با شیوع ویروس کرونا بخش اعظمی از زندگی مردم تحت تأثیر این ویروس قرار گرفت؛ بنابراین دستگاه‌های دولتی برای مقابله با گسترش این ویروس، تمهیدات مختلفی را برای ارائه خدمات به کار گرفتند. بیش از همه، شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان خدمات ارزنده‌ای ارائه کردند. آنها توانستند با سرعت و کیفیت بالا، نیاز‌های جدی در حوزه سلامت را تامین کنند.
بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان از نخستین روز‌های شیوع ویروس کرونا تا کنون، نقشی اثربخش و کمک کننده در یاری کادر درمان و بهبود سلامت جامعه ایفا کردند. در حال حاضر کشور در بسیاری از تجهیزات، امکانات مراقبتی و درمانی ویروس کرونا خودکفا شده و نیازی به واردات ندارد.
بومی سازی محصولات و تجهیزات پزشکی از زمینه‌های فعالیت شرکت‌های دانش بنیانی است که سعی در طراحی و تولید محصولات ایرانی با هدف بی نیازی کشور از محصولات خارجی دارند و در جهت حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان گام برمی دارند.
شرکت‌های دانش بنیان توانستند در کمترین زمان، ضمن تامین مواد ضدعفونی کننده، ماسک و دیگر ملزومات بهداشتی و درمانی به تامین نیاز بازار این محصولات کمک کنند و کمبود‌ها را در این زمینه رفع کنند.
دمیده شدن زندگی در ریه بیماران
دغدغه اصلی این روز‌های بیماران کرونایی، تنفس است. تجهیزات پیشرفته‌ای برای بازگرداندن هوای زندگی به ریه‌های این بیماران مورد نیاز است. دستگاه‌هایی که در ساخت آنها از فناوری‌های پیشرفته‌ای بهره برده شده است. این فعالان فناور نیز توانستند با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با ساخت تجهیزات پیشرفته بیمارستانی از جمله ونتیلاتور و سی‌تی اسکن، بخش قابل توجهی از نیاز کشور به واردات را برطرف کرده و ایران را در مدار کشور‌های دارنده این فناوری قرار دهند.
دانش‌بنیان‌ها در حوزه تولید سی‌تی اسکن نیز وارد شدند و در این مدت توانستند با توسعه فعالیت‌ها در محل جدید خط تولید، زمینه را برای فروش و صادرات این محصول فراهم کنند. یکی از بخش‌هایی که به هنگام شیوع ویروس کرونا مورد نیاز بوده و توانسته به تولید انبوه برسد، تولید ماسک است. در این بازه زمانی، تولید ماسک به واسطه شرکت‌های دانش بنیان در حد قابل توجهی بوده است.
شرکت‌های دانش بنیان و فناور در گروه تجهیزات پزشکی، کیت و مواد اولیه تولید ماسک، محصولات حفاظت فردی، ضدعفونی کننده‌ها (مواد مصرفی و تجهیزات) در حوزه مبارزه با ویروس کرونا دستاورد‌های خوبی داشته اند. با همه گیر شدن این ویرس در کشور، بررسی تولید کیت‌های تشخیص آغاز شد. دانش بنیان‌ها نمونه‌های اولیه کیت‌های تشخیص سریع کرونا خود را ساختند و خط تولید آنها آماده تولید شد.
واکسن‌های ایرانی کرونا و اثربخشی قابل قبول آنها
و اما واکسن ایرانی کرونا؛ در همان روز‌های آغازین پاندمی کرونا در کشور مطالعات حیوانی واکسن کرونا به شیوه‌های مختلف مبتنی بر ۴ پلتفرم شروع شد و شرکت‌های دانش بنیان زیادی به این موضوع ورود پیدا کردند که نتیجه این تحقیقات رسیدن به تست بالینی برخی از این واکسن‌ها بود.
آنها از ابتدای کار معتقد بودند تنها راهی که بتوان کل کشور را مصون کرد، این است که از واکسن تولیدی خودمان استفاده کنیم. در این مسیر به قدری سختگیری و دقت شده است که اگر فرد سالمی آن را تزریق کند، هیچ مشکلی برای او پیش نیاید.
اولین تست انسانی واکسن «کووایران برکت» در دی ماه انجام گرفت و همزمان انستیتو پاستور ایران فاز‌های یک و دو واکسن مشترک با کوبا را در کوبا انجام داد. همچنین در ادامه مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی مجوز واکسن «کووپارس» را در اسفندماه از سازمان غذا و دارو اخذ کرد و بعد از آن نیز واکسن «فخرا» در وزارت دفاع با تزریق به ۴ داوطلب، تست انسانی را آغاز کرد.
حرف آخر
تجربه سال‌ها وابستگی اقتصادی و شکنندگی آن در زمان تحریم این باور را در جوانان و دانشمندان ایرانی به وجود آورد که با درونی کردن دانش و پیوند آن به هسته‌های تولید می‌توان کار‌های بزرگی انجام داد. آنها با تکیه بر دانش بومی کشور توانستند علاوه بر تامین تجهیزات پالایشگاه‌های نفت و گاز، نیروگاه‌ها و دیگر صنایع بزرگ، متوسط و کوچک در حوزه تجهیزات پزشکی ورود کرده و ضمن تامین نیاز‌های داخلی، روانه بازارهای جهانی شوند.
اکنون به همت جوانان ایرانی تجهیزات مورد نیاز صنایع دارویی کشور در داخل تولید می‌شود. تحریم‌ها موجب شد که دانش ایرانی در این مجموعه شرکت‌ها نفوذ کند و علاوه بر تولیدات دارویی، تجهیزات پزشکی نیز ساخته شود.
