قانقاریا به معنی بافت مرده است و زمانی ایجاد می‌شود که زخم عفونت پیدا کند یا بافت در اثر وارد شدن آسیب دچار تخریب شود. قانقاریا می‌تواند در هر نقاطی از بدن رخ دهد، اما شایع‌ترین قسمت ها عبارتند از پا، انگشتان پا و ساق پا، انگشتان دست، دست، و ساعد است. خطرناک‌ترین جایی که ممکن است دچار قانقاریا شود احشای شکمی است.
علائم قانقاریا:
-سیاه شدن پوست همراه با مردن عضلات و استخوان زیر آن از علائم قانقاریا هستند.
-از نشانه‌های بیماری قانقاریا، ترق و تروق کردن پوست است در این حالت انگار که روی حباب‌های هوا در زیر پوست فشار آورده می‌شود.
-تورم و درد یا بی حس شدن ناحیه نیز از نشانه‌های شایع قانقاریا از دیگر علایم قانقاریا است.
-از علائم شایع بیماری قانقاریا، ترشحات بدبو از زخم‌های موجود در بافت‌های مرده است.
-تب خفیف تا ۳/۳۸ درجه سانتیگراد نیز از نشانه‌های بیماری قانقاریا است.
علل بیماری قانقاریا
-جریان خون می‌تواند در موارد پایین متوقف و در نهایت قانقاریا ایجاد شود.
-عفونت با باکتری کلستریدیوم پرفرنژانس می‌تواند منجر به بیماری قانقاریا شود.
-از دیگر علل به وجود آمدن بیماری قانقاریا تشکیل لخته خون در یک سرخرگ است.
-آسیب بافتی در اثر حوادث، جراحی، یا زخم‌های سوراخ کننده عمقی می‌تواند باعث ایجاد بیماری قانقاریا شود.
-له شدگی که باعث قطع جریان خون شود می‌تواند سبب بیماری قانقاریا شود.
-از دیگر علل بیماری قانقاریا تصلب شرایین (سفت و انعطاف ناپذیر شدن سرخرگ ها) است.
-سرمازدگی طولانی مدت می‌تواند منجر به بیماری قانقاریا شود.
عوامل بالا رفتن خطر ابتلا به قانقاریا
-دیابت شیرین از عوامل اثر گذار در ایجاد بیماری قانقاریا است.
-جریان خون کم در یک بافت خاص می‌تواند باعث به وجود امدن بیماری قانقاریا شود.
-سن بالا، از عوامل تاثیر گذار بر ابتلا به بیماری قانقاریا است.
-سیگار کشیدن، از عوامل موثر در ایجاد بیماری قانقاریا است، زیرا باعث اختلال در خونرسانی می‌شود.
-سوء مصرف الکل، که در کار رگ‌های خونی اختلال ایجاد می‌کند می‌تواند منجر به قانقاریا شود.
انواع بیماری قانقاریا
قانقاریای خشک و تر. بسیاری از علل بیماری قانقاریای خشک، عفونی (میکروبی) نخواهد بود. اما انواع قانقاریای تر، عفونی است، یعنی در اثر باکتری به وجود می‌آیند. محل رایج بروز هر دو نوع قانقاریا، شامل انگشتان دست و پا، بازو‌ها و ساق پا‌ها است.
قانقاریای‌تر
قانقاریای‌تر که نام مرطوب نیز خوانده می‌شود، یکی از خطرناک‌ترین انواع این بیماری است که اگر درمان نشود، بیمار دچار عفونت خون (سپسیس) می‌شود و بعد از چند ساعت و یا چند روز فرد می‌میرد.
اگر قسمتی از بدن دچار عفونت شود و عفونت آن درمان نشود، به علت ورم بافت در آن محل، خون کافی به آنجا نخواهد رسید و گاز و مواد سمی باکتریایی تولید می‌شوند و در نتیجه همه این عوامل باعث به وجود آمدن قانقاریای مرطوب می‌شوند و نیز کم شدن جریان خون به علت بریدگی و یا آسیب عروقی می‌تواند قانقاریای مرطوب را ایجاد کند. قانقاریای مرطوب دارای ترشحات آبکی و یا چرکی در محل ضایعه است، به همین دلیل به نام مرطوب خوانده می‌شود.
