محمد وحیدی نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در برنامه پرسشگر با موضوع «عدالت آموزشی در تعطیلی مدارس»، در ابتدا به دو موضوع که برخی مردم با وی در میان گذاشته بودند، اشاره کرد و گفت: موضوع اول، بحث تمدید کنکور نظام قدیم است که مطالبه‌ای است که از سوی برخی افراد، مطرح شده است و سازمان سنجش اعلام کرده است کنکور را فقط برای نظام جدید طرح خواهد کرد. خواهش ما این است که وزارت علوم و سازمان سنجش، این موضوع را بازنگری کنند تا حق کسی ضایع نشود.
وی ادامه داد: موضوع دوم به مصاحبه‌ای بر می گردد که وزیر آموزش و پرورش در خصوص افرادی که به صورت غیر رسمی در آموزش و پرورش فعالیت می‌کنند، داشته است و از عنوان اینکه «این نیروها قید استخدام را بزنند» استفاده کرده است. اولاً همه این نیروها در آموزش و پرورش بعد از سال ۹۲ توسط دولت به کار گرفته شدند یعنی دولت بعد از ۸ سال نباید بگوید که قید استخدام را بزنید.
وحیدی با بیان اینکه این افراد شامل معلمان حق‌التدریس، نهضتی، برون سپار، پیش دبستانی و غیره هستند، گفت: همیشه فرصت ها برای جذب هماهنگ شده است اینها که عمرشان را گذاشتند باید برای سوابق آنها امتیازی در نظر گرفته شود. درست است که جذب در آموزش و پرورش باید از طریق دانشگاه فرهنگیان صورت گیرد اما دانشگاه فرهنگیان فقط به معنای حضور 4 سال بعد از دیپلم نیست بلکه دانشگاه فرهنگیان ماده ۲۸ دارد که از افراد لیسانس جذب می‌شود و می‌توان برای این افراد، امتیازی در این آزمون و در جذب ماده 28 در نظر گرفته شود. این افراد بیش از ۱۰۰ هزار نفر هستند اگر کلاس‌های درس را رها کنند، چه می شود؟
وی با اشاره به توجه به عدالت در بیانیه گام دوم انقلاب، اظهار داشت: پیش‌شرط عدالت اجتماعی، عدالت آموزشی است. هیچ جای دنیا بدون عدالت آموزشی به عدالت نمی‌رسند و باید فرصت برابر یاددهی-یادگیری فراهم شود و استعداد به حد توان شکوفا شود و به سمت عدالت اجتماعی برویم.
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تأکید بر اینکه از نظریه عدالت آموزشی هنوز فاصله زیاد با نقطه مطلوب داریم، گفت: در پوشش تحصیلی شرایط خوب است اما در شکاف آموزشی، پوشش خوبی نداریم حتی در فضا، ایجاد کارگاه، فناوری و ایجاد بستر اپلیکیشن شاد هم برابری نیست.
وی تصریح کرد: در حال حاضر 3.5 میلیون دانش‌آموز داریم که به اپلیکیشن «شاد» دسترسی ندارند. این 3.5 میلیون نفر یا در محلی زندگی می‌کنند که اینترنت وجود ندارد و یا تبلت و گوشی تلفن مورد نیاز را ندارند.
وحیدی با بیان اینکه مجموعه دولت ها در ادوار مختلف پشتیبانی درستی از آموزش و پرورش نداشتند، گفت: سهم آموزش و پرورش در دنیا از تولید ناخالص ملی 4.6 درصد است در حالی که در کشور ما کمتر از 2 درصد است. عددی که در ایران وجود داشته است در ۳۰ سال گذشته به عدد دنیا بسیار نزدیک بوده است اما افت کردیم. ریشهاش این است که آموزش و پرورش را همیشه هزینه‌بر فرض کردیم یعنی مجموعه دولت‌ها هرجا که بودجه کم داشتند، از بودجه آموزش و پرورش کم کردند.
وی به سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر سهم آموزش و پرورش پرورش از بودجه عمومی در کشور، کمتر از ۱۰ درصد یعنی حدود 8.9 درصد است و این در حالیست که در دنیا این عدد ۱۴ درصد است. البته در سال 92، این عدد ۱۸ درصد بوده است یعنی این نگاه در آموزش و پرورش در دولت به وجود آمد که آموزش و پرورش را به سمت بخش خصوصی ببرد؛ به ۱۰۰ هزار نفر در آموزش و پرورش کمترین حقوق را پرداخت کنند.
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: در حال حاضر سهم غیردولتی در آموزش و پرورش ۱۸ درصد است و یک میلیون و ۸۵۰ هزار دانش آموز در بخش غیر دولتی تحصیل می کنند بخشی از این نگاه، تفکری است و می‌گوییم آموزش و پرورش مولد نیست. گاهی نگاه‌های ما فاجعه را در بلندمدت محقق می کند.
