خودروسازی پس از نفت، گاز و پتروشیمی بزرگ‌ترین صنعت کشور و صنعتی اشتغال‌زا و ثروت آفرین محسوب می شود. ایران در سال ۱۳۹۶ با تولید بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو در رتبه شانزدهم تولید جهانی خودرو قرار گرفت. اما با این وجود تولید خودروی با کیفیت یکی از موضوعات مهمی است که این صنعت با آن دست به گریبان است.
گسترش فعالیت‌های نانویی در صنعت خودرو
در این میان فناوری‌های نوین در کیفیت و کمیت خودروهای تولیدی، نقش اساسی ایفا می‌کنند که فناوری نانو به عنوان یکی از کلیدی‌ترین این فناوری‌ها است. به صورت کلی با استفاده از فناوری‌های نانو می‌توان اهداف گوناگونی را در این صنعت محقق کرد. اهدافی مانند ارتقا کیفیت محصولات و قطعات تولیدی اقتصادی، ارتقای راندمان تولید و کاهش هزینه های تولید قطعات، توسعه محصولات و فناوری های پیشرفته، ارتقای استانداردهای محیط زیستی، داخلی سازی با کیفیت قطعات و عدم وابستگی به منابع خارجی، کاهش مصرف سوخت و توسعه نسل جدید خودروهای برقی یا هیبریدی مبتنی بر نانوباطری‌ها.
در حال حاضر ۴۸ محصول مبتنی بر فناوری نانو توسط ۲۵ شرکت فناور در حال تولید است، این محصولات مرتبط با قطعات نانوکامپوزیت‌های پلیمری پیشرفته مقاوم، رنگ پذیر و سبک، انواع نانو رنگ‌ها مثل رنگ ضد خراش، نانو کاتالیست، نانو فیلتر هوای ورودی موتور، نانو روغن موتور با خاصیت ترمیمی، تایر با افزودنی های نانو مقاوم به سایش و جلوگیری از کاهش باد، نانوباطری با طول عمر بالاتر، درزگیر، چسب و انواع عایق ها، آیینه های پیشرفته نابازتاب، گرمکن صندلی منعطف، قطعات فلزی دارای نانوپوشش های مقاوم، سنسورهای پیشرفته خودرو، قطعات مصرفی مثل سره جوش نانوکامپوزیت با طول عمر بالا را شامل می‌شوند.
توسعه محصولات فناورانه جدید
همچنین چندین مرکز تخصصی و شرکت دانش بنیان در حوزه کاتالیست‌های پیشرفته، پلیمرهای پیشرفته و پوشش‌های پیشرفته نانو در شهرهای مختلف کشور مثل مشهد، تهران، تبریز در حال توسعه محصولات جدید هستند.
یک مثال ملموس از نقش فناوری‌های نوین در صنعت خودرو، نانوکاتالیست خودرو است. در حالی که در سال‌های اخیر به دلیل قیمت بالای کاتالیست های معمولی تامین این نوع کاتالیست‌ها با مشکلاتی روبرو شده است، نانو کاتالیست‌ها به دلیل مصرف کمتر فلزات گرانبها با قیمت کمتر و راندمان بالاتر به خدمت گرفته شده‌اند. اکنون تمامی کاتالیزورهای نسل جدید نصب شده روی خودروها، مبتنی بر فناوری های نانو هستند.
اساس عملکرد نانوکاتالیزورها بدین صورت است که با ایجاد یک بستر فوق واکنشی هوای آلوده خروجی موتور را تصفیه می‌کند.
بومی سازی دانش و ظرفیت تولید کاتالیست‌های پیشرفته خودروهای سواری
در حال حاضر دانش و ظرفیت تولید کاتالیست‌های پیشرفته خودروهای سواری در کشور موجود است و دو مجموعه دانش بنیان نانو، نسل‌های پیشرفته کاتالیست‌های خودرو سواری و دیزل را توسعه داده‌اند. ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همواره از ایده‌ها و طرح‌های نوآورانه فعالان زیست بوم فناوری و نوآوری حمایت می‌کند تا مسیر پیشرفت در این حوزه با سرعت پیموده شود.
مشابه این توانمندی در ساخت قطعات الکترونیکی خودرو، قطعات پلیمری و پلاستیکی خودرو، فیلتر های خودرو وجود دارد. از مجموعه‌های خودروساز، انتظار می‌رود با اعتماد و تامل بر این مجموعه‌های مبتنی بر دانش بتوانند در بازه زمانی معقول فناوری‌های نوین را در قسمت‌های مختلف این صنعت به کار برند.
مهر
