حذف قیمت‌گذاری دستوری که از مدت‌ها قبل مورد تاکید اکثر مسوولان کشور و نیز فعالان بازار سرمایه بود، از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم به طور جدی مورد بررسی قرار گرفت و اقدامات مثبتی در راستای لغو هر چه سریع‌تر این نوع قیمت‌گذاری در اکثر محصولات به کار گرفته شد.
قیمت‌گذاری دستوری که با هدف رساندن نفع به اقشار ضعیف جامعه اجرایی شده بود مورد انتقاد افرادی قرار گرفت که معتقد بودند به کارگیری قیمت گذاری دستوری هیچگونه بازخورد مثبتی در اقتصاد کشور جز نفع رساندن به دلالان ندارد و تاکنون این اقدام فقط زمینه‌ساز ایجاد رانت و فساد در بازارهای مختلف بوده است.
درخواست فعالان اقتصادی برای حذف قیمت‌گذاری دستوری
با توجه به مخالفت ۱۰۰ درصدی فعالان بازار و نیز تلاش برای حذف قیمت‌گذاری دستوری، لغو این نوع قیمت‌گذاری در صنایع مختلف به عنوان برنامه‌های دولت سیزدهم مطرح شد که با عرضه کامل سیمان در بورس کالا این طرح به جنبه عملیاتی نزدیک‌تر شد و خوش‌بینی‌های زیادی را در میان فعالان بازار برای حذف قیمت گذاری دستوری در اکثر کالاها ایجاد کرد.
«اسدالله کشاورز»، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت (۹ شهریور ماه) در ابلاغیه‌ای به روسای سازمان صنعت و معدن و تجارت در استان ها اعلام کرد که هر گونه خرید و عرضه سیمان خارج از بورس کالا ممنوع بوده و کلیه واحدهای تولیدکننده سیمانی که تاکنون در بورس پذیرش نشده اند باید ظرف دو هفته در بورس پذیرش و اقدام به عرضه محصول کنند؛ براساس این ابلاغیه کلیه مصرف کنندگان سیمان سراسر کشور نیز باید ظرف دو هفته اقدام به اخذ کد بورسی کنند.
همچنین در ادامه پیگیری‌های صورت گرفته از سوی معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت، «سیدرضا فاطمی امین»، وزیر صنعت، معدن و تجارت در روز چهاردهم شهریور اظهار داشت: کل محصول سیمان برای عرضه صحیح و جلوگیری از افزایش کاذب قیمت باید به بورس بیاید، مصالح فروشان بزرگ نیز باید در بورس خرید کنند و در سامانه افق، فاکتور بزنند.
حذف دلالان و کاهش قیمت از طریق بورس کالا
به گزارش ایرنا، قطعی برق کارخانه‌های سیمان و کاهش تولید آن در تابستان سبب افزایش شدید قیمت این محصول در بازار به بیش از ۱۰۰ هزار تومان در هر پاکت شد که در این میان حضور دلالان و واسطه‌ها در این افزایش قیمت بی تاثیر نبود.
به دنبال ایجاد چنین افزایش قیمتی در بازار سیمان و سواستفاده دلالان از کمبود این محصول، «سیدرضا فاطمی امین» وزیر صنعت، معدن و تجارت اقداماتی را در راستای کنترل قیمت سیمان در بازار در دستور کار قرار داد و از طریق اصلاح ساختارها و نیز اتخاذ تصمیمات لازم برای ورود این محصول به بورس کالا زمینه تعادل قیمت سیمان در بازار را فراهم کرد.
در نتیجه این اقدامات، قیمت سیمان از نرخ بیش از ۱۰۰ هزار تومان در هر کیسه به حدود ۲۵ هزار تومان کاهش یافت که اتفاقی بی‌سابقه به شمار می‌رود، زیرا معمولا قیمت کالاها زمانی که بالا می‌رود تمایلی برای پایین آمدن ندارد.
توقف سرکوب قیمتی سیمان
در این زمینه «مرتضی برج‌لو» روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به عرضه سیمان در بورس کالا و تلاش دولت برای حذف قیمت‌گذاری دستوری اشاره کرد و اظهار داشت: دولت از سال گذشته تصمیم گرفت، سرکوب قیمتی سیمان را متوقف کند تا این صنعت نیز مانند بسیاری از دیگر صنایع که بازاری آزاد و البته شفاف دارند به شیوه مطلوب‌تری به فعالیت بپردازند؛ از این رو از خرداد ماه امسال شاهد عرضه های مستمر سیمان در بورس کالا بودیم تا نرخ واقعی این محصول از طریق عرضه و تقاضا کشف شود.
