حضرت خدیجه (س) دختر خویلد نخستین همسر پیامبر اسلام حضرت محمد (ص)، مادر حضرت فاطمه زهرا (س) و اولین زن ایمان آورنده به اسلام است.
حضرت خدیجه (س) ۶۸ سال قبل از هجرت، پنجاه و پنج سال قبل از بعثت و پانزده سال قبل از میلاد رسول اکرم (ص) در خانواده‌ای اصـیل و شریف از قبیله قریش در مکه به دنیا آمد. افراد خاندانش همگی اهل فضل، فداکاری و حـمایت کننده از خانه کعبه بـودند؛ مشهورترین القاب ایشان در زمان جاهلیت «الطاهره» و «سیده قریش» بوده است.
حضرت خدیجه (س) با چند واسطه عموزاده پیامبر (ص) بوده است؛ ایشان دختر خویلد فرزند اسد فرزند عبد العزی فرزند قصی فرزند کلاب است که قصی جد چهارم رسول خدا (ص) است. (سیرۀ ابن هـشام، ج اول، ص ۲۰۱؛ مـنتخب التـواریخ، محمد هاشم خراسانی، ص ۸۲.)
از طرف مادری حضرت خدیجه (س) دختر فاطمه دختر زائده فرزند اصم فرزند رواحه است کـه ادامـه نسبتش از طریق مادر به «لوی بن غالب» جد هـشتم رسـول اکرم (ص) می‌رسد؛ نسب حضرت خدیجه (س) از مادر و پدر به حضرت اسماعیل (ع) و حضرت ابراهیم (ع) می‌رسد. (تذکره الخواص، سبط ابن جوزی، ص ۱۷۰.)
حضرت خدیجه (س) قبل از ولادت در کتاب انجیل به عنوان بانوی مبارکه و همدم مریم در بـهشت مـعرفی شده است. در این کتاب در وصف رسول اکرم (ص) آمده است: نـسل او از بانوی مـبارکه‌ای است که همدم مادرت حضرت مریم (س) است. (بحار الانوار، علامه مجلسی، ج ۲۱، ص ۳۵۲؛ کحل البصر، محدث قمی، ص ۷۰.)
حضرت خدیجه (س) از منظر معصومان الهی (ع)
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند:
با فضیلت‌ترین زنان اهل بهشت چهار نفرند: خدیجه دختر خویلد، فاطمه دختر محمّد (ص)، مریم دختر عمران و آسیه همسر فرعون.
(خصال، ج ۱، ص ۲۰۵)
حضرت علی (ع) فرموده است:
سادات نساء العالمین اربع.
سرور بانوان دو جهان، چهار بانو هستند: خدیجه بنت خویلد، فاطمه بنت محمد، آسیه بنت مزاحم و مریم بنت عِمران.
(عبدالحمید معتزلی، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۲۶۶.)
امام حسن مجتبى علیه السّلام در یکی از سخنانشان در جواب به ناسزاگویی‌های معاویه لعنة الله علیه فرمودند:
منم حسن و پدرم على است، تویى معاویه و پدرت صخر است، مادر من فاطمه است و مادر تو هند، جد من رسول خداست و جد تو حرب، مادر مادر من خدیجه است؛ پس خدا لعنت کند از ما آن کس که نامش پلیدتر و نسبش پستتر و سابقه اش بدتر و کفر و نفاقش بیشتر بوده است.
إرشاد (شیخ مفید)، ج۲، ص: ۱۵-ترجمه رسولی محلاتی
امام حسین (ع) در روز عاشورا براى معرفى خود و آگاه کردن دل هاى بیدار به مادرش فاطمه (س) و مادربزرگ شایسته و فداکارش حضرت خدیجه اشاره کرد و فرمود:
شما را به خدا قسم مى دهم، آیا مى دانید که مادر من فاطمه (س) دختر محمّد (ص) است؟! گفتند: آرى به خدا! ... فرمود: شما را به خدا قسم مى دهم، آیا مى دانید که مادر بزرگ من خدیجه دختر خویلد، نخستین زنى است که اسلام را پذیرفت؟! گفتند: آرى به خدا!..
أمالی (شیخ صدوق)، ص: ۱۵۸-۱۵۹
روایتی از پیامبر (ص)؛ هنگامی که در شب معراج حضرت جبرئیل (ع) مرا به سوی آسمان‌ها برد و سیر داد هنگام مراجعت به جبرئیل (ع) گفتم: آیا حاجتی داری؟ حضرت جبرئیل (ع) گفت: حاجت من، این است که سلام خدا و سلام مرا به خدیجه (س) برسانی. پیامبر خدا (ص) وقتی به زمین رسید، سلام خدا و جبرئیل را به خدیجه (س) ابلاغ کرد. خدیجه گفت: اِنّ الله هُوَ السَّلام و فیه السَّلام، الیه السلام و علی جبرئیل السلام؛ همانا ذات پاک خدا سلام است و از اوست سلام و سلام به سوی او بازگردد و بر جبرئیل سلام باد.
روزی جبرئیل (ع) نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: «ای رسول خدا! این خدیجه (س) است. هرگاه نزد تو آمد، بر او از سوی پروردگارش و از طرف من، سلام برسان و او را به خانه‌ای از یک قطعه (از زبرجد)، در بهشت که در آن رنج و ناآرامی نیست، مژده بده.
(محمدتقی مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۶، صص ۷ و ۸.)
منزلت حضرت خدیجه (س) از منظر قرآن
آیه هشتم سوره «ضحی» در وصف حضرت خدیجه (س) سخن گفته است.
مقامی که حضرت خدیجه (س) در پیشگاه خداوند داشت
در کتاب «الخصائص الفاطمیه» نقل شده: طبق روایت مشهور هنگامی که حضرت خدیجه (س) رحلت کرد فرشتگان رحمت از جانب خداوند کفن مخصوصی برای خدیجه نزد رسول خدا (ص) آوردند و این علاوه بر اینکه مایه برکت برای خدیجه (س) بود، مایه تسلی خاطر رسول خدا (ص) شد و به این عنوان تقدیر و تجلیل جالبی از طرف خداوند برای حضرت خدیجه (س) به عمل آمد.
پیامبر اکرم (ص) پیکر مطهرحضرت خدیجه (س) را با آن کفن پوشانید. سپس جنازه او را با همراهان به سوی قبرستان معلی بردند تا در کنار مادرش حضرت آمنه (س) به خاک بسپارند. درآنجا قبری برای حضرت خدیجه (س) آماده کردند، رسول خدا (ص) درمیان آن قبر رفت و خوابید، سپس بیرون آمد و آن گوهر پاک را در آنجا به خاک سپرد.
(محمد، محمدی اشتهاردی، ۲۶۴)
