مدیریت داده کلید رشد اقتصاد دیجیتال چین

اینترنت چین نیز مانند اقتصاد این کشور، در حال رونق است. سال گذشته، ارزش اقتصاد دیجیتال چین به ۳۹.۲ تریلیون یوان (۶.۱۴ تریلیون دلار) رسید که بیش از ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد و این کشور را در رتبه دوم جهانی قرار داد. اقتصاد دیجیتال به موتور مهمی برای توسعه اقتصادی چین تبدیل شده است. در چنین شرایطی، جلوگیری از خطرات امنیتی موجود برای داده‌ها، ایجاد یک سیستم حفاظت از امنیت داده‌ها و بهبود مکانیسم‌های حکمرانی داده، برای پکن، اهمیت بیشتری یافته است.

از همین روی، کنگره ملی خلق چین، در ماه ژوئن، قانون امنیت داده‌ها را تصویب کرد که از اول سپتامبر اجرایی شد.

این نهاد قانون گذار در ماه آگوست نیز، قانون حفاظت از اطلاعات شخصی را تصویب کرد که از ماه آینده اجرایی خواهد شد.

براساس تحلیل‌های موجود، سیستم و مکانیسم مدیریت سایبری چین در طول سال‌های اخیر، به طور مداوم بهبود یافته است، که مبنای قانونی محکمی برای تقویت بیشتر حکمرانی داده و بهبود اثربخشی حاکمیت فضای سایبری فراهم کرده است.

داده، پنجمین عنصر مهم اقتصادی پس از زمین، نیروی کار، سرمایه و فناوری است. به طور کلی داده‌ها دارای مظاهر گسترده و منابع متعددی هستند. این عناصر، غیر انحصاری هستند و در مقایسه با سایر عناصر، هزینه استفاده و مالکیت آنها نسبتاً کم است. ماهیت نوظهور داده‌ها سبب شده است که در حال حاضر، هنوز کاستی‌های زیادی در تعریف حقوق مالکیت، تخصیص بازار و حمایت‌های امنیتی از آن وجود داشته باشد.

توصیه‌هایی برای تقویت حکمرانی داده

زانگ یو، کارشناس حوزه علوم داده، معتقد است که در حال حاضر، چین قوانین و مقررات مشخص و کارآمدی در زمینه حقوق مالکیت داده‌ها ندارد و فقدان مرزهای مشخص در دارایی‌های داده، ارزش و توسعه بازار داده‌ها را محدود می‌کند. در سال‌های اخیر، پلتفرم‌های اینترنتی چینی به سرعت توسعه یافته‌اند و داده‌هایی که در اختیار دارند نیز رشد تصاعدی داشته است. بی شک این روند تداوم خواهد داشت و در همین حال، شرکت‌های سنتی نیز تحول دیجیتال خود را تسریع خواهند کرد و شرکت‌های فناوری نیز توسعه زیست‌محیطی خود را تسریع خواهند کرد. چنین روندی حجم زیادی از داده را تولید می‌کند. از سوی دیگر، توسعه شدید تجارت فرامرزی در آینده نیز حجم زیادی از داده‌های تجاری را تولید خواهد کرد. نحوه فعال کردن پتانسیل عناصر داده به یک سوال بسیار مهم تبدیل شده است.

زانگ یو، به طرح چهار پیشنهاد اساسی برای دولت چین جهت حل مسئله فعال سازی پتانسیل داده‌ها، پرداخته است. این پیشنهادات به شرح زیر هستند.

• برای شروع، تلاش بیشتری برای تسریع در معرفی قوانین و مقررات مربوطه برای شفاف سازی حقوق داده مورد نیاز است. توصیه می‌شود بخش‌های ذیربط با فرض رعایت مقررات موجود، قوانین و روش‌های اجرایی دقیق را برای شفاف‌سازی حقوق داده‌ها و حمایت از حقوق مالکیت داده در بخش‌های صنعتی رونمایی کنند.

