نزدیک می‌شویم مصرف گاز هم در کشور افزایش می‌یابد به گواه آمارهای منتشر شده از سوی شرکت ملی گاز ایران یکی از بزرگترین چالش‌ها در ماه‌های سرد سال تأمین گاز بخش خانگی و صنعتی است. چند ماه پیش جواد اوجی وزیر نفت پیش‌بینی کرد امسال روزانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب کسری گاز خواهیم داشت که با توجه به کسری ۱۶۰ میلیون متر مکعبی گاز در سال گذشته این رقم دور از انتظار نبود.
در حال حاضر ایران بعد از روسیه بزرگترین مخازن گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد که یکی از این میادین گازی پارس جنوبی است که با کشور قطر مشترک است. مدت‌ها است که کارشناسان ایرانی و قطری اعلام کرده‌اند تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی روند نزولی به خود گرفته است و اگر سرمایه گذاری مناسبی روی این میدان صورت نگیرد همین میزان گازی هم که از این میدان تولید می‌شود از دست خواهد رفت. حال این کاهش تولید گاز از میدان پارس جنوبی را در کنار افزایش مصرف سالانه گاز ببینید. این افزایش مصرف موجب شده است تا سال به سال شاهد واگرایی روند تولید و مصرف گاز در کشور باشیم. به طور کلی با توجه به عدم توسعه میادین گازی در سال‌های گذشته و روند مصرف گاز در کشور خطر جدی کسری تراز گازی کشور احساس می‌شود و این زنگ خطری است که از مدت‌ها پیش به صدا درآمده است.
مسئولان بخش انرژی کشور این هشدار را داده‌اند کشوری که می‌تواند تأمین کننده انرژی کشورهای منطقه باشد هم اکنون در شرایطی است که اگر به دنبال اصلاح الگوی مصرف نرود در آینده نچندان دور تبدیل به وارد کننده گاز خواهد شد.
بنابراین با توجه به اینکه چشم‌اندازی برای افزایش تولید در کوتاه‌مدت و حتی میان مدت وجود ندارد توجه به راهکارهای کوتاه‌مدت برای کاهش مصرف گاز خانگی و اداری اهمیت بالایی پیدا می‌کند؛ مهمترین ابزاری که دولت‌ها برای کنترل مصارف بالای انرژی استفاده می‌کنند، ابزارهای قیمتی است. که البته این موضوع نه تنها در ایران که دارای میادین گازی است بلکه در کشورهای وارد کننده گاز نیز اجرا می‌شود.
در ایران بنابر آمار ۲۵ درصد مشترکین بخش خانگی بیش از ۵۰ درصد گاز را در خانگی مصرف می‌کنند و این طبیعی است که وزارت نفت بخواهد الگوی مصرف را تغییر دهد. به همین منظور از ابتدای آذرماه، وزارت نفت مکلف به اصلاح تعرفه‌های گاز شد که البته در تعرفه‌های جدید ۷۶ درصد مشترکین هیچ تغییری در تعرفه‌هایشان رخ نداد و باقی تنها ۴ درصد مشمول جریمه سنگین شدند.
طبق آمار ۷۰ درصد مصرف گاز خانگی و اداری در فصل زمستان مربوط به سیستم‌های گرمایشی و پس از آن تأمین آب گرم و پخت و پز است. سیستم‌های گرمایشی به دو دسته گرمایش مرکزی و موضعی تقسیم می‌شوند. در سیستم‌های گرمایش مرکزی، گرمای موردنیاز تمام قسمتها در یک قسمت از ساختمان تولید می‌شود و به کمک وسایل توزیع از قبیل رادیاتور، فنکویل، کانال و … به بخشهای موردنیاز فرستاده می‌شود.
متدوال ترین این نوع گرمایش در خانه‌ها سیستم‌های موتورخانه‌ای است که در آنها تنظیم نبودن نسبت سوخت و هوا، اختلاط ناقص سوخت و هوا که منجر به احتراق ناقص می‌شود، عدم تنظیمات فصلی در موتورخانه‌ها که باعث افت شدید راندمان و افزایش مصرف سوخت می‌شود، عدم تناسب ظرفیت حرارتی دیگ با مشعل، عدم تنظیم صحیح ترموستات و عدم عایق‌بندی دیگ و لوله‌ها منجر به کاهش راندمان موتورخانه‌ها می‌شود.
همچنین درباره مصرف گرمایشی مصرف آب نیز تنظیم دمای آب بر ۵۵ تا ۶۰ درجه، کوتاه کردن زمان استحمام خاموش کردن سیستم گرمایش آب برای زمان طولانی مدتی که کسی در منزل نیست از راهکارهای مفید می‌تواند باشد.
در مصارف پخت و پز هم یکی از بزرگترین دلایل اتلاف سوخت در منازل، استفاده نادرست از اجاق گاز است. زیاد کردن بیش از حد شعله، قرار دادن ظروف کوچک روی شعله‌های بزرگ و ظروف بزرگ روی شعله‌های کوچک، از مهمترین اشتباهاتی است که برخی خانم‌های خانه‌دار مرتکب می‌شوند و باعث هدر رفتن ۴۰ درصد سوخت اضافی می‌شوند. در ضمن، حواس‌تان باشد که شعله اجاق گازتان باید آبی بسوزد.
از طرفی کاهش مصرف گاز در داخل منزل هم با راهکارهای ساده‌ای قابل انجام است. ساده‌ترین این راهکارها پوشیدن لباس گرم و کافی در منزل است. علاوه بر این سایر راهکارها بر ثابت نگه داشتن دمای هوا در منازل متمرکز است. دوجداره کردن که می‌تواند تا ۱۰ برابر از تلفات گرمایی بکاهد، نصب صحیح پرده‌ها و عایق‌بندی منافذ ورودی سرما از جمله این راهکارها است.
در مصارف اداری هم سال‌هاست طبق دستورالعمل‌ها مقرر شده که دمای ادارت دولتی بایستی بین ۱۸ تا ۲۱ درجه تعیین شود که متأسفانه این دما در اکثر ادارات رعایت نمی‌شود. ماه گذشته نیز معاون اول رئیس جمهور در ابلاغیه‌ای بر این دستورالعمل و روشن نمودن وسایل گرمایشی یک ساعت قبل از آغاز وقت اداری و خاموش نمودن آنها یک ساعت قبل از پایان وقت اداری و انجام معاینه فنی کلیه موتورخانه تأکید کرد. وی در این نامه ادارات دولتی را بر کاهش ۱۰ درصدی مصرف گاز، نسبت به سال گذشته با رعایت دستورالعمل‌های فوق ملزم کرد.
در پایان لازم به تأکید است، براساس گزارش‌های هواشناسی روزهای سردتری را در پیش داریم.
مهر
