بانک مرکزی با هدف رفع موانع پولی رونق تولید، هدایت منابع مالی به فعالیت‌های مولد اقتصادی و تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحدهای تولیدی، طرح گواهی اعتبار مولد (گام) را از طریق صدور اوراق گام، در دستور کار قرار داده است که بر این اساس دستورالعمل این طرح را به شرح زیر ابلاغ کرد.
ماده ۱. در این دستورالعمل اصطلاحات زیر در معانی مشروح به کار می‌روند:
أ. «بانک مرکزی»: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ب. «موسسه اعتباری عامل»: بانک یا موسسه اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی که به درخواست بنگاه متقاضی، نسبت به صدور اوراق گام و بازپرداخت مبلغ اسمی آن در سررسید اقدام می‌نماید.
ج. «بنگاه»: اشخاص حقوقی که مجوز فعالیت در بخش‌های اقتصادی مولد داشته باشند.
د. «بنگاه متعهد»: بنگاه خریدار نهاده (اعم از کالا و خدمات) که بنگاه فروشنده نهاده (بنگاه متقاضی) را جهت استفاده از اوراق گام از طریق سامانه به موسسه اعتباری معرفی می‌کند.
ه. «بنگاه متقاضی»: بنگاه فروشنده نهاده (اعم از کالا و خدمات) که اوراق گام را پس از صدور دریافت می‌کند.
و. «اوراق گام»: اوراق بهاداری که بر مبنای عقد ضمان به عاملیت و ضمانت موسسه اعتباری صادر می‌گردد.
ز. «سامانه»: سامانه صدور و مدیریت اوراق گام در بازار پول.
ح. «سقف ضمانت»: حداکثر میزان مجاز ضمانت اوراق گام برای موسسه اعتباری عامل.
ط. «سقف اعتباری»: حداکثر میزان بهره‌مندی بنگاه متعهد از اوراق گام.
ماده ۲. بانک مرکزی به منظور کمک به بهبود روش‌های تأمین سرمایه در گردش بنگاه ظرف مدت ۲ ماه اقدام به راه‌اندازی سامانه جهت صدور و مدیریت اوراق گام در بازار پول می‌نماید.
ماده ۳. اوراق گام دارای ویژگی‌های زیر است:
با نام غیرکاغذی
بدون کوپن سود
در قطعات استاندارد شده با ارزش اسمی یک میلیون ریال
با سررسیدهای حداقل یک ماه و حداکثر تا نه ماه (در پایان هر ماه)
این اوراق توسط موسسه اعتباری عامل در سامانه صادر می‌شود و پس از گذشت یک ششم زمان صدور تا سررسید، معاملات اوراق به بازار سرمایه منتقل می‌گردد.
اوراق صادره تا زمانی که در بازار پول است صرفاً قابلیت نقل و انتقال از طریق موسسه اعتباری عامل با درخواست دارنده اوراق را دارا است.
اوراق پس از انتقال به بازار سرمایه و طی تشریفات مربوطه صرفاً در بازار یاد شده قابل معامله و تسویه است.
دارنده اوراق گام می‌تواند آن را بابت خرید نهاده به سایر بنگاه‌های عضو سامانه گام منتقل نماید.
اوراق گام قابل معامله در بازار سرمایه (و در چارچوب ضوابط بازار مذکور) است.
ماده ۴. سقف اعتباری هر بنگاه متعهد معادل ۷۰ درصد از فروش سال آخر آن بنگاه (از طریق استعلام از سازمان امور مالیاتی) پس از کسر مانده تسهیلات مرتبط با تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه مربوطه و تعهدات ناشی از اوراق گام قبلی منتشره نزد شبکه بانکی تعیین می‌گردد.
تبصره ۱. بنگاه متعهد مکلف است در هنگام ارائه درخواست انتشار اوراق گام، اجازه دریافت اطلاعات خود از سازمان امور مالیاتی را توسط بانک مرکزی بدهد.
تبصره ۲. موسسه اعتباری عامل موظف است نسبت به درج فاکتور مأخوذه از بنگاه متعهد در سامانه سازمان امور مالیاتی (جهت احتساب در محاسبات مالیاتی برای بنگاه متعهد) اقدام نماید.
تبصره ۳. سقف اعتباری بنگاه متعهد در صورت دو بار ایفای تعهد متوالی بنگاه متعهد در سررسید برای اوراق گام قبلی منتشره، به میزان ۱۰ واحد درصد افزایش می‌یابد. این افزایش سقف تا میزان فروش سال آخر بنگاه متعهد، بر مبنای آخرین صورت‌های مالی مورد تأیید سازمان امور مالیاتی می‌تواند اعمال شود.
ماده ۵. پس از دریافت درخواست بنگاه متعهد، موسسه اعتباری عامل موظف است نسبت به اعتبارسنجی بنگاه متعهد در چارچوب مقررات مربوط اقدام و در صورت موافقت با صدور اوراق گام، وثایق و تضامین کافی را اخذ نماید.
تبصره ۱. موسسه اعتباری عامل موظف است مقدار اعتبار تأییدشده برای بنگاه متعهد جهت صدور اوراق گام را در سامانه گام ثبت نماید.