• دوم، یک پلتفرم سلسله مراتبی و توزیع شده برای به اشتراک گذاری، گردش و تجارت داده‌ها به صورت چارچوب مند، باید ساخته شود.

• سوم، تلاش‌هایی لازم است تا دستورالعمل‌ها و قوانینی در مورد قیمت گذاری منابع داده ارائه شود.

• چهارم، ارتقا بیشتر مدیریت خود انضباطی در استفاده از داده توسط شرکت‌های تجاری، ضروری است.

توصیه‌هایی برای جلوگیری از ایجاد انحصار در بازار داده

حجم داده‌های در اختیار پلتفرم‌های آنلاین چین به سرعت در حال رشد هستند. بر اساس پیش بینی‌های صورت گرفته، تا سال ۲۰۲۵، داده‌های چین ۲۷.۸ درصد از کل داده‌های جهان را تشکیل می‌دهند و رتبه اول را در سراسر جهان خواهند داشت. این فرایند، اگرچه از یک سو، سبب توسعه چشمگیر اقتصاد دیجیتال و قدرت فناورانه در چین می‌شود، اما از سوی دیگر، برخی بسترها را برای ایجاد انحصار در تجارت داده و اطلاعات، باعث می‌شود.

در حال حاضر، چین رویکردی چند جانبه برای افزایش نظارت ضد انحصاری بر پلتفرم‌های اینترنتی اتخاذ کرده است. به عبارت دیگر دولت چین، از رقابت منصفانه در بازار و همچنین از شرکت‌های نسبتاً محروم و کوچک‌تر، محافظت می‌کند. زانگ یو، چهار پیشنهاد نیز برای حل این مشکل ارائه می‌دهد.

• اول، حاکمیت داده و تلاش‌های ضدانحصاری در زمینه جمع آوری و تحلیل کلان داده باید خصوصیاتی «مردم‌محور» داشته باشند. بی شک بدون تأمین امنیت داده، فاکتورهای دیگری چون امنیت شبکه، امنیت ملی، امنیت اقتصادی یا ثبات اجتماعی، محقق نخواهد شد. حاکمیت داده و تلاش‌های ضد انحصاری داده باید برای حفظ منافع مردم استفاده شود.

• دوم، حاکمیت داده و تلاش‌های ضدانحصاری کلان داده باید بر ارتقای توسعه سالم بازار اقتصادی چین متمرکز شود.

• سوم، نظارت بر گردش داده‌های چین باید به طور سیستماتیک تقویت شود.

• چهارم، چین باید فعالانه در حکمرانی دیجیتال جهانی مشارکت کند. وضعیت کنونی حاکمیت دیجیتال جهانی نشان دهنده روند منطقه‌ای و سیاسی شدن این امر است. کشورهای بیشتر و بیشتری "مالیات دیجیتال" وضع می‌کنند که جریان فرامرزی داده‌های جهانی را محدود می‌کند و به طور جدی بر توسعه اقتصاد دیجیتال جهانی تأثیر می‌گذارد.

سهم داده از رشد اقتصاد جهانی

بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی مؤسسه بروکینگز در ۱۰ سال گذشته، جریان فرامرزی داده‌های جهانی بیش از ۱۰ درصد به رشد اقتصاد جهانی کمک کرده است. برآورد می‌شود که تا سال ۲۰۲۵، سهم اقتصادی جریان‌های فرامرزی داده در مقیاس جهانی از ۱۱ تریلیون دلار فراتر رود. بنابراین، دولت چین برنامه دارد که به طور فعال جریان فرامرزی داده‌های جهانی را تحت مفهوم ساختن «جامعه ای با آینده‌ای مشترک در فضای مجازی» برای کل بشریت، ترویج دهد.

از همین روی، بسیاری از کارشناسان حوزه فضای مجازی و علوم داده، معتقدند که همه دولت‌ها و جوامع، باید فعالانه در ساخت و تدوین سازمان‌ها، استانداردها و قوانین مربوطه برای حاکمیت دیجیتال جهانی مشارکت کنند.