به گزارش ایران اکونومیست-به دنبال اعتراض صاحب‌نظران اقتصادی، رسانه‌ها و مصرف‌کنندگان نسبت به انحصارطلبی برخی از تولیدکنندگان لوازم خانگی در کشور، گروه صنعتی انتخاب که صاحب برند اسنوا در بازار است، زمینه بازدید اصحاب رسانه از محل کارخانجات هلدینگ لوازم خانگی این گروه را فراهم کرد تا به این ترتیب به سوالات خبرنگاران و همچنین حواشی پیش آمده بعد از طرح موضوع سند راهبردی لوازم خانگی پاسخ داده شود. این اقدام با وجود تمام شفافیتی که برای اهالی رسانه به همراه داشت اما نکاتی را پیرامون خود دارد که بد نیست به آنها اشاره شود.
کارخانجات لوازم خانگی زیرمجموعه گروه صنعتی انتخاب که به تعبیر مسوولان این گروه بزرگ‌ترین مجتمع تولیدکننده لوازم خانگی ایران است، به لحاظ سرمایه‌گذاری و اشتغالزایی توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و باید این واقعیت را پذیرفت که با تمام ناملایماتی که در حوزه تولید و کسب‌وکارهای مولد در کشور ما وجود دارد، سر پا نگه داشتن و فعالیت چنین مجموعه‌های تولیدی در کشور غرورآفرین است اما آنچه موضوع بحث این رسانه و دیگر منتقدین ممنوعیت واردات لوازم خانگی قرار دارد این است که تولیدکنندگان ایرانی به بهای سر پا بودن در بازار، نباید اعتماد مصرف‌کننده را خدشه‌دار کنند و باید با مردم رو راست باشند. نکته‌ای که به نظر می‌رسد چندان توجهی به آن نمی‌شود.
خودکفایی در تولید لوازم خانگی و تامین نیاز بازار داخلی ادعایی است که طی هفته‌های اخیر از سوی گروه انتخاب و برخی دیگر از تولیدکنندگان لوازم خانگی مطرح شده است در حالی که مدیران گروه صنعتی انتخاب خود این واقعیت را تایید می‌کنند که موتور و قطعات کالاهایی از جمله لباسشویی و یخچال از کشورهایی همچون چین وارد می‌شود و در مورد تلویزیون نیز، تولیدکننده داخلی سهم بسیار پایینی را به خود اختصاص می‌دهد. همین موضوع باعث‌شده که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، افزایش هزینه حمل‌ونقل، چالش‌های موجود در حوزه تبادلات پولی و بانکی، قیمت تمام‌شده تولید برای لوازم خانگی را تا حدی با تغییر و افزایش روبه‌رو کند که همواره با گرانی لوازم خانگی در بازار روبه‌رو باشیم. البته در این راستا شرکت‌هایی همچون فولاد مبارکه اصفهان و صنایع پلیمری نیز بی‌تقصیر نیستند و مواد اولیه صنایعی همچون صنعت لوازم خانگی را حتی بالاتر از قیمت‌های جهانی عرضه می‌کنند.
بنابراین سوالی که باید به آن پاسخ داده شود این است که با وجود وابستگی‌هایی که در حوزه واردات وجود دارد، تولیدکننده داخلی چطور می‌تواند این ادعا را مطرح کند که در حوزه تولید خودکفا شده است و حتی در نامه به رهبری اعلام می‌کند که می‌تواند بازار داخلی را تامین کند؟
خط تولید اسنوا و دوو یکی است
موضوع دیگری که در این بازدید مورد توجه قرار گرفت، این بود که خط تولید محصولات اسنوا و دوو هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارد و حتی قطعاتی که در این محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد، مشابه است با این تفاوت که در آپشن‌ها و دیزاین ظاهری محصولات دوو تغییراتی وجود دارد تا به مذاق مصرف‌کننده خوش بیاید. بنابراین سوالی که در این خصوص مطرح می‌شود این است که تولیدکننده داخلی اگر به کیفیت و به برند ایرانی اطمینان دارد و معتقد است که مصرف‌کننده هم باید به آن اعتماد داشته باشد، چرا محصولات یک خط تولید را با برندهای متفاوت به بازار عرضه می‌کند تا این باور را در مصرف‌کننده به وجود آورد که کالای خارجی هم تولید می‌کند؟ ضمن اینکه کالاهای عرضه شده به بازار با برند دوو به لحاظ قیمت با محصولات خارجی برابری می‌کند و گران‌تر از محصولات اسنوا به فروش می‌رسد. نکته دیگر اینکه قرارداد گروه صنعتی انتخاب با برند دوو کره‌ای که چندین سال پیش ورشکست شد، قرارداد لوگو است که تنها اجازه استفاده از برند را به این تولیدکننده داده و در این قرارداد استفاده از تجهیزات و تکنولوژی قید نشده است. با این حال، گروه انتخاب این قرارداد را هر چند سال تمدید می‌کند.
