ارزیابی شدت آسیب‌های مغزی در افرادی که سطح هوشیاری پایینی از خود نشان می‌دهند یا به کلی فاقد هوشیاری هستند، می‌تواند برای پزشکان گویای مطالب فراوانی باشد. یک مطالعه از محققان دانشگاه "کمبریج" از یک ابزار جدید که بتواند تصویری شفاف‌تر و برنامه‌های درمانی بهبود یافته‌تری برای این بیماران ارائه دهد، پرده برداشته است.
محققان دانشگاه کمبریج می‌گویند یک آزمایش بویایی ارزان قیمت، توانایی پیش‌بینی مواردی را دارد که در ادامه موفق به بازیابی هوشیاری خود می‌شوند.
به گفته دانشمندان این مطالعه جدید، رویکردهای فعلی برای تعیین وضعیت هوشیاری در بیمارانی که از صدمات شدید مغزی رنج می‌برند، دارای خطای تشخیص تا ۴۰ درصد موارد است. این می‌تواند به معنای برنامه‌های درمانی نادرست باشد و مانع تلاش‌ها برای بهبودی شود. در حالی که ما شاهد گزینه‌های جدید و امیدوار کننده‌ای مانند اسکن‌های پیشرفته نوار مغزی(EEG) هستیم که "هوشیاری پنهان" را آشکار می‌کنند، اما هنوز هم نیاز جدی به راه حل‌های جدید داریم.
در حالی که این مطالعه در مقیاس کوچک انجام شده است، اما بر یک امکان جالب متمرکز است که حس بویایی انسان و نحوه واکنش مغز به برخی محرک‌ها را از طریق آن نشان می‌دهد. یعنی محرک‌های ناخوشایند که مغز را وادار به تحریک نفس‌های کوتاه‌تر و کم عمق‌تر و سطحی‌تر می کند، واکنشی است که در هر دو حالت هوشیاری و خواب وجود دارد.
محققان ۴۳ بیمار را که دارای آسیب شدید مغزی بودند، وارد این مطالعه کردند. بوهای مختلفی در چند شیشه به افراد ارائه شد و پاسخ تنفسی آنها با استفاده از یک لوله کوچک از طریق بینی کنترل شد. بوها شامل یک رایحه دلپذیر یک شامپو، بوی ناخوشایند یک ماهی گندیده و یک رایحه خنثی و بدون بو بود.
این بوها به هر یک از بیماران ۱۰ مرتبه به شکل تصادفی ارائه شد و محققان میزان حجم هوای تنفس بیماران را در واکنش به آنها اندازه‌گیری کردند.
بیماران نیمه هوشیار تنفس بسیار کمتری در واکنش به بوی استنشاق شده داشتند، اگرچه تفاوت قابل ملاحظه‌ای در واکنش بین بوی دلپذیر و ناخوشایند در آنها دیده نشد. در واکنش آنها به بوی خنثی نیز تفاوت در جریان هوای بینی مشاهده شد.
همچنین واکنش‌های گوناگونی در بیمارانی که در حالت زندگی نباتی قرار داشتند، مشاهده شد. در عین حال، برخی از آنها تنفس تغییر یافته داشتند و برخی اینگونه نبودند.
دانشمندان سه و نیم سال بعد این بیماران را پیگیری کردند تا بررسی کنند که چگونه می‌توان از نتایج آزمایش بویایی آنها برای پیش بینی نتایج در بیماران مشابه استفاده کرد و دریافتند که صد در صد از افرادی که به آزمایش بویایی واکنش نشان داده بودند، به هوش آمده‌اند و ۹۱ درصد از این بیماران هنوز زنده بودند. در عین حال، ۶۳ درصد از افرادی که هیچ واکنشی نشان نداده بودند، فوت کرده بودند.
"آنات آرزی" محقق گروه روانشناسی دانشگاه کمبریج و سرپرست این مطالعه می‌گوید: صحت و دقت این آزمایش بسیار چشمگیر است و امیدوارم که به درمان بیمارانی که دچار آسیب شدید مغزی هستند در سراسر جهان کمک کند.
محققان به طور مداوم واکنش‌های مختلف را در آزمایش بویایی بین بیماران در حالت زندگی نباتی مشاهده کردند که شاید چشمان خود را باز کنند یا واکنش‌های اولیه داشته باشند، اما هیچ نشانه‌ای از هوشیاری از خود نشان ندادند. اما در افرادی که در حالت نیمه هوشیار قرار داشتند، علائم هوشیاری اندکی توسط این آزمایش دیده شد. این تفاوت‌های ظریف اما مهم، بیشتر به پتانسیل آزمایش بویایی به عنوان یک ابزار تشخیصی دقیق می‌افزاید که محققان امیدوارند هرچه زودتر مورد استفاده بالینی قرار بگیرد.
دکتر "تریستان بکینشتین" از گروه روانشناسی دانشگاه کمبریج که در این مطالعه درگیر بود، می‌گوید: هنگامی که واکنش بویایی به طور عادی کار می‌کند، این نشان می‌دهد که بیمار ممکن است حتی اگر تمام علائم دیگر وجود نداشته باشد، دارای هوشیاری باشد. این روش جدید و ساده برای ارزیابی احتمال بهبودی باید بلافاصله در ابزارهای تشخیصی برای بیماران مبتلا به اختلالات هوشیاری گنجانده شود.
این مطالعه در مجله Nature منتشر شده است.
ایسنا
