سالهاست که تمرکز ارباس و بویینگ بر تولید هواپیماهاي 150نفره و بالاتر متمرکز شده استو شرکت هاي هواپیمائی با خرید ارباس 320و بویینگ 737،تلاش داشتند تا با کنترل هزینه ها و افزایش ظرفیت حمل مسافر خود به سودآوري برسند ،اما بروز بحران کرونا و کاهش میزان تقاضاي سفر موجب آن گشت تا بسیاري از شرکتها استفاده از هواپیماهاي کوچکتر را دردستور کار خود قرار دهند و حتی براي دریافت سفارشات آتی خود براي تغییر نوع و انتخاب ظرفیت کمتر از خانواده هواپیماهاي در حال تحویل خود برنامه ریزي کنند .
ایران نمونه خوبی براي موفقیت کارآیی هواپیماهاي جت منطقه اي است که بی شک نقش بی بدیل هواپیماهاي فوکر 28در دهه 60و 70شمسی و 100در دهه 80و 90شمسی و متعاقب آن هواپیماهاي جت منطقه ايAvroوBAEدر دهه 90در راه اندازي فرودگاههاي متعدد در کشور مانند همدان ،سهند،سنندج ،ایلام ،رامسر ،ساري ،طبس ،بم ،خرم آباد ،بجنورد ،بیرجند،پارس آباد ،لار ،لامرد ،خوي ،زابل ،ایرانشهر ،کنگان ،خارك ، ..... واز خاطره تاریخ صنعت هوایی این کشور زدوده نخواهد شد و حیف که در دوران کوتاه برجامی خرید هواپیما ،حتی یک فروند هواپیماي صد نفره نیز به ناوگان کشور افزوده نگردید و هیچ قراردادي براي خرید این نوع از هواپیما به امضا نرسید یا لااقل نگارنده از آن بی خبر است .امروزه نیز چند فروند هواپیماي فوکر 100و هواپیماهاي AVROدر کنار دو یا سه فروند هواپیماي 50نفره کماکان این وظیفه را بدنبال دارند اگرچه با توسعه باندهاي پروازي فرودگاههاي مانندلار ،ایلام و....موجب کاهش وابستگی به این نوع از هواپیماها گردیده اما مسلم است که فرکانس بالا در فرودگاههاي کم تقاضا تر نیازمند هواپیماهایی است که علیرغم شرایط جغرافیائی کشور و کوهستانی بودن آن بتوانند با هزینه کمتر و بدفعات بالاتر پروازهاي اقتصادي بیشتري را بانجام برسانند.
ارباس پس از سالها دوري از هواپیماهاي جت منطقه اي و با کنترل بخشی از سهام بمباردیر در سال 2018،موفق شد تا سهمی براي خود در بازار جت هاي با ظرفیت کمتر را بوجود آورد و هواپیماهاي بمباردیر سري C را با نامارباس 220به بازر عرضه نمود .اگرچه هنوز زود استتا نقش موثر و قابل رقابتی را براي ارباس در این بازار تعریف نمایین اما شکی نیست این عضور جدید خانواده ارباس هم براي مسافت هاي کوتاه وهم میانی ،انتخاب خوبی خواهد بود .بعبارتی یک پلت فرم قابل انعطاف براي خطوط هوایی در دورانی که بازگشت صنعت به روزهاي پر رونق خود هنوز از قطعیت کامل برخوردار نگردیده است .البته این هواپیماي تقریبا کمی بیشتر از صد نفره هنوز در دوران خوبی بسر نمیبرد زیرا ایرکانادا در هفته گذشته 12فروند از سقارش 45فروندي خود را باطل و 18فروند دیگر را هم به تعویق انداخت .اما نکته مثبت این هواپیما بازگشت صد در صدي هواپیماهاي موجود ارباس 220به خط پرواز پس از بحران کرونا میباشد که این مطلب بدلیل ظرفیت مناسب آن در تطابق با تقاضاي موجود در بازار ،قابل پذیرش میباشد.بنابر گزارشات حتی در زمان اوج کرونا و زمینگیر شدن اکثر هواپیماهاي دنیا ،ارباس 220ولو به تعداد محدود کماکان در خطوط پروازي مورد استفاده قرار میگرفت .شرکت ایر بالتیک در مواجه با بحران کرونا تصمیم گرفت تا همه تایپ دیگر را زمینگیر و حتی بازنشسته کرده و فقط از ارباس 220بهره برداري کند .آمار ها نشانگر سفارش 507فروند هواپیماي ارباس 220توسط مشتریان مختلف میباشد و انواع دیگر این هواپیما با طرفیت 120و 150نفره نیز در برنامه تولید است ،اگرچه اگر تقاضا به همین روال ادامه یابد براي خیلی از شرکتها انتخاب ظرفیت کمتر کماکان
یک برگ برنده خواهد بود حتی شرکت سات وست که داراي ناوگانی پر تعداد از هواپیماهاي بویینگ 737میباشد ،به این تفکر و تصمیم براي انتخاب ارباس 220در صورت تداوم ظرفیت موجود تقاضاي بازار ،توجه خاصی مبذول نموده است .ارباس 220با موفقیت در مسیرهاي مانند ژنو –لندن و یا نیویورك –بوستون حتی در شرایط کم مسافر فعلی نیز به کار خود ادمه میدهد و حتی در صورت ترمیم بازار ،قادر خواهد بود تا به مطلوبیت خود بیافزاید .
شاید تمایل شرکتها براي افزایش ظرفیت صندلی این نوع از هواپیما تا 160نفر نیز ،ارباس را تشویق نماید تا به تولید آن بپردازد اما آنچه مسلم است ظرفیت فعلی توانسته اسم و عملکرد این هواپیما را بر سر زبان بیاندازد .
خطوط هواپیمایی در ایران نیز باید در فرصت هاي پیش رو و در مذاکرات آتی با فروشندگان هواپیما چه بصورت نو و یا کارکرده به این اصل مهم توجه لازم را مبذول نمایند و از کارائی هواپیماهاي ارباس 220،امبرائروسوپر جت در مسیرهاي مختلف غافل نگردند .
دهها فرودگاه کشوردر با همکاري خطوط بهرهبردار از هواپیماهاي جت منطقه ايبا ظرفیت بین هفتاد تا صد نفر ، قادر خواهند بود تا براحتی پروازهاي پر فرکانساین نوع از هواپیماها را اقتصادي نمایند و این امکان را میسر سازند تا توسعه فراگیر حمل و نقل هوائی بطور متوازن در سرتاسر کشور گسترش یابد و با استمرار تواتر پرواز ،مسافرین بیشتري جذب مسافرت هاي هوایی گردند.شاید هواپیماهاي توربوپراب براي مسیرهاي هم سطح دریا و کم ارتفاع موفق عمل نمایند اما شرایط جغرافیاي کشور ایران نیازمند استفاده از هواپیماهاي جت منطقه اي بصورت وسیع و گسترده میباشد .
تهیه و تنظیم :محمد گرجی
