سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اوایل ماه جاری از بررسی طرح انجام پروژه های ریلی با تهاتر نفت خبر داده و گفته بود: در این طرح به دولت اجازه داده شده تا از طریق شرکت‌های تابعه وزارت نفت روزانه تا یک میلیون بشکه نفت خام به پیمانکاران در حوزه‌های تعریف شده در قانون تحویل دهد. یعنی پیمانکاران در ازای اقدامات خود به جای منابع مالی، نفت خام دریافت می کنند و آن را در بازار می فروشند.
*تهاتر نفت با پیمانکاران پروژه های ریلی
مفتح همچنین اعلام کرد: البته پیشنهاداتی هم در این طرح مطرح شد از جمله اینکه که 14.5 درصد سهم شرکت نفت یا سهم صندوق توسعه ملی از طریق دیگر فروش نفت تامین کند تا دولت بتواند نفت خام لازم را در اختیار پیمانکاران قرار دهد در نهایت مقرر شد این طرح اصلاح و بازنویسی شود. انتظار می رود با عملی شدن این طرح روش جدیدی برای اجرای طرح‌های عمرانی در کشور را شاهد باشیم تا علی رغم تحریم‌های ظالمانه پروژه‌های اجرایی و مهم از طریق تهاتر نفت خام اجرایی شود.
چندی پیش سید محمد رضا میرتاج الدینی، نائب رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز اعلام کرده بود: لازم است در محتوای بودجه تحول اساسی ایجاد شود و یکی از شکل‌های تغییرات محتوایی، ایجاد تغییر در تأمین منابع بودجه است. طرح‌هایی مانند تهاتر نفت و فروش زمین‌های مازاد دولتی می‌تواند کمک زیادی به تأمین و کسری بودجه باشد.
این در حالی است که در لایحه بودجه سال 1399، 54 طرح توسعه ای حمل و نقل ریلی لحاظ شده که میزان اعتبار لازم برای تکمیل آن ها بالغ بر 81 هزار میلیارد تومان برآورد بود. مجموع بودجه عمرانی در نظر گرفته شده در لایحه بودجه 1399 تنها 88 هزار میلیارد تومان بود که بخش قابل توجهی از آن مربوط به پروژه های غیر ریلی است. بنابراین، با رویکرد فعلی تامین اعتبار پروژه های ریلی از بودجه های محدود دولتی، تکمیل 54 طرح ریلی مذکور، در خوشبینانه ترین حالت 20 سال زمان خواهد برد.
* پیمانکاران توان فروش 36 میلیون بشکه نفت را دارند؟
با این وجود کارشناسان معتقدند راه برون رفت پروژه های ریلی از چالش تامین مالی، در گام اول استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری مردمی است و ساخت پروژه های ریلی با تهاتر نفت اولویت دست چندم برای تکمیل این پروژه ها است.
محمدجواد شاهجویی، کارشناس اقتصادی می‌گوید: برای تامین 80 هزار میلیارد تومان جهت تکمیل پروژه های ریلی راه های متنوعی وجود دارد که تهاتر با نفت یکی از آنهاست. پیش از تهاتر نفت، می توان با رجوع به مردم و سرمایه گذاران، نیاز پروژه های ریلی به نقدینگی برای تکمیل هر چه سریعتر را مرتفع نمود.
وی افزود: تامین 80 هزار میلیارد تومان بودجه پروژه های ریلی با تهاتر نفت، با در نظر گرفتن سهم 14.5 درصدی وزارت نفت، به معنی تهاتر بیش از 36 میلیون بشکه نفت است. نکته قابل تامل اینجاست که آیا پیمانکاران پروژه های ریلی توانایی فروش این مقدار نفت در شرایط حال حاضر را دارند؟
شاهجویی ادامه داد: در عوض استفاده از ظرفیت های مردمی می تواند به راحتی مسئله تامین مالی پروژه های ریلی را مرتفع کند و یکبار برای همیشه، شبکه ریلی کشور را تکمیل کند. تامین مالی 80 هزار میلیارد تومانی پروژه های ریلی با توجه به نقدینگی 4000 هزار میلیارد تومانی موجود در جامعه به مراتب ساده تر، امکان پذیر تر و منطقی تر است.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: استفاده از روش های نوین تامین مالی مردمی همچون تاسیس شرکت های سهامی عام پروژه محور با توجه به کارکرد ضد تورمی، هم می تواند به بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک کند و هم پروژه های ریلی را به سمت تکمیل هر چه سریعتر سوق دهد.
*نفت پشتوانه نهاد ضامن شرکت پروژه‌های ریلی
وی افزود: البته باید توجه کرد که ایجاد شرکت های سهامی عام پروژه پیش شرط های مهمی دارد که از جمله آنها می‌توان به وجود نهاد تضمین گر، اعطای کف سود تضمینی به سرمایه گذاران و همچنین پرداخت سود عملیاتی ناشی از بهره برداری از پروژه به سرمایه گذاران است.
شاهجویی تصریح کرد: با ایجاد چنین شرکت هایی، تامین مالی گسترده برای تکمیل پروژه های ریلی و حتی دیگر پروژه های عمرانی تسهیل خواهد شد و بعلاوه مردم و سرمایه گذاران، به جای آنکه به فعالیت های سوداگرانه در بازارهای موازی و غیرمولد سوق داده شوند، محلی امن برای سرمایه‌گذاری کم ریسک و سود ده پیدا خواهند کرد.
این کارشناس اقتصادی پیشنهاد کرد: در روش ایجاد شرکت های سهامی عام پروژه محور حتی این قابلیت وجود دارد که به جای تهاتر نفت مستقیم با پیمانکاران پروژه، به عنوان پشتوانه پروژه، نفت در اختیار نهاد ضامن قرار گیرد تا سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها کم‌ریسک شده و سودآوری سرمایه گذاران تضمین شود.
تسنیم
