"حکیم عقیلی خراسانی" که از بزرگترین اطبای سده سیزدهم هجری قمری بوده و مشهورترین و اثرگذارترین فرد در طب ایرانی طی قرن‌های اخیر است در کتاب "خلاصة الحکمه" ذیل موضوع نوشیدن آب، نسبت به منافع و مضرات انواع آب‌های گرم و سرد نکات مهمی را بیان کرده است که در ادامه به برخی از این نکات پرداخته‌ایم.
عقیلی خراسانی می‌نویسد: آب را باید به‌وقت تشنگی واقعی و به‌اندازه نوشید تا با خنک کردن حرارت بالارفته در بدن، نسبت به تقویت آن اقدام کند؛ حرارت کبد را کاهش دهد و اخلاط غلیظ را رقیق گرداند.
اما نوشیدن "آب همراه با یخ" مضراتی از قبیل: ضعف و سستی اعصاب، ضعف معده و روده، ضعف کبد، فساد رنگ صورت و بدن، فراموشی، کندذهنی، خواب‌‌آلودگی، سنگینی حواس، نزله و زکام، پف بدن و زیر چشم، استسقاء، گرفتگی کبدی، میگرن، ضعف مغز، گرفتگی روده، ضعف قوه جنسی، استرخاء (فلج و چیزی شبیه ام‌اس) و رعشه (پارکینسون) را در پی دارد.
از جهتی، اوقاتی وجود دارد که نوشیدن آب در آن هنگام ممنوع است؛ این موارد عبارتند از: سیری از غذا و آب، قبل و بعد و حین غذا، بعد از حرکات سنگین ورزشی، بعد از جماع، بلافاصله بعد از خواب، بعد از حمام، بعد از خوردن میوه و سبزی، بعد از خوردن ترشی‌ها و شیرینی‌ها، بعد از خوردن چیزهای قابض و ترش، هنگام ناشتا، در حالت ایستاده، کمر محکم بسته، به‌شکم خوابیده و گردن کج.
از سوی دیگر این حکیم بزرگ در کتاب خلاصة الحکمه مضرات کم نوشیدن آب را باعث خفقان، ضعف قلب، بالا رفتن حرارت کبد، بی‌اشتهایی، سوختن خون و لاغری می‌داند.
حکیم عقیلی خراسانی در ادامه، درباره منافع نوشیدن آب داغ به مواردی از جمله تحلیل باد و نفخ، ضد مالیخولیا، میگرن، برطرفکننده مشکلات تنفسی، شست‌وشوی معده، ضد تشنگی سوداوی، ضد تشنگی هنگام افطار، از بین بردن بلغم، تحریک ادرار و خون و حیض، تسکین درد و خارش بدن اشاره می‌کند.
این حکیم بزرگ ایرانی، زیاد نوشیدن آب داغ را نیز شامل مضراتی از جمله مضر حال معده، سست‌کننده معده، از بین برنده قوت هضم، ترش کردن، غم‌آور و لاغر‌کننده می‌داند.
از منظر طب ایرانی، پایه هر درمانی بر تغییر و اصلاح سبک زندگی است؛ این اصلاح حتی شامل نوشیدن آب نیز می‌شود که بسته به نوع بیماری و مزاج هر شخص متفاوت است اما آنچه قطعاً مورد وثوق همه اطبا است، دستور بر عدم نوشیدن "آب سرد و یخ" است.
تسنیم