وی افزود: عرضه بورسی سیمان در جهت ایجاد بازاری رقابتی و پایان واسطه گری آغاز شد که در یک ماه و نیم نخست همه چیز طبق برنامه پیش رفت، اما قطعی برق کارخانه های سیمان که منجر به کاهش تولید و کمبود سیمان شد، بهترین بهانه بود تا برخی دلالان این بازار که همواره از فاصله قیمت رسمی و بازار آزاد، سود کسب می کردند ورود سیمان به بورس را عامل تلاطم بازار جلوه دهند.
برج‌لو ادامه داد: در شرایطی که به دلیل کاهش تولید و ادامه قطعی برق کارخانه ها شاهد کمبود کالا در بازار و گرانی سیمان بودیم، اما رویکرد مهم دولت اعتماد به بازار سرمایه و تقویت عرضه ها در بورس کالا بود که امروز نتیجه آن اعتماد را در ثبات و آرامش بازار مشاهده می کنیم.
تجربه موفق دولت سیزدهم در طرح های بازار سرمایه
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: این رویه دولت با محوریت وزارت صمت به خوبی نشان می دهد که در بدنه دولت با وجود شرایط سخت آن روزهای بازار سیمان اما بهترین تصمیم یعنی اصرار بر تمرکز معاملات در بستر شفاف بازار سرمایه را گرفت و شاید بتوان گفت این اقدام، اولین تجربه موفق دولت سیزدهم در طرح های بازار سرمایه بوده است که امیدواریم به زودی شاهد ادامه این رویه و بازگشت آرامش به بازار سهام نیز باشیم.
وی در ادامه به امکان خرید سیمان از سوی افراد حقیقی از بورس کالا اشاره کرد و گفت: از چند هفته گذشته معاملات گواهی سپرده سیمان با پذیرش انبار شرکت های تولیدکننده در بورس کالا راه اندازی شده و هم اکنون همه افرادی که به سیمان نیاز دارند می توانند به صورت آنلاین و با کدسهامداری از بورس کالا سیمان بخرند؛ این رویه به معنای کنار رفتن نقش دلالان سیمانی از بازار و ارتباط مستقیم خریداران خرد با تولیدکنندگان اصلی است.
برج لو تصریح کرد: سیمان، سال‌ها خارج از بورس معامله شده و قیمت‌های این محصول توسط دولت تعیین و ابلاغ شده است که همین امر باعث عدم توانایی نوسازی و بهسازی تولید و تکنولوژی تولید در این صنعت به شمار می رود.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: با توجه به قیمت‌های دولتی سیمان، کارخانجات اغلب با حداقل سود ناگزیر به ادامه فعالیت بودند بنابراین منابعی برای تجهیز و به‌روزرسانی یا افزایش ظرفیت در اختیار نداشتند به همین دلیل نیز روند تولید و ارتقای آن به میزان مورد انتظار افزایش نیافته است.
تصمیم مهم دولت
برج لو یادآور شد: خوشبختانه دولت از خرداد ماه سرکوب قیمتی سیمان را متوقف کرد تا این صنعت نیز مانند بسیاری دیگر از صنایع که بازاری آزاد دارند به فعالیت بپردازند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به معاملات فولاد در بورس گفت: حدود ۱۸ سال از راه اندازی معاملات فولاد در بورس می گذرد که در این مدت به دلیل رقابت و شفافیت شکل گرفته، شاهد توسعه مناسب صنعت فولاد بوده ایم.
وی با بیان اینکه وقتی چتر شفافیت بر یک بازار سایه بیاندازد، دیگر امکان رانت و دلالی در آن بازار نیست، افزود: امروز برای رهایی صنایعی که همچنان از قیمت گذاری دستوری رنج می برند و تمام توان و منابع آن‌ها در خدمت رشد تولید نیست، بهترین سازوکار برای واقعی سازی قیمت تولیدات آن ها، بهره مندی از ظرفیت‌های بورس است.
ایرنا
