غلامرضا کریمی قائم‌مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل و رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور در برنامه پرسشگر با موضوع «عدالت آموزشی در تعطیلی مدارس» بیان کرد: دستیابی به عدالت بسیار سخت و جزو آرمانهای بشر است و حکومت‌ها و افراد به این سمت حرکت می‌کنند.
او افزود: درباره عدالت آموزشی دو نکته حائز اهمیت است که فرصت برابر در اختیار همه قرار گیرد. یعنی اگر دسته بندی کنیم اولین حالت، عدالت ساختاری و کالبدی است که سیستم به گونه‌ای عمل کند تا همه به مدرسه وارد شوند به این معنا که افراد لازم التعلیم به مدرسه بروند و دومین حالت، عدالت آموزش محتوایی است که فرصت مناسب در این زمینه فراهم شود و در این زمینه در دنیا با چالش مواجه هستیم.
۲۶۴ میلیون نفر در دنیا امکان تحصیل ندارند
کریمی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی ۲۶۴ میلیون فرد در بین افراد لازم التعلیم در دنیا امکان رفتن به مدرسه را ندادند، گفت: این افراد بین ۶ تا ۱۷ سال هستند و روال آماری در دنیا این است که کسانی که وارد دوره ابتدایی می‌شوند، ۱۷ درصد به پایان دوره ابتدایی نمی‌رسند و ۵۴ درصد کسانی که از دوره ابتدایی وارد دوره متوسطه می‌شوند، دوره متوسطه را به پایان نمی‌رسانند.
رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور با بیان اینکه در دنیا در زمینه آموزش از نظر کالبدی و محتوایی، چالش وجود دارد، اظهار کرد: یکی از مصادیق اعتبار اجتماعی و جابجایی در طبقات اجتماعی، آموزش است.
او اضافه کرد: از پرچالش‌ترین مباحث عدالت آموزشی، بحث آموزش جنسیتی است. در این راستا دو نگاه و منظر وجود دارد. در بحث جنسیت، بین جنسیت دختر و پسر به لحاظ خصوصیات فیزیولوژیکی تفاوت است، اما جنسیت بستگی به فرهنگ دارد مثلا در یک فرهنگی می‌گوید دختر نباید درس بخواند.
کریمی با بیان اینکه در ۶۶ درصد کشور‌های دنیا فقط شانس برابر تحصیل برای دختر و پسر فراهم است، گفت: عدالت آموزشی جنسیتی به معنای فرصت برابر همه مردم فارغ از جنسیت برای دسترسی به آموزش است.
او ادامه داد: نمره ایران از لحاظ شاخص‌های کالبدی ۱۸ از ۲۰ است، چون تفاوت مشهودی بین ثبت‌نام دختران و پسران در مدرسه نیست. در کنکور هم می‌بینید که حتی حضور دختران ۵۵ درصد و پسران ۴۵ درصد شده است، اما به لحاظ محتوایی دچار چالش هستیم و به لحاظ جامعه شناختی کلیشه‌های جنسیتی وجود دارد.
رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور به تفاوت عدالت آموزشی جنسیتی در سند تحول با سند ۲۰۳۰ اشاره کرد و گفت: در سند تحول مبتنی بر دین اسلام عمل می‌کنیم و در سند ۲۰۳۰ بر مبنای عرف و تجربه بشری عمل می‌شود.
کریمی ادامه داد: در سند ۲۰۳۰ تفاوت معناداری بین جنس زن و مرد در پیگیری آموزش وجود ندارد، ولی معتقدیم باید برنامه‌هایی را تدوین کنیم که این تفاوت‌ها حتی مثبت را نشان دهد؛ یعنی برنامه مشخص در قالب سند تحول بنیادین در زمینه حجاب و عفاف داریم در حالی که در سند ۲۰۳۰ می‌گوید هرگونه تفاوت نسبت به جنس زن و مرد به منزله تبعیض است.