نکته دیگر اینکه رییس انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی اعلام می‌کند که اگر دولت واردات لوازم خانگی را ممنوع کرد صرفا برای کاهش مصرف ارز بود و دلش برای ما نسوخته بود. دیانی همچنین معتقد است مافیای واردات که امروز منافع خود را در خطر می‌بیند شروع به جریان‌سازی علیه جریان صنعتی کشور کرده و سعی می‌کند صنایع موفق را زمین بزند.
به مردم دروغ نگوییم
این اظهارنظر در حالی است که تمامی فعالان صنعت لوازم خانگی به خوبی به این واقعیت اذعان دارند که محمدرضا دیانی در حال حاضر بزرگ‌ترین واردکننده قطعات و مواد اولیه لوازم خانگی در کشور است و در زمینه واردات دستی بر آتش دارد. البته این موضوع با توجه به فعالیت قابل‌توجه مجموعه تحت مدیریت او چیز عجیبی نیست، اما به خوبی نشانگر وابستگی تولیدکنندگان لوازم خانگی به واردات است و اینکه بخواهیم این دروغ را به مصرف‌کننده بقبولانیم که در تولید لوازم خانگی به خارجی‌ها نیاز نداریم، اقدام پسندیده‌ای نیست. از این رو از تولیدکنندگانی که در این شرایط سخت اقتصادی، شرایط اشتغالزایی برای جوانان را فراهم کرده‌اند، این توقع وجود دارد که به مردم دروغ نگویند.
نکته دیگر اینکه همه به خوبی می‌دانیم که حتی پیش از اعلام نظر مقام معظم رهبری در مورد واردات، واردات لوازم خانگی به کشور ممنوع بود اما اینکه تولیدکنندگان در شرایطی که وابسته به واردات هستند به دنبال ممنوعیت دائمی واردات لوازم خانگی باشند، نه تنها توهین به سلیقه و انتخاب مصرف‌کننده است بلکه شرایطی انحصاری همچون بازار خودرو را فراهم می‌کند که در آن کیفیت رو به افول خواهد رفت. مگر اینکه تولیدکننده ضمانت دهد که اگر وارداتی صورت نگیرد، از نقطه «الف» به نقطه «ی» خواهد رسید و میزان ارزآوری خود را مشخص کند و تعهد دهد که با کیفیت بالا کالا تولید خواهد کرد.
نمی‌خواهیم واردات لوازم خانگی به طور کلی ممنوع شود در همین راستا رییس انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی نیز در نشست خبری خود با خبرنگاران اعلام کرد: ما نمی‌خواهیم واردات لوازم خانگی به طور کلی ممنوع شود بلکه برای یک مدت پنج‌ساله واردات در این حوزه با برنامه و هدفمند کنترل شود و در همین حین نیز سطح استاندارد کیفی ملی نیز افزایش یابد و انجمن‌های مصرف‌کنندگان نیز وارد عمل شوند. ورود کشورهای خارجی باید با استراتژی و هدفمند باشد.
