مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی از سال 1394 مطرح شده است. این قانون در سال 1399 اصلاح و به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی معتقد هستند که هدف اصلی این پایه مالیاتی تنظیم‌گری در حوزه مسکن است.
البته که این پایه مالیاتی قطعا درآمدهایی را نیز برای دولت به دنبال خواهد داشت. در قانون بودجه سال 1400 نیز درآمدهایی از این محل پیش‌بینی شد اما با وجود گذشت حدود 8 ماه از سال جاری همچنان درآمدی از این طریق حاصل نشده است. مسئولیت راه‌اندازی و تکمیل سازمانه املاک و اسکان که مبنای اجرای این پایه مالیاتی است، به عهده وزارت راه و شهرسازی است.
پیش از این و در شهریور ماه امیدعلی پارسا رئیس سابق سازمان امور مالیاتی در خصوص زمان اجرای مالیات برخانه‌های خالی گفته بود که تشخیص خانه‌های خالی برای اخذ مالیات با وزارت راه و شهرسازی است و آنها این اطلاعات را در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار می‌دهند تا مالیات لازم دریافت شود.
وی در ادامه گفته بود که خانه‌هایی که 120 روز خالی مانده باشند مشمول این پایه مالیاتی خواهند شد و سازمان امور مالیاتی در انتظار اطلاعات لازم در خصوص اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی از سوی وزارت راه و شهرسازی است.
پیش از این اظهار نظر، وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده بود که اطلاعات تعدادی از خانه‌های خالی را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار داده است اما سازمان امور مالیاتی این اطلاعات را فاقد اعتبار لازم می‌دانست.
هادی خانی معاون فناوری‌های مالیاتی سازمان امور مالیاتی در خصوص داده‌های سامانه املاک و اسکان و شیوه انتقال آن به این سازمان گفته بود: براساس مصوبه شورای اجرایی فناوری‌های کشور و به منظور اصالت دادن و رفع نگرانی‌های انکارناپذیری اطلاعاتی که در اختیار نظام مالیاتی قرار می‌گیرد، اطلاعات را به صورت وب سرویس و بر روی بستر تبادل داده دولت دریافت می‌کنیم.
در واقع سازمان امور مالیاتی شیوه ارائه اطلاعاتی که وزارت راه و شهرسازی برمبنای آن اطلاعاتی را به سازمان امور مالیاتی رسانده بود را نپذیرفته و خواستار اصلاح آن بود.
پس از گذشته چند ماه از آن زمان، محمد برزگری مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل سازمان امور مالیاتی در خصوص زمان عملیاتی شدن مالیات برخانه‌های خالی گفت: برای عملیاتی شدن این پایه مالیاتی دو اقدام کلان باید انجام شود. بخش اول مربوط به وزرات راه و شهرسازی است و این وزارت‌خانه مکلف شده از طریق بانک اطلاعاتی که ایجاد می‌کند اطلاعات خانه‌های خالی را به دست بیاورد.
وی ادامه داد: در بخش دوم سازمان امور مالیاتی باید برمبنای خروجی بانک اطلاعاتی نسبت به مطالبه مالیات اقدام کند. اصلاحیه این قانون در سال 1399 تصویب شد و براساس آن ما باید اطلاعات هرسال را در تیر ماه اعلام می‌کردیم اما قانون‌گذار در قانون بودجه 1400 تعیین کرده است که در دی ماه براساس اطلاعات خروجی سامانه بحث مالیات برخانه‌های خالی را مطالبه کند.
برزگری در پاسخ به سوالی در خصوص تعداد واحدهای خالی شناسایی شده گفت: تا این تاریخ اطلاعاتی در خصوص خانه‌های خالی مربوط به قانون مصوب سال 1399 به سازمان امور مالیاتی نرسیده است.
وی در خصوص چگونگی امکان اخذ مالیات از خانه‌های خالی تا پایان سال گفت: براساس بند یک تبصره هشت ماده 169 قانون مکرر مالیات‌های مستقیم یک زمانی را باید برای ثبت اطلاعات توسط شهروندان در نظر گرفته می‌شد. اولین زمان تا پایان خرداد 1400 بود که این زمان به دلیل بیماری کرونا یک بار تا پایان مهر ماه و بار دیگر در قالب ابلاغیه مربوط به ویلاها و خانه‌های لوکس تا پایان آذر ماه تمدید شد.
مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل سازمان امور مالیاتی در مورد شیوه اخذ مالیات از دی ماه گفت: قاعدتا اطلاعات تا پایان آذر ماه 1400 تجمیع و به سازمان امور مالیاتی اعلام می‌شود و سازمان امور مالیاتی نیز مکلف است که این مسئله را به مالکین خانه‌ها اعلام کند و ظرف مدت یک ماه مالیات‌ها را وصول کند. هر مالکی تا پایان بهمن ماه فرصت دارد تا خودش نسبت به پرداخت مالیات اقدام کند و در صورتی که این اتفاق رخ نداده باشد، سازمان امور مالیاتی برگه‌های مطالبه را صادر خواهد کرد.
وی در خصوص تجمیع اطلاعات در سامانه املاک و اسکان گفت: سازمان امور مالیاتی و دیگر دستگاه‌ها مانند شهرداری‌ها، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و همچنین سایر دستگاه‌هایی که اطلاعاتی در این زمینه در اختیار دارند مکلف به ارائه اطلاعات به سامانه هستند تا در نهایت به مرحله عملیاتی برسد.
برزگری در پاسخ به سوالی در مورد جریمه کسانی که از پرداخت این مالیات فرار کنند، گفت: این پایه مالیاتی براساس قانون مطالبه خواهد شد و براساس قوانین مصوب قانون جمهوری اسلامی ایران که اصول 210 تا 218 را شامل می‌شود، پیش خواهیم رفت.
وی با اشاره به تصویب آیین‌نامه مالیات برخانه‌های لوکس گفت: این مالیات مربوط به قانون بودجه است که در سال 1399 ابلاغ نشد اما در مهر ماه سال جاری آیین‌نامه ابلاغ شد. در حال حاضر بستر اجرایی آن در سازمان امور مالیاتی آماده و مکاتبات مربوط برای دریافت داده از همه ارگان‌ها آغاز شده است.
سازمان امور مالیاتی مکلف است تا پایان آذر ماه سال 1400 این موارد را به مالکین این خانه‌ها اعلام کند. براساس آیین‌نامه سازمان امور مالیاتی این امکان را دارد تا برمبنای اطلاعات خود نسبت به مطالبه این مالیات اقدام کند.
مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه نرخ مالیات برخانه‌های خالی در سال اول شش، سال دوم 12 و سال سوم 18 برابر مالیات اجاره واحد مسکونی خواهد بود، گفت: در صورتی که شخص بیش از پنج واحد مسکونی داشته باشد این نرخ‌ها دو برابر خواهد شد.
وی در خصوص نرخ مالیات برخانه‌های لوکس گفت: در این مورد نرخ مالیات براساس ارزش خانه یا ویلا مورد محاسبه قرار می‌گیرد در نتیجه در شهرهای متفاوت ارزش ها تفاوت دارد و در صورتی که ارزش آنها بیش از 10 میلیارد تومان باشد مشمول این مالیات خواهند شد.
لازم به ذکر است که مهر ماه سال جاری محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده بود که بر اساس اطلاعات سامانه املاک و اسکان یک میلیون و 300 هزار واحد مسکونی خالی شناسایی شده است.
این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی در خصوص شیوه انتقال اطلاعات که مورد تاکید سازمان امور مالیاتی است نیز اظهار کرد: واحدهای خالی شناسایی شده برای سازمان امور مالیاتی ارسال شده است اما این اطلاعات براساس درخواست سازمان امور مالیاتی باید از طریق سیستم امن دولتی MPLS ارسال شود در حالی که وزارت راه و شهرسازی در سامانه خود برای هر یک از دستگاه‌ها، کارتابل مشخصی را طراحی کرده بود. بر اساس مصوبه کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی مقرر شد، وزارت ارتباطات این سامانه و سیستم امن را میان وزارت راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی ایجاد کند.
وی تاکید کرده بود که به محض برقراری ارتباط میان وزارت راه و سازمان امور مالیاتی اطلاعات یک میلیون و 300 هزار واحد مسکونی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار خواهد گرفت و مالیات‌ستانی تا پایان سال اجرا خواهد شد.
با توجه به اظهار نظرهای مطرح شده از سوی مقامات سازمان امور مالیاتی و وزارت راه و شهرسازی، به نظر می‌رسد که سامانه املاک و اسکان و همچنین سازمان امور مالیاتی آمادگی لازم برای آغاز مالیات‌ستانی را دارند اما تا زمانی که مسیر مورد نظر سازمان امور مالیاتی برای انتقال اطلاعات که همان سیستم امن دولتی«MPLS»محقق نشود این پایه مالیاتی محقق نخواهد شد.
در حال حاضر و با در نظر گرفتن این مسئله باید دید که آیا در نهایت مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی با وجود تمام مسائلی که پیرامون آن وجود دارد، در زمستان سال جاری عملیاتی خواهد شد یا خیر.
تسنیم