او بیان کرد: در سند تحول با توجه به تفاوت‌های ذاتی و تفاوت‌هایی که بر مبنای دین اسلام وجود دارد و نه به لحاظ شأن و منزلت اقدام می‌شود؛ تأکید می‌کنم زن و مرد از نظر شأن و منزلت هر دو یکسان هستند، ولی این تفاوت‌هایی که در برنامه ریزی آموزشی لحاظ می‌شود برای این است که اتفاقا بتواند عقب ماندگی‌های تاریخی که نسبت به قشر دختران و زنان وجود دارد، جبران شود، چون در حوزه‌های بهداشتی، آموزشی، کارآفرینی و اقتصادی این چالش‌ها وجود دارد.
بیشترین تعداد دانش آموزان در مدرسه ۱۵۰۰ نفر است
رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور درباره وضعیت جانمایی مدارس گفت: جزو معدود کشور‌های دنیا هستیم که سرویس مدارس نداریم، چون تلاش کردیم بعد از انقلاب، مدرسه را در نزدیک‌ترین مکان به منازل ایجاد کنیم. ۱۱۶ هزار مدرسه داریم که توان دولت را برای ارائه آموزش باکیفیت کمتر کرده است.
او با بیان اینکه در کشور ما بیشترین تعداد دانش آموزان در مدرسه ۱۵۰۰ نفر است در حالی که برخی مدارس دنیا دارای ۲۰ هزار تا ۲۴ هزار دانش آموز هستند، افزود: ۲۴۲ مدرسه با یک دانش‌آموز داریم که از یک بُعد قابل توجه است، اما از بُعد دیگر باید به این موضوع توجه کرد که توان آموزش با کیفیت با گسترش مدارس کمتر می‌شود.
کریمی تصریح کرد: از نظر سطح پوشش در خاورمیانه وضعیت خوبی داریم، اما به لحاظ فرصت‌های برابر آموزشی دچار چالش جدی شدیم.
رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور با بیان اینکه ۸۸ درصد مدارس کشور، دولتی و ۱۲ درصد غیر دولتی است، گفت: چالش از آنجا شروع شد که در مدارس سمپاد و غیردولتی آموزش با کیفیت‌تر ارائه شد؛ نگاه مساوات این نیست که این ۱۲ درصد پایین بیاید بلکه ۸۲ درصد باید کیفیت آموزش را افزایش دهد.
۶۲ مدارس کشور تراکم بالای ۲۶ نفر دارند
او افزود: در حال حاضر رتبه‌های برتر کنکور در اختیار مدارس خاص است، چون بودجه مدرسه دولتی رو به کاهش است، امکان معلم با کیفیت در این مدارس نیز کمتر است. تراکم استاندارد در کلاس درس، ۲۰ تا ۲۲ نفر برآورد می‌شود و این در حالیست که ۶۲ درصد مدارس کشور تراکم بالای ۲۶ نفر دارند. وزارت آموزش و پرورش چه کاری می‌تواند انجام دهد.
کریمی به آموزش در دوران کرونا اشاره کرد و ادامه داد: در زمان کرونا، ۴ مدل آموزش شامل آموزش حضوری، آموزش از طریق تلویزیون، آموزش از «شاد» و هم توزیع بسته‌های آموزشی در مناطق محروم ارائه می‌شود در مناطق روستایی کم‌جمعیت آموزش در دسترس است؛ هیچکدام از ۱۵ میلیون دانش‌آموز از گردونه آموزش خارج نمی‌شوند.
او در واکنش به این موضوع که مشکل آموزش و پرورش با بودجه حل می‌شود، گفت: اگر امروز بودجه وزارت آموزش و پرورش ۱۰ هزار تا ۲۰ هزار میلیارد تومان هم افزایش یابد این چالش‌ها حل نمی‌شود، ولی گامی برای حل مشکل است.
رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور در خصوص تحصیل دانش‌آموزان اتباع خارجی به سامانه «شاد» گفت: ۵۰۰ هزار اتباع خارجی در مدارس داریم که همه تحت پوشش آموزش هستند، اما از نظر دسترسی به سامانه «شاد»، ۲۵۰ هزار نفر ابزار ندارند که از سازمان‌های بین المللی درخواست کردیم تا بخشی را تهیه کنند و ۳۰ هزار ابزار با هماهنگی سازمان ملل و کمیساریای عالی پناهندگان فراهم شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان
