رییس کل بانک مرکزی در تازه‌ترین گفتگوی تلویزیونی خود تاکید کرد که ماهانه ۳ میلیون تن کالا و از ابتدای سال، ۲۳ میلیون کالا از گمرک تخلیه شده و این جریان ادامه دارد. همتی حتی گفت: بانک مرکزی برای سال ۹۹ معاد۰ل ۸ میلیارد دلار تعهد تامین ارز داشته که از این میزان ۵.۵ میلیارد دلار برای کالاهای اساسی و ۲.۵ میلیارد دلار برای دارو بوده است.
با وجود این سخنان، اما همین نهاد بارها تاکید کرده که مشکلی برای تامین کالاهای اساسی مورد نیاز کشور وجود ندارد و این توزیع متناسب کالاها است که مبهم است. چنانچه رییس کل بانک مرکزی در گفتگوی خود خاطرنشان کرد: در نظام توزیع مشکل داریم و همچنین در بخش‌های اجرایی مشکلاتی وجود دارد که مسئولان مربوطه تلاش می‌کنند این مشکلات را رفع کنند.
نظام توزیع بخش مهمی از اقتصاد را تشکیل می‌دهد که از تخصیص ارز تا واردات مواد اولیه و کالاها، ترخیص آنها و رسیدن به دست مشتریان اصلی در دو بخش تولیدکننده و مصرف‌کننده را شامل می‌شود. به عقیده کارشناسان این بخش به دلیل ضعف‌هایی که دارد اولاً نظارت قوی را می‌طلبد که کالاها در زمان درست و به اندازه کافی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد و دوماً اخبار و شایعات داخلی و بین‌المللی نتواند بر آن تاثیرگذار باشد و موجب ابجاد انتظارات تورمی شود.
مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی، در اینباره به خبرنگار ایبِنا می‌گوید: به طور کلی باید گفت در ایران این چارچوب‌های اجرایی و اداری هستند که تورم‌زا بوده و این جدای عوامل دیگری است که تاثیر خود را می‌گذارند.
او معتقد است: اینکه اعلام می‌شود ما ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌دهیم و یا ارز تامین شده است، برای مدیریت قیمت کالاهای اساسی کافی نیست و سایر عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی در شرایط فعلی فعال هستنند که مورد توجه قرار گیرد.
افقه خاطرنشان می‌کند: بنابراین حتی اگر کالاهای اساسی با ارز ارزان تولید شده باشند، تابع انتظارات مردم و هزینه‌های حمل و نقل، نیروی کار و سایر عوامل و به طور کلی متاثر از نرخ تورم در جامعه می‌شوند.
این تحلیل گر اقتصادی درباره اینکه برخی می‌گویند ارز ۴۲۰۰ تومانی خیلی تاثیر گذار نبوده و مانع از افزایش قیمت کالاهای اساسی نشده است، هم می‌گوید: اساساً این یک حرف غیرمنطقی و غیرعلمی است، چرا که بخش قابل توجهی از افزایش قیمت‌ها به دلیل افزایش ساختاری قیمت‌ها در سایر بخش‌هاست که طبیعتاً بر کالاهای اساسی هم اثر گذاشته است. پس به نظرم این حرف تا حدی اغراق‌آمیز است.
اما ما در ابعاد دیگری همچون تحریم‌ها هم دچار مشکل هستیم، چنانچه افقه در اینباره اظهار می‌کند: تحریم‌ها و به تبع آن محدودیت‌هایی که ایجاد می‌شود در انتظارات تورمی مردم تاثیرگذار بوده است. در حالی که ممکن است که مشکل خاصی هم اتفاق نیفتاده باشد، ولی همین اخبار و شایعات کافی است تا مردم نسبت به آینده و کمبودها بدبین شوند و به سمت خرید یک کالا هجوم ببرند.
این تحلیل گر اقتصادی یکی از عواقب انتظارات تورمی را خرید بیش از حد کالاها می‌داند و می‌گوید: اگر به افکار عمومی نگاه کنیم، می‌بینیم که به نظر می‌رسد هر روز مشکلات اضافه می‌شود، گاهی مشکلات داخلی و دعواهای سیاسی و گاهی از بیرون تهدیداتی که اتفاق می‌افتد، همگی باعث می‌شود انتظارات مردم تغییر کند و سطح تقاضا به طور غیر عادی افزایش پیدا کند.
در مجموع، می‌توان گفت آنگونه که آمار و ارقام بانک مرکزی نشان می‌دهد میلیاردها دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای ورود کالاهای اساسی و دارو تامین و روزانه در بازار متشکل ارزی عرضه شده است و طبق فهرست‌هایی که وزارت صمت ارائه می‌کند، ارزهای نیمایی نیز تخصیص داده شده است.
اما بازارها حکایت از آن دارد که هنوز برخی از کالاها با تورم غیر واقعی مواجه هستند که ناشی از مشکلات در سیستم توزیع است. حالا باید دید برای کاهش انتظارات تورمی و برخورد با متخلفان، آیا دیگر دستگاه‌های نظارتی و اجرایی وارد گود می‌شوند یا شعارهای بیرون گود خطاب به بانک مرکزی ادامه خواهد یافت؟
ایبِنا
