آموزش در دانشگاهها در نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ همانند سال گذشته، به صورت مجازی آغاز شد و همچنان به همین صورت ادامه دارد. با سرعت گرفتن روند واکسیناسیون از اواخر شهریور، وزیر علوم با تاکید بر حضوری شدن دانشگاهها، در ابتدای سال تحصیلی اعلام کرد دانشگاهها خود را برای بازگشایی حضوری دانشگاهها آماده کنند.
وزیر علوم: بازگشایی کامل دانشگاهها از ۱۵ آبان
با سرعت گرفتن واکسیناسیون و پایین آمدن تب پیک پنجم در کشور، وزیر علوم در تاریخ ۱۸ مهرماه اعلام کرد؛ براساس مصوبه ستاد ملی کرونا مقرر شده دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی از ۱۵ مهرماه و مقطع کارشناسی از ۱۵ آبان ماه به صورت حضوری در کلاس‌های درس فعالیت داشته باشند. دانشگاهها باید از تصمیم ستاد ملی کرونا تبعیت کنند و نهایت تلاش خود را برای اجرای آن مبذول دارند.
شرایط برای حضور ۱۰۰ درصدی دانشجویان آماده نیست
این گفته‌ها در حالی صورت گرفت که پس از آن نسبت به بازگشایی شتاب زده دانشگاهها و مدارس و همینطور پیش بینی آغاز پیک ششم در آبان ماه، انتقاداتی صورت گرفت و حتی روسا و معاونین دانشگاهها شرایط را برای حضوری شدن ۱۰۰ درصدی به دلیل پروتکل‌های ابلاغی ستاد کرونا امکان پذیر نمی‌دانند.
هشدار نسبت به بازگشایی عجولانه دانشگاهها
با توجه به هشدارهای متعدد در خصوص بازگشایی عجولانه دانشگاهها، وزیر علوم در تاریخ ۲۶ مهرماه در نامه‌ای به دانشگاهها تاکید کرد؛ آموزش‌های حضوری به‌گونه‌ای تدریجی و با توجه به شرایط منطقه مورد نظر و میزان واکسیناسیون دانشجویان و شرایط خوابگاهی برقرار شود؛ تشخیص این امر بر عهده شورای مدیریت استانی آموزش عالی است.
با این حال اما واکسیناسیون در دانشگاهها از چند ماهه اخیر آغاز شده و در حال حاضر فازهای پایانی خود را سپری می‌کند اما در این بین هنوز در میان دانشگاهیان هستند افرادی که به گفته مسئولان دانشگاهی، یا منتظر واکسن خاصی هستند و یا در تزریق آن تعلل کرده‌اند. برخی دیگر هم که واکسن آسترازنکا تزریق کرده‌اند، به دلیل بازه زمانی ۳ ماهه هنوز نوبت دوم تزریق آنها فرا نرسیده است.
مسئولان دانشگاهی با ابراز نگرانی نسبت به وقوع پیک ششم، بر این باورند که در حال حاضر نمی‌توان برنامه مشخصی برای بازگشایی کامل ارائه داد چرا که شرایط شکننده است.
در همین رابطه مسئولان دانشگاه‌های مختلف با ابراز نگرانی نسبت به بازگشایی عجولانه، برنامه خود برای بازگشایی را توضیح داده‌اند و اسکان دانشجویان در خوابگاه را یکی از مهمترین نگرانی‌های خود عنوان می‌کنند.
استفاده از ۵۰ درصد ظرفیت خوابگاه‌ها به دلیل رعایت پروتکل‌ها
علیرضا فارسی معاون دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه تصمیم گیری نهایی درباره بازگشایی حضوری به دانشگاهها محول شده است، گفت: رعایت پروتکل‌ها در دانشگاه، یعنی حضور ۴۰ یا ۵۰ درصدی دانشجویان در خوابگاه‌ها و اماکن عمومی و پرتردد؛ به طور مثال اگر در خوابگاهی اتاق‌ها ۵ نفره است، با وجود پروتکل‌ها امکان حضور بیشتر از ۲ نفر وجود ندارد و یا اگر اتاقی ۶ نفره است، ۳ نفر باید در آن اتاق حضور داشته باشند.
فارسی با تاکید بر اینکه با توجه به شرایط فعلی، ظرفیت بازگشایی کامل خوابگاه‌ها و به تبع آن رستوران‌ها و همینطور کلاس‌های درس وجود ندارد، گفت: مگر اینکه شرایطی ایجاد شود که این پاندمی به طور کامل رفع شده باشد و یا بالای ۸۰ درصد افراد جامعه واکسینه کامل دو دز شوند که هنوز این اتفاق نیفتاده است.
ظرفیت خوابگاه‌ها در زمان بازگشایی دانشگاه چقدر است؟
فارسی بیان کرد: در شرایط کنونی حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از دانشجویان واجد شرایط سکونت، در خوابگاه‌ها حضور دارند و با توجه به رعایت پروتکل‌های ستاد ملی کرونا تا ۱۰ تا ۱۵ درصد دیگر از دانشجویان را می‌توانیم اسکان دهیم؛ در حال بررسی هستیم که این ۱۰-۱۵ درصد شامل چه دانشجویانی و چه مقاطعی شود.
معاون دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: اگر در شرایط فعلی، دانشجویان همه مقاطع بدون تاییدیه ستاد کرونا در دانشگاه حاضر شوند، قطعاً از لحاظ حقوقی بار مسئولیتی برای دانشگاه خواهد داشت.
امکان حضور همه دانشجویان غیربومی وجود ندارد
فارسی در پایان ضمن ابراز نگرانی از آغاز پیک ششم کرونا، افزود: دانشجویان بومی امکان حضور در دانشگاه را دارند اما بخشی از کلاس‌های آنها شامل دانشجویان غیربومی می‌شود که امکان حضور همه دانشجویان غیربومی در دانشگاه وجود ندارد و به همین دلیل برگزاری کلاس‌های ترکیبی (مجازی-حضوری) یکی از احتمالاتی هست که در حال بررسی آن هستیم. همچنین هر تصمیمی که توسط هیات رییسه دانشگاه اتخاذ شود بر مبنای حفظ و ارتقا سلامتی دانشجویان و دانشگاهیان خواهد بود.
اولویت برگزاری کلاس حضوری برای دروس عملی
محمود کمره‌ای، معاون آموزشی دانشگاه تهران در تازه‌ترین اظهار نظر خود درباره حضوری شدن کلاس‌های این دانشگاه گفت: در این رابطه در حال مذاکره با وزارت علوم هستیم و برای رسیدن به این مهم برنامه‌ریزی جامعی در دانشگاه تهران باید اتفاق بیفتد تا بتوانیم دوره‌های حضوری را برگزار کنیم.
وی یکی از موانع برگزاری کلاس‌های حضوری را واکسینه نشدن کامل دانشجویان تاکنون عنوان کرد و گفت: واکسینه شدن تعداد بیشتر از دانشجویان دغدغه بزرگ معاونت آموزشی برای برگزاری کلاس‌های حضوری است و باید دانشجویان را ترغیب کرد تا واکسینه شوند.
کمره‌ای در ادامه تأکید کرد: در حال حاضر اولویت ما برگزاری کلاس حضوری برای دروس عملی است، چرا که دروس عملی در برخی رشته‌ها به‌صورت مجازی نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.
استعلام از دانشجویان در خصوص واکسینه شده‌ها
غلامرضا لطیفی معاون دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی نیز گفت: از آنجا که اطلاع نداریم دقیقاً چه تعدادی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی واکسینه شده‌اند، به همین دلیل فرم خوداظهاری طراحی کردیم که در سامانه دانشگاه بارگذاری شده است؛ در این پرسشنامه از دانشجویان پرسیده شده که آیا اصلاً واکسن تزریق کرده‌اند و آیا دو دز را دریافت کرده‌اند یا خیر؟
آموزش حضوری کارشناسی‌ها در نیمسال دوم
معاون دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: برای نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ اگر وزارت علوم و ستاد ملی مقابله با کرونا اجازه دهند، اولویت حضور در دانشگاه را به دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری اختصاص دهیم و پس از آن با اتمام واکسیناسیون گروه هدف، برای نیمسال دوم آموزش حضوری را به صورت رسمی آغاز کنیم.
لطیفی با اعلام اینکه در حال حاضر ظرفیت اسکان دانشجویان در خوابگاه‌های دانشگاه ۵۰ درصد است، خاطرنشان کرد: در نیمسال اول با توجه به شکننده بودن شرایط همین ۵۰ درصد اسکان را در خوابگاه‌ها خواهیم داشت و از نیمسال دوم (بهمن ماه) و با عادی شدن شرایط، ظرفیت اسکان به حالت قبل و ۱۰۰ درصدی بر می‌گردد.
قدسی پور سرپرست دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفتگویی که با مهر داشت، یکی از اولویت‌های دانشگاه را بازگشایی حضوری عنوان کرد و گفت: آموزش در دوران کرونا به دلیل عدم حضور دانشجویان در دانشگاه مقداری صدمه دیده است و تمام تلاش ما بر این است که با مهیا شدن شرایط، دانشجویان در تمامی مقاطع در دانشگاه حضور پیدا کنند.
تاکید ویژه بر حضوری شدن امتحانات / به راه حل واحدی نرسیده‌ایم
سرپرست دانشگاه امیرکبیر با اشاره به اینکه بر برگزاری امتحانات به صورت حضوری بسیار تاکید و تمرکز داریم، خاطرنشان کرد: تلاش ما بر این است که امتحانات به صورت حضوری برگزار شود ولو اینکه بازه زمانی امتحانات طولانی‌تر شود.
آموزش ترکیبی شرایط را سخت می‌کند
وی ادامه داد: در حال بررسی پیشنهادها برای بازگشایی حضوری از آبان ماه هستیم ولی هنوز به راه حل واحدی نرسیده‌ایم؛ به طور مثال اگر حضور دانشجویان در دانشگاه را منوط به کارت واکسیناسیون بدانیم، با توجه به اینکه عده‌ای واکسن نزده‌اند، مجبور می‌شویم کلاس مجازی برای این دانشجویان برگزار کنیم اما امکان اینکه کلاس‌ها هم حضوری برگزار شود هم مجازی وجود ندارد و یا شرایط را سخت می‌کند.
محمد تقی احمدی رئیس دانشگاه تربیت مدرس نیز با اشاره به چالش‌های حضوری شدن دانشگاهها از ۱۵ آبان و همچنین تمهیدات این دانشگاه در راستای حفظ سلامت دانشجویان، اساتید و کارکنان گفت: مهمترین مشکل ما بعد از حضوری شدن و تجمع دانشجویان در دانشگاه، فاصله گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مورد استقرار دانشجویان در خوابگاه‌ها است.
رئیس دانشگاه تربیت مدرس با اعلام اینکه تمام دانشجویان و اساتید دانشگاه واکسینه شده‌اند، گفت: همه دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس دز اول را دریافت کرده‌اند و همینطور اکثر قریب به اتفاق دانشجویان نیز نوبت دوم واکسن را هم تزریق کرده‌اند.
شکننده بودن شرایط، اجازه اسکان ۱۰۰ درصدی در خوابگاه را نمی‌دهد
احمدی ادامه داد: پروتکل‌های بهداشتی و رعایت فاصله گذاری با توجه به شکننده بودن شرایط کرونایی، اجازه استقرار عادی در خوابگاه‌ها همانند گذشته یعنی اسکان ۵ یا ۶ نفر در هر اتاق را نمی‌دهد و اصلاً به صلاح نیست این تعداد دانشجو حتی با وجود تزریق واکسن در یک اتاق حضور داشته باشند.
نوبت بندی دانشجویان خوابگاهی در دانشگاه تربیت مدرس
وی در ادامه بیان کرد: احتمالاً برای دانشجویانی که از شهرهای مختلف به دانشگاه می‌آیند، نوبت بندی خوابگاه‌ها را خواهیم داشت و به طور مثال در دو یا سه نوبت در فواصل یک ماه و نیمه دانشجویان می‌توانند در خوابگاه اسکان داشته باشند.
بازگشایی فوری و ناگهانی مشکلاتی ایجاد می‌کند
رئیس دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه به نظر بنده آغاز حضوری شدن ناگهانی و فوری دانشگاهها مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد، گفت: ما نگران دانشجویانی هستیم که از شهرهای قرمز به دانشگاه می‌آیند و در این شرایط خطر ابتلای سایر دانشجویان افزایش می‌یابد و از سوی دیگر قرنطینه کردن تعداد زیاد دانشجو پیچیدگی‌های خاصی دارد.
دانشگاه علم و صنعت نیز شرط حضور در خوابگاه‌های دانشجویی را منوط به ارائه کارت واکسن دیجیتال عنوان کرده است. دانشگاه تاکید کرده است؛ دانشجویان قبل از مراجعه به خوابگاه کارت واکسن را تهیه کرده و به همراه گواهی سلامت به مسئولان خوابگاه ارائه دهند.
محمد فخارزاده معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه صنعتی شریف می‌گوید: بازگشایی دانشگاهها باید به صورت پلکانی و تدریجی صورت گیرد و در ابتدا بخشی از دانشجویان وارد دانشگاه شوند تا بتوانیم سیستم را تست کنیم و پیش بینی مشکلات احتمالی را داشته باشیم.
باید ملاحظات بیشتری در مورد دانشجویان خوابگاهی داشته باشیم
وی با بیان اینکه بازگشایی دانشگاه در مورد دانشجویان خوابگاهی کمی دشوار تر است چرا که باید ملاحظات بیشتری در مورد آنها داشته باشیم، عنوان کرد: این گروه از دانشجویان به صورت متراکم در یک فضا و در طولانی مدت کنار هم هستند، لذا باید دقت کنیم که خدای ناکرده برای آنها مشکلی حادث نشود و اگر کسی از این بین بیمار شد باید پیش بینی یک سیستم ایزوله و جداسازی افراد را داشته باشیم تا بتوانیم دانشجوی بیمار را سریعاً از محل دور کنیم.
از ۱۵ آبان کلاس‌های عملی در دانشگاه علمی کاربردی حضوری می‌شود
محمد حسین امید رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی همچنین اعلام کرد؛ از پانزدهم آبان ماه سال جاری، کلاس‌های درس عملی و کارگاهی دانشگاه به‌صورت حضوری برگزار خواهد شد و رؤسای مراکز علمی کاربردی باید برنامه‌ریزی لازم برای حضوری شدن این کلاس‌های درسی را داشته باشند.
بازگشایی کامل دانشگاه خوارزمی در ۵ مرحله
محمدحسین عبدالهی معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی در باره شیوه پیشنهادی دانشگاه خوارزمی برای بازگشایی توضیح داد و گفت: گفت: با توجه به ضرورت ایجاد شرایط لازم برای تشکیل حضوری کلاس‌ها مثل، واکسیناسیون دانشجویان و کارکنان و رعایت فاصله گذاری اجتماعی و تهویه مناسب و ایاب و ذهاب و رعایت چارچوب لازم جهت سلامت و فعالیت فرهنگی و ورزشی و آزمایشگاهی گفت؛ پیشنهاد ما حضور تدریجی دانشجویان طی پنج مرحله است. در فاز اول در صورت مهیا بودن امکانات رفاهی دانشجویان ارشد و دکتری برای فعالیت‌های آزمایشگاهی در اولویت اول حضور هستند.
معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی ادامه داد: در فاز دوم در صورت واکسیناسیون کامل و وضعیت مناسب دکتری حضوری باشد همچنین در فاز سوم دروس عملی مقطع کارشناسی ارشد در صورت شرایط مناسب و بهداشتی حضوری باشد، در فاز چهارم کلاس‌های دانشجویان کارشناسی ارشد به صورت ترکیبی یعنی حضوری و مجازی برگزار شود و در فاز پنجم تمام مقاطع حضوری باشد.
اعمال جریمه برای واکسن نزده‌ها / محدودیت در اخذ تسهیلات و مرخصی
در راستای آمادگی دانشگاهها برای بازگشایی حضوری و الزام دانشگاهیان برای واکسیناسیون، دانشگاه آزاد برای واکسن نزده‌ها جریمه‌هایی را در نظر گرفته و تاکید کرده است تا اول آبان ماه سال جاری تمامی کارکنان و اعضای هیات علمی نسبت به انجام واکسیناسیون اقدام کنند (جز کسانی که دلایل پزشکی با تایید پزشک معتمد دانشگاه را دارند)
دانشگاه آزاد اعلام کرده در صورتی که کارکنان و هیات علمی نسبت به تزریق واکسن اقدام نکنند، ضمن اعمال قانون محدودیت‌هایی از جمله عدم امکان استفاده از تسهیلات اعتباری، مرخصی استعلاجی، اضافه کار، بیمه تکمیلی و دورکاری کرونا و … برای این افراد اعمال می‌شود.
