شکل گیری پدیده صف نشینی در بورس

 سازمان بورس و اوراق بهادار در هفته های گذشته و با تغییر ریاست سازمان دوباره در مسیر تصمیماتی قرار گرفته است که نه تنها حل کننده مشکلات بورس نیست، بلکه مانند گذشته حتی به عنوان مسکّن نیز نمی تواند بخشی از دردهای سهامداران خرد را نیز برطرف کند.
تغییر دامنه نوسان به دامنه نامتقارن از دو هفته پیش در حالی آغاز شده است که در 14 روز گذشته که بورس باز بوده است، تنها دو روز شاخص کل مثبت بوده است و در 12 روز باقی مانده شاخص در حال افت بوده است.
روند شاخص هموزن هم به همین ترتیب ولی کمی متعادل تر بوده است. 8 روز منفی و 6 روز مثبت در روند شاخص هموزن نشان می دهد، بازار سرمایه ایران واکنش مناسبی به تغییر دامنه نوسان نشان نداده است.
* صف نشینی نتیجه وجود دامنه نوسان
یکی از اتفاقات رخ داده در زمانی که دامنه نوسان در بازار سرمایه ایجاد می شود، شکل گیری پدیده صف نشینی در بورس است. این مساله می تواند مشکلات زیادی را برای بورس ایجاد کند. بسیاری از کارشناسان خالی نشدن هیجان خرید و فروش در زمانی که دامنه نوسان  وجود دارد و محدود است را یکی از اصلی ترین معضلات ایجاد این محدودیت می دانند.
البته با تغییر دامنه نوسان در هفته های گذشته علاوه بر پدیده صف نشینی می توان گفت شاهد افزایش ریسک نقدشوندگی بازار سرمایه نیز بوده ایم. کاهش حجم معاملات در هفته های گذشته و خروج پول حقیقی طی این روزها، نشان می دهد سهامداران در وضعیت خوبی قرار ندارند.
به نظر می رسد به زودی سازمان بورس در خصوص این تصمیم خود باید تجدیدنظر جدی انجام دهد. این مساله می تواند نقدشوندگی بازار را به شدت تهدید کند. علاوه بر مساله نقدشوندگی می توان به موضوع تشکیل صف که نتیجه وجود دامنه نوسان در بازار سرمایه ایران است نیز اشاره کرد که قدرت تحلیل افراد و سهامداران تازه وارد را از آنها گرفته و آنها را وادار به حضور در صف ها می کند.
* تزریق 9000 میلیارد تومان پول صندوق ها به بورس تا پایان سال
در آخرین تصمیمات سازمان بورس، صندوق ها با درآمد ثابت مکلف شده اند حداقل 15درصد و حداکثر 25 درصد از پول خود را در سهام سرمایه گذاری می کنند. همچنین این صندوق ها مکلف شده اند، 3 درصد از سرمایه خود را تا پایان سال وارد بازار سرمایه کنند.
براساس اطلاعات منتشر شده از این صندوق ها، در مجموع سرمایه این صندوق ها به عددی حدود 300 هزار میلیارد تومان می رسد. 3 درصد این عدد، رقمی حدود 9000 هزار میلیارد تومان می رسد.
با نگاهی به صف های فروش در دو هفته گذشته می توان به این مساله پی برد که کمتر از 20 نماد در صف خرید هستند که ارزش این صف ها حدود 500 میلیون تومان می شود. اما در طرف مقابل حدود 400 نماد در صف های فروش قرار دارند که ارزش این صف های فروش رقمی معادل 6 تا 7 هزار میلیارد تومان می شود. یعنی این 3 درصدی که صندوق ها با درآمد ثابت مکلف شده‌اند تا آخر سال وارد بورس کنند، تنها می تواند در خوشبینانه ترین 2 روز صف های فروش را جمع آوری کند. بعد از این مدت خود این صندوق ها هم در صف های فروش قرار خواهند گرفت.
* اوراق بدهی رقیب جدی بورس
یکی از نکاتی که در ماه های اخیر بازار سرمایه را به شدت متاثر کرده است، حجم بالای اوراق بدهی منتشر شده و فروخته شده توسط دولت در بازار سهام است. این اوراق که همین صندوق ها مکلف به خرید آنها هستند به عنوان رقیب جدی بورس تلقی شده و به دلیل اینکه بازدهی ثابتی دارند، مورد استقبال این صندوق ها قرار می گیرند. از دیگر سو، این صندوق ها باید تا 50 درصد از سرمایه خود را در همین اوراق سرمایه گذاری کنند.
این دو مساله سبب شده است، بورس در یک وضعیت رکودی قرار گیرد و هیچ تقاضایی برای نمادها وجود نداشته باشد. کاهش محسوس حجم معاملات در هفته های گذشته تائید کننده این مساله است.
* دستور رئیس سازمان جهت بازنگری در یک آیین نامه
در هفته های گذشته شایعاتی نیز پیرامون بسته شدن برخی نمادهای مثبت توسط سازمان بورس مطرح شده بود که روابط عمومی سازمان نیز به آن واکنش نشان داد. رئیس سازمان بورس بازنگری در ماده 19 آیین نامه اجرایی قانون بازار اوراق بهادار به منظور تعریف مصادیق دستکاری قیمت را به معاونت حقوقی سازمان بورس بورس سپرده است. اصلاح و ارائه پیشنهاد برای تغییر آن از جمله وظایف معاون حقوقی سازمان در این خصوص می باشد.

 

فارس