محمدرضا دیانی اعلام کرد: در حال حاضر سهم ال جی در بازار تلویزیون ایران ۱۶ درصد، سهم سامسونگ ۱۷ درصد و سهم سونی هشت درصد است. آن هم در زمانی که ما هم تحریم هستیم و هم واردات ممنوع اعلام شده است. دیانی بیان کرد: در حال حاضر حتی اگر بتوانیم ۳۶ میلیارد دلار که ظرفیت تولید نفت کشور است، نفت بفروشیم باز هم مشکلات اقتصادی کشور و مشکلات نخبگانی که امروز از کشور خارج شده‌اند حل نمی‌شود. طبق آمار طی سه سال گذشته مهاجرت نخبگان دو برابر شده است. آیا این خلأ با فروش نفت قابل جبران است؟
وی افزود: اگر تفکر جامعه این‌گونه نشود که کشور نیاز به صنایع پیشران دارد حتی اگر ده‌ها دولت هم عوض شود و میلیاردها دلار نفت بفروشیم باز هم مشکلاتمان حل نخواهد شد. دیانی در ادامه گفت: تولید ترکیه در حوزه لوازم خانگی در سال گذشته ارزشی معادل ۴۵ میلیارد دلار، یعنی دو برابر فروش نفت ما داشت. ما باید بررسی می‌کردیم که ترکیه چگونه به این جایگاه رسید.
وی ادامه داد: بعد از نامه‌نگاری با رهبری در مورد ممنوعیت واردات لوازم خانگی کره‌ای، برخی افراد موضوع انحصار را مطرح کردند. چرا زمانی که ۸۵ درصد بازار در اختیار کره‌ای‌ها بود این مباحث مطرح نمی‌شد؟ شرکت‌های سامسونگ و ال جی، خود کشور ما را ترک کردند؛ زمانی که مصرف‌کننده نیاز به قطعه و خدمات داشت یکدفعه بازار را خالی کردند و تولیدکنندگان داخلی بودند که توانستند این خلأ را پر کنند.
رییس انجمن صنفی صنایع لوازم خانگی گفت: تولیدکنندگان ورق فولادی را در بورس با نرخ آزاد می‌خرند درحالی که واردات همان ورق پنج تا هشت درصد ارزان‌تر تمام می‌شود. همچنین صنایع پلیمری کشور محصول خود را به نرخ روز ارز در بورس عرضه می‌کنند.
بنابراین در هیچ حوزه‌ای برای فعالان این صنعت رانتی وجود نداشته است. وی خاطرنشان کرد: طی سه سال گذشته که به علت تحریم، واردات لوازم خانگی ممنوع شد شاهد افزایش تولید و اشتغال در صنعت لوازم خانگی بودیم. اما حالا جریانی پیش آمده که تولید را محکوم می‌کنند.
وی افزود: قبلا کالای پیله‌وری به صورت تکی وارد کشور می‌شد اما قانونی را مصوب کردند که بر اساس آن، پیله‌وری تجمیعی شد. بنابراین واردکنندگان با خرید کارت پیله‌وری مرزنشینان اقدام به واردات می‌کنند.
نگرانی در مورد امنیت سرمایه‌گذاران
دیانی در ادامه با بیان اینکه صنعت لوازم خانگی مادرِ بسیاری از صنایع از جمله پلیمر است، اظهار کرد: دولت اگر واردات لوازم خانگی را ممنوع کرد صرفا برای کاهش مصرف ارز بود و دلش برای ما نسوخته بود.
وی تصریح کرد: مافیای واردات که امروز منافع خود را در خطر می‌بیند شروع به جریان‌سازی علیه جریان صنعتی کشور کرده و سعی می‌کند که صنایع موفق را زمین بزنند.
وی خاطرنشان کرد: طی سه سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های زیادی در صنعت لوازم خانگی انجام شده؛ علت نامه‌نگاری ما با رهبری، نگرانی‌مان در مورد امنیت سرمایه این سرمایه‌گذاران بود. کسانی که در این صنعت سرمایه‌گذاری کرده بودند اگر ناگهان با درهای باز مواجه می‌شدند، ورشکست می‌شدند. کره‌ای‌ها قصد داشتند به جای پول‌های مسدود شده ایران، لوازم خانگی به ایران بفرستند. در حالی که در بسیاری از موارد دیگر حتی جواب ایمیل ما را نمی‌دهند.