در شهرهای سفید آموزش حضوری می‌شود / تصمیم گیری درباره تهران
جواد علمائی، معاون دانشگاه و مسئول ستاد مرکزی آموزش مجازی دانشگاه آزاد می‌گوید: کلاس‌ها تا ۱۵ آبان‌ماه قطعاً به‌صورت مجازی خواهد بود. البته در شهرهایی که در وضعیت سفید کرونایی باشند، کلاس‌ها حضوری خواهد شد؛ اما شهرهایی مثل تهران که به‌صورت متناوب وضعیت متغیری دارند، نیازمند تصمیم‌گیری دیگری هستند.
محمودرضا آقامیری رئیس دانشگاه آزاد استان تهران درباره اینکه آیا امکان حضوری شدن از ۱۵ آبان وجود دارد یا خیر؟ گفت: تلاش ما هم بر این است که از ۱۵ آبان مثل دانشگاه‌های وزارت علوم، دانشگاه را برای حضور دانشجویان آماده کنیم اما اگر هم در این تاریخ امکان پذیر نبود، در اولین فرصت که این امکان وجود داشته باشد، دانشگاه آزاد نیز بازگشایی خواهد شد.
ستاد بازگشایی دانشگاه آزاد در واحدها فعال شدند
رئیس دانشگاه آزاد استان تهران از تشکیل ستاد بازگشایی دانشگاه در واحدهای دانشگاه خبر داد و گفت: با توجه به ابلاغیه سازمان مرکزی، این ستادها در واحدهای استان تهران فعال شده‌اند و در حال برنامه‌ریزی و زمینه سازی برای حضور دانشجویان در دانشگاه هستند.
در نیمسال جاری فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد کلاس‌ها مجازی خواهد بود
آقامیری با تاکید بر اینکه در نیمسال جاری ۱۰۰ درصد دانشجویان در دانشگاه حضور پیدا نخواهند کرد، خاطرنشان کرد: بر اساس مجوزی که به ما داده‌اند، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کلاس‌ها مجازی و مابقی به صورت حضوری برگزار خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه تنها دانشجویانی که دز دوم واکسن کرونا را زده‌اند می‌توانند در کلاس‌های درس حاضر شوند، تصریح کرد: با توجه به تاکیدات وزارت بهداشت و ستاد ملی کرونا، پروتکل‌های بهداشتی و همچنین رعایت فاصله گذاری اجتماعی حین حضور دانشجویان حتماً رعایت خواهد شد.
رئیس دانشگاه آزاد استان تهران ادامه داد: تلاش ما بر این است که نیمسال جاری به صورت حضوری و مجازی برگزار شود ولی هنوز تاریخ دقیق بازگشایی کامل مشخص نیست و منتظر ابلاغیه سازمان مرکزی هستیم.
آقامیری در پایان اعلام کرد: با حضوری شدن دانشگاهها، امتحانات نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ قطعاً به صورت حضوری برگزار خواهد شد.
بیم پیک ششم و سردرگمی دانشگاهها برای بازگشایی
آبان ماه فرارسید اما به دلیل پیش بینی‌های پزشکان و مسئولان ذی‌ربط از وقوع پیک ششم، دانشگاهها محتاطانه برای حضور دانشجویان در حال برنامه‌ریزی هستند و حتی برخی دانشگاهها هنوز بررسی‌های نهایی خود را به دلیل شرایط موجود انجام نداده‌اند و منتظرند به تاریخ اعلام شده نزدیک تر شوند تا با قاطعیت بیشتری تصمیم بگیرند.
از طرفی در حالی که ستاد مقابله با کرونا مجوز حضور دانشجویان کارشناسی را از ۱۵ آبان ماه صادر کرده بود، اما گفته‌های مسئولان دانشگاهی نشان می‌دهد نه تنها حضور دانشجویان کارشناسی از نیمه‌های آبان عملیاتی نخواهد شد بلکه برای حضور دانشجویان ارشد و دکتری به دلیل عدم استفاده از ظرفیت ۱۰۰ درصدی خوابگاه‌ها نیز اما و اگرهایی وجود دارد.