وی به بحث عدالت جنسیتی اشاره کرد و اظهار داشت: در خیلی از جوامع شعار عدم تبعیض داده می‌شود اما اینگونه نیست.اما در کشورمان می بینیم که بعد از انقلاب فاصله دختران و پسران در آموزش کمرنگ شده است و برخی موارد عدم آموزش دختران به ازدواج زودهنگام و دوری از مدارس باز می گردد. در کنکور هم می بینیم در ورودی به دانشگاه سهم دختران بیشتر شده است اما بازماندگی در مقاطع وجود دارد و در دختران بالاتر از پسران هست.
وحیدی افزود: وقتی تعدادی کلاس‌های چند پایه بالا رفت، مشکل ایجاد می شود. مثلاً 10 دانش‌آموز در پایههای متفاوت در کلاس هستند و یک معلم درس می دهد که در این حالت آموزش سخت است و حجم زیاد کتب وجود دارد و اگر برنامه ویژه نباشد و معلم خاص این مدارس آموزش نبینند، با مشکل مواجه می‌شویم.
وی در واکنش به این جمله قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل درباره مدارس با تعداد بالا در کشورهای خارجی و امکان سرویس مدارس برای آنها، گفت: اختیارات هم ندادیم و اختیار در استان وجود ندارد. در دانشگاه‌ها اختیار است و بخشنامه‌ها داده شده است اما درباره مدارس، اختیار به استان داده نشده است.
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه از 18 درصد مدارس غیردولتی 12.5 درصد مدرسه غیردولتی و مابقی خرید خدمات است، اظهار داشت: اگر مدارس دولتی را از ۱۰۰ درصد در نظر بگیریم، یعنی از 11.5 میلیون دانش‌آموز، 93.5 درصد دانش آموزان در مدارس دولتی که همان عادی است، تحصیلی می کنند، 2.4 درصد در مدارس نمونه دولتی، 3.2 درصد در مدارس شاهد و یک درصد هم در مدارس سمپاد تحصیل می‌کنند.
وی افزود: مدارس دولتی از نظر مردم از امکانات کمتری برخوردارند، شهریه ندارند، فقط هزینه کتاب و بیمه در این مدارس دریافت می‌شود یعنی اتفاقی که افتاده است، ای بوده که نگاه مردم به این مدارس از جنس تفاوت با دیگر مدارس است و فضا در برنامه ریزی آموزش و پرورش این نگاه را طوری هدایت می‌کند که اگر نمی‌خواهید فرزندتان به دولتی برود، هزینه کنید و فرزندتان را به غیر دولتی بفرستید. نگاه صرفه‌جویی در آموزش و پرورش است البته سوددهی برای یک عده ایجاد می‌کند. نگاهی که آموزش و پرورش تبدیل به کالایی است به ثروت اندوزی منجر شود.البته منظورم تمام کسانی که مدرسه غیردولتی دایر کردند، نیست.
وحیدی به بازدید از 8 مدرسه ابتدایی در منطقه 12 تهران اشاره کرد و گفت: در این بازدیدها متوجه شدیم که دسترسی دانش آموزان به شاد کم است. برخی گوشی تلفن نداشتند و برخی دانش آموزان اتباع بودند. در روزهایی که کلاس دایر است، برخی روزها فقط 3 نفر در کلاس حضور می یابند. باید بپذیریم این دسترسی به آموزش و پرورش کافی نیست. آیا وزارت ارتباطات سهمی ندارد؟ آیا وزارت صمت، سهمی ندارد؟صدا و سیما یک فرصت ایجاد کرده است اما چون دو سویه نیست، نمی توانیم بگوییم که چه تعداد دانش آموز، پای تلویزیون می نشینند و فرصت برابر نیست.
وی تصریح کرد: در نقشه جامع علمی کشور، معلم، استاد و پژوهشگر در کنار هم قرار دارند اما فرد دارای مدرک دکتری در آموزش و پرورش نصف حقوق فرد دارای مدرک دکتری در آموزش عالی را می گیرد و همچنین بین معلم و نسبت به کارمند دولت فاصله وجود دارد از 15249 معلم خراسان شمالی، ۵ هزار معلم روزانه از ۳۰۰ کیلومتر تا بالاتر در مسیر هستند بعضی تا ۱۵۰ کیلومتر به مدرسه می‌روند و ۱۵۰ کیلومتر بر می گرداند.
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: ۹۸ درصد بودجه آموزش و پرورش صرف حقوق می شود و 2 درصد برای کیفیت است که آن هم در اختیار ستاد است. معتقدم خیلی از افراد که در کشور صاحب نظرند چرا سیاست‌های دولت را نقادانه بررسی نمی‌کنند و اگر راه را اشتباه رفتیم باید در مسیر حرکت کرد . دو ماه دیگر زمان ارائه بودجه به مجلس است و دولت می تواند نگاه بهتری نسبت به آموزش و پرورش در این زمینه داشته باشد.
فارس
