چه دولت‌هایی از گفت‌و‌گوی روحانی و اوباما ترسیدند؟

به گزارش ایران اکونومیست, در شرایطی که زمزمه های بهبود روابط ایران و آمریکا با گفت و گوی تلفنی شب گذشته میان روسای جمهور دو کشور بیش از همیشه قوت گرفته است، دولت هایی هم هستند که از این موضوع بیشترین احساس نگرانی را کرده و روند موجود را با بدبینی تمام می نگرند. «نیویورک تایمز» در مطلبی به معرفی این دسته از دولت ها پرداخته است.

به گزارش «تابناک»، روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی به بررسی دولت های بدبین نسبت به روابط ایران و آمریکا پرداخته و می نویسد برای رژیم اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس، بهبود روابط ایران و آمریکا درست مانند آن است که کسی ببیند بهترین دوستش به سمت مهمترین رقیبش متمایل گشته است!

این روزنامه اشاره می کند که از منظر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای به موضوع نگاه شود، کمتر دولتی به اندازه دولت های مذکور از بهبود روابط ایران و آمریکا منتفع می شود. با این حال، این دولت ها مدعی هستند که بهبود روابط تهران و واشنگتن، تنها زمان بیشتری در اختیار ایران خواهد گذاشت تا برنامه هسته ای خود را به پیش برده و توسعه دهد.

با این حال، حتی فارغ از این بحث، چشم انداز یک ایران غیرهسته ای که با برداشته شدن تحریم ها از نظر اقتصادی تقویت شده و به واسطه بهبود روابط با واشنگتن، از نظر سیاسی نیز جسارت بیشتری پیدا کند، از سوی این دولت ها به عنوان تهدیدی در نظر گرفته می شود که می توان موازنه قوای منطقه ای را بر هم بزند.

یک شخصیت دانشگاهی در صفحه توئیتر خود، تماس تلفنی اوباما و روحانی را به «فروپاشی دیوار برلین» تشبیه کرد. اما از سوی دیگر، یک نماینده پارلمان رژیم اسرائیل، مدعی شد ممکن است اوباما به یک «نویل چمبرلین» (نخست وزیر انگلیس در آستانه جنگ جهانی دوم) دیگر تبدیل شود که به مصالحه با آلمان نازی در سال 1938 متهم است.

«جمال خشوجی»، روزنامه نگار مشهور سعودی و چهره نزدیک به خاندان حاکم در عربستان می گوید: «بدگمانی های زیاد و حتی ترس هایی درباره برخی توافق های سری میان ایران و آمریکا وجود دارد. نگرانی من این است که آمریکایی ها ایران را آن گونه که هست بپذیرند و در نتیجه، ایرانی ها بتوانند به سیاست های توسعه طلبانه و متجاوزانه گذشته خود ادامه دهند».

نیویورک تایمز در ادامه مطلب خود اشاره می کند که عربستان سعودی و دیگر کشورهای پادشاهی سنی مذهب خلیج فارس، نگرانی مشترکی را از احتمال تغییر موازنه قوای منطقه به سمت ایران شیعه و متحدان این کشور احساس می کنند.

«یوزی ربی»، رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه تل آویو نیز می گوید: «آن ها می توانند حکومت را نیز تغییر دهند، اما تنها چیزی که تغییر نخواهد کرد، خصومت نسبت به اسرائیل است. بخشی از برنامه (ایرانی ها)، ایجاد شکافی میان آمریکایی ها، اروپایی ها و اسرائیل است. مایل نیستم این را بگویم، اما آنچه ایرانی ها قصد انجام آن را دارند، تغییر کل بازی است».

تل آویو و ریاض هیچ واکنش رسمی به خبر گفت و گوی تلفنی اوباما و روحانی از خود نشان ندادند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل، تمام روز را مشغول بازنویسی متن سخنرانی خود بود که قرار است روز سه شنبه در سازمان ملل ایراد کند. پس از چندین سال که نتانیاهو با دستاویز قرار دادن برنامه هسته ای ایران، جهان را علیه ایران تحریک کرده و درصدد منزوی کردن ایران بود، احتمالاً این بار خود این رژیم به سبب مواضع تندروانه اش در معرض انزوای فزاینده قرار خواهد گرفت.

یک مقام بلندپایه اسرائیلی می گوید: «نتانیاهو می فهمد که خرسندی فراوانی (از بهبود روابط ایران و آمریکا) به وجود آمده است. نتانیاهو می داند که مردم جامعه بین المللی، به این روند باور دارند. من فکر می کنم که در اظهارات وی حقایق زیادی وجود دارد که هیچ کس آن ها را انکار نمی کند».

با این وجود، یووال استینیتز، وزیر امور راهبردی اسرائیل ضمن تکرار مواضع پیشین می گوید: «مهمترین مسئله با ایران، عزم این کشور برای دستیابی به سلاح هسته ای است. اما مشکل با ایران از این گسترده تر است. ایران یک کشور یا حکومت صلح طلب نیست. ایران شاید متجاوزترین کشور در کل جهان باشد و این تجاوز تنها علیه اسرائیل نیست».

عربستان سعودی و دیگر دولت های خلیج فارس را نیز ایران را دولت کینه جو در سطح منطقه می دانند که برنامه هسته ایش تنها یکی از جنبه های تلاش این کشور برای توسعه قدرت خویش است. برخی ملاحظات فرقه ای و نیز رقابت بر سر تأمین نفت جهان، به رقابت این کشورها با ایران بیش از پیش دامن زده است.

دولت سعودی پیش از این نیز از شیوه عمل دولت آمریکا در قبال انقلاب های عربی اظهار نارضایتی می کرد و اکنون، تغییر لحن اوباما در قبال ایران، به ناشکیبایی سعودی ها دامن زده و آن ها را به این باور رسانده که آمریکا از اهداف خود عقب نشینی می کند.

به هر حال، مجموعه این ملاحظات سبب شده دولت های مذکور در سطح منطقه خاورمیانه، روند بهبود روابط ایران و آمریکا را با نگرانی شدیدی مورد توجه قرار داده و نسبت به آن موضع منفی اتخاذ نمایند.