بحث خودکفایی در زمینه صنعت نشر مسئله ای است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از لزوم آن سخن به میان می‌آورد. قرار است این خودکفایی به کاهش قیمت کتاب منجر شود. در این میان موضوعی که مطرح می‌شود این است که برای رسیدن به خودکفایی در این زمینه باید چه مسیری را پیمود و آیا خودکفایی در زمینه تولید کاغذ به معنای خودکفایی در صنعت نشر است؟
خودکفایی در زمینه کاغذ از التهابات جامعه نشر کم می‌کند؟
رضا حمیدی کارشناس مسائل فرهنگی و رسانه ای، با اشاره به لزوم بازتعریف صنعت نشر کشور بیان کرد: چهار ضلع امنیت کاغذ، چاپ، بازار نشر و معیشت نویسنده، می‌توانند مشکل حوزه نشر، به ویژه کتاب را مرتفع کنند و از دغدغه متولیان امر بکاهند.
وی ادامه داد: خبر خودکفایی در زمینه کاغذ باعث شد، التهابات جامعه، نگرانی عوامل نشر و اغلب خانواده‌هایی که با کتاب و کاغذ سروکار دارند، فروکش کند و تهدید کاهش تیراژ کتاب و انتقال حوزه کتاب (چه در عرصه نشر و چه مخاطب) را از فضای حقیقی و کاغذی به فضای مجازی از بین ببرد.
حمیدی با اشاره به مشکلات حوزه نشر ابراز کرد: در صنعت نشر تنها بحث کاغذ مطرح نیست؛ علاوه بر آن باید مشکلات چاپ، بازار نشر، مخاطب یابی و معیشت مولف هم سامان یابد و ساز و کاری برای آن در نظر گرفته شود. انتشار کتاب‌های عمومی و غیر تخصصی در شمارگان هزار نسخه حتی نصف این میزان برای کشوری با جمعیت بیش از هشتاد میلیون و سابقه هزاران ساله اش در زمینه فرهنگ و تمدن زیبا نیست. این مشکل باید با محوریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همیاری همه رسانه‌های گروهی حل شود.
لزوم تبدیل نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به نمایشگاه معرفی محصولات نشر
این کارشناس مسائل فرهنگی و رسانه‌ای ابراز کرد: برنامه‌های شعارمحور نشانه افت در حوزه فرهنگ به خصوص نشر کشور است. در کشوری با سابقه فرهنگی، تمدنی شکوهمند باید یک بار برای همیشه مشکلات به صورت دقیق و کارشناسی شده احصا و با حضور صاحب‌نظران در بازه زمانی مشخص ارزیابی شود و با خلق ایده و طرحی نو آن را برطرف کرد.
وی با اشاره به اینکه اقدامات و برنامه‌های وزارت ارشاد در صد روز اخیر نوید بخش است، اظهار کرد: امیدواریم حرکت آغاز شده در همه عرصه‌های فرهنگی و هنری در عمل تسری و تحقق یابد و شاهد شکوفایی فرهنگی و هنری در کشور باشیم. برای مثال نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از فروشگاه بزرگ سالیانه کتاب به نمایشگاه معرفی محصولات حوزه نشر تبدیل شود.
جبران کمبود کاغذ؛ صنعت نشر را گسترش نمی‌دهد
سید محمود علوی نیا شاعر، در زمینه خودکفایی صنعت نشر بیان کرد: صنعت نشر کشور صرفاً با جبران کمبود کاغذ رواج و گسترش پیدا نمی‌کند؛ در کنار آن باید کاغذ به سهولت در اختیار مولف، شاعر و ناشر برای انتشار کتابش قرار بگیرد.
وی ادامه داد: ناشر باید اطمینان داشته باشد؛ از اینکه کاغذ مورد نیازش تأمین می‌شود و ارزان در اختیارش قرار می‌گیرد. در کشوری مانند کشور ما که مهد تمدن است، باید از هزینه‌های حاشیه‌ای بکاهند و هزینه‌های حاشیه‌ای را برای ارسال رایگان کتاب یا ارسال آن با هزینه پایین‌تر از هزینه کنونی اش صرف کنند.
این شاعر با اشاره به اینکه مولف و ناشر باید این اطمینان را داشته باشند که هزینه‌های انتشار کتاب به وی باز می گردد، اظهار کرد: وقتی قیمت کتاب بالا باشد، بالطبع تقاضایی برای تهیه آن وجود ندارد؛ حتما باید کتاب به راحتی در اختیار متقاضی اش قرار بگیرد. نمی‌توان در عرصه نشری فعالیت کرد که مولف دغدغه داشته باشد و بتواند کتاب باکیفیتی در بازار نشر عرضه کند.
وی ادامه داد: شاعران زیادی در کشور داریم که مجبور می‌شوند، کتاب هایشان را پشت نویس کنند و در اختیار مخاطب قرار دهند. آنها نمی‌توانند کتابشان را بفروشند. وقتی وصول کتاب آسان باشد، خود به خود پخش کتاب در کشور آسان می‌شود. چند ناشر هستند که در شرایط کنونی نشر زیر بار پخش کتاب نمی‌روند؛ چون نمی‌توانند کتاب هایشان را پخش کنند و به دست مخاطب برسانند.
با این وصف، خودکفایی در زمینه صنعت نشر علاوه بر خودکفایی در زمینه کاغذ به مسائل دیگری از جمله برطرف شدن دغدغه های معیشتی مولفان در کنار کاهش قیمت ملزومات صنعت چاپ مانند زینک، کاغذ مقوا و گلاسه، جوهر و به روز رسانی دستگاه های چاپ نیاز دارد. این مسائل می تواند علاوه بر خودکفایی، کیفیت کتاب های تولید شده در کشور را افزایش دهد و شاهد باشیم کتاب متناسب با جمعیت کشور تولید می شود.