تبصره ۲. موسسه اعتباری عامل موظف است نسبت به اخذ شماره درخواست از سامانه سمات و ثبت آن در سامانه گام اقدام نماید.
تبصره ۳. نرخ کارمزد اوراق گام توسط هیئت عامل بانک مرکزی تعیین و ابلاغ می‌گردد.
تبصره ۴. به منظور تشویق بنگاه متعهد، موسسه اعتباری عامل می‌تواند پس از ایفای تعهد بنگاه، حداکثر در سقفی که هیئت عامل بانک مرکزی تعیین می‌کند، تخفیفی در نرخ کارمزد اوراق گام اعمال نماید.
تبصره ۵ -موسسه اعتباری عامل بایستی قبل از صدور اوراق گام، حق برداشت از کلیه حساب‌های بنگاه متعهد را در صورت عدم ایفای تعهدات در سررسید اخذ نماید.
ماده ۶. بنگاه متعهد مکلف است برای استفاده از اعتبار تأییدشده خود توسط موسسه اعتباری عامل جهت صدور اوراق گام، به همراه معرفی بنگاه متقاضی، فاکتور خرید مربوطه (که نشان دهنده مطالبات قطعی بنگاه متقاضی از وی است) را جهت تعیین زمان سررسید اوراق گام به موسسه اعتباری عامل مورد نظر ارائه نماید.
ماده ۷. بنگاه متقاضی با ارائه اسناد دریافتی از بنگاه متعهد به موسسه اعتباری عامل، تقاضای صدور و تخصیص اوراق گام را مطابق با ارزش اسناد دریافتی می‌دهد. پس از موافقت موسسه اعتباری عامل، اوراق گام از طریق سامانه صادر و مالکیت آن به بنگاه متقاضی منتقل می‌گردد.
تبصره: بنگاه متعهد مکلف است در سررسید اوراق گام، نسبت به ایفای تعهد خود (تامین وجه اوراق گام صادره برای بنگاه متقاضی) به موسسه اعتباری عامل اقدام نماید.
ماده ۸. در صورت عدم ایفای تعهد توسط بنگاه متعهد، موسسه اعتباری عامل موظف است ضمن انجام اقدامات لازم جهت وصول مطالبات خود از بنگاه متعهد اعم از اجرایی نمودن وثایق یا تضامین نسبت به اقدامات ذیل مبادرت ورزد:
۱-۸. مطالبات مذکور را به اقلام بالای خط ترازنامه خود و به قسمت بدهکاران موقت انتقال دهد.
۲-۸. در صورت عدم وصول مطالبات مزبور ظرف مدت حداکثر دو ماه از تاریخ سررسید به عنوان بدهی سررسید گذشته محسوب، دو ماه بعد معوق و دو ماه بعد از آن مشکوک‌الوصول (مجموعاً شش ماه) تلقی گردیده و ذخایر کافی را برای پوشش این مطالبات اختصاص دهد.
ماده ۹. در صورتی که بنگاه متعهد نسبت به تعهدات خود در سررسید اوراق گام عمل نکند مشمول موارد زیر وفق قرارداد می‌گردد:
الف: پرداخت وجه التزام تاخیر تادیه دین از تاریخ سررسید اوراق گام
تبصره: وجه التزام تاخیر تادیه دین موضوع این بند برابر است با نرخ سود تسهیلات مبادله‌ای به علاوه ۶ واحد درصد
ب: ممنوعیت بهره‌مندی از صدور اوراق گام تا حداقل سه ماه پس از زمان تسویه بدهی اوراق گام نکول شده قبلی
ماده ۱۰. سقف کلی صدور اوراق گام توسط شبکه بانکی و سقف ضمانت هر موسسه اعتباری عامل توسط هیات عامل بانک مرکزی تعیین می‌گردد.
تبصره ۱: سقف کلی صدور اوراق گام حداقل ۶۵ درصد برای بنگاه‌های کوچک و متوسط (زیر صد نفر شاغل) و مابقی برای بنگاه‌های بزرگ (بالای صد نفر شاغل) قابل اعمال می‌باشد.
تبصره ۲: بانک مرکزی با توجه به عملکرد موسسه اعتباری در زمینه تضمین و وصول مطالبات ناشی از اوراق گام صادره نسبت به بازنگری سقف ضمانت موسسه اعتباری اقدام می‌نماید.
ماده ۱۱. موسسه اعتباری عامل مکلف است در صدور اوراق گام، ضوابط و مقررات جاری از جمله آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات کلان و آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط را رعایت نماید.
تبصره: این اوراق تا زمان سررسید در نسبت‌های نظارتی قابل احتساب نمی‌باشد.
ماده ۱۲. فرآیندهای ثبت‌نام بنگاه متعهد و متقاضی در سامانه گام از طریق موسسه اعتباری عامل انجام می‌شود.
ماده ۱۳. بانک مرکزی مکلف است گزارش عملکرد این دستورالعمل را ۶ ماه بعد از زمان اجرا به شورای پول و اعتبار ارایه نماید. این دستورالعمل در یک‌هزار و دویست و هشتاد و سومین جلسه مورخ ۱۳۹۸.۹.۵ شورای پول و اعتبار، مشتمل بر ۱۳ ماده و ۱۳ تبصره به تصویب رسید.
ایلنا