قانقاریای خشک
اگر قانقاریای خشک عفونی نشود، باعث مرگ بیمار نخواهد بود. به هر حال این نوع از قانقاریا در اثر مرگ بافت ایجاد می‌شود. معمولا قانقاریای خشک به کندی پیشرفت می‌کند و روز‌ها تا ماه‌ها طول می‌کشد. بسیاری از بیماری‌ها منجر به قانقاریای خشک می‌شوند.
هنگامی که رگ‌های خونی بسته می‌شوند و جریان خون به قسمتی از بدن قطع می‌شود، در عرض چند ساعت تا چند روز قانقاریای خشک رخ می‌دهد. اغلب قانقاریای خشک، ضایعه‌ای سرد، خشک و بی رنگ و بدون ترشحات آبکی و یا چرکی است و به همین دلیل به نام خشک معروف است.
علائم قانقاریای خشک
-بی حسی و سردی بافت از علائم قانقاریای خشک است.
-تغییر رنگ بافت مبتلا به قانقاریا (از قرمز به قهوه‌ای و در نهایت سیاه می‌شود).
-بافت مبتلا به قانقاریا، خشک و مومیایی می‌شود و ممکن است پوسته خارجی آن بیفتد.
نشانه‌های قانقاریای مرطوب
-ورم و درد شدید در منطقه درگیر از علائم قانقاریای مرطوب است.
- ترشحات بد بو از بافت، از دیگر علایم قانقاریای مرطوب است.
-در قانقاریای‌تر ظاهر بافت مرده، مرطوب و سیاه می‌شود.
-داشتن تب و نشانه‌های عفونت خون از دیگر نشانه‌های قانقاریای مرطوب است.
-از نشانه‌های قانقاریای تر، قرمز شدن بافت و خروج ترشحات آبکی و یا چرکی از آن است.
قانقاریا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آرتریوگرام: اشعه ایکس مخصوصی که انسداد در رگ‌های خونی را مشخص می‌کند.
آزمایش خون: در بیماری قانقاریا تعداد گلبول‌های سفید خون امکان دارد خیلی زیاد شوند.
سی تی اسکن: در بیماری قانقاریا به منظور بررسی اعضای داخلی بدن صورت می گیرد.
کشت بافت مبتلا به قانقاریا و یا ترشح زخم برای شناسایی عفونت باکتریایی انجام می شود. بررسی بافت مشکوک به قانقاریا، زیر میکروسکوپ برای دیدن اینکه سلول‌ها مرده اند یا نه، اقدام مفیدی است.
جراحی: برای یافتن و برداشتن بافت‌های مرده راهکار مناسبی است.
عکس‌برداری: تشخیص قانقاریا از طریق عکس‌برداری با اشعه ایکس یکی از مهم ترین اقدامات است.
انواع درمان قانقاریا
-قطع عضو مبتلا شده به قانقاریا
-جراحی برای برداشتن بافت مرده و مبتلا به بیماری قانقاریا
-عمل جراحی برای بهبود جریان خون در قسمت مبتلا به قانقاریا
-تجویز آنتی بیوتیک برای درمان قانقاریا
-جراحی مکرر برای برداشتن بافت مرده و مبتلا به قانقاریا
انواع راه پیشگیری از قانقاریا
برای پیشگیری از مبتلا شدن قانقاریا حتما باید در صورتی که مبتلا به دیابت هستید، دستورات درمانی را به دقت رعایت کنید. پای خود را مرتباً از لحاظ علایم ناشی از بافت بیمار کنترل کنید. ناخن‌های خود را همیشه کوتاه نگاه دارید. کفش‌های راحت و اندازه پایتان بپوشید. سعی کنید آسیبی به بدنتان وارد نشود.
در صورت بروز علائم عفونت (گرمی، تورم، قرمزی، درد یا حساس بودن به لمس) در یک آسیب پوستی، به پزشک حتما مراجعه کنید.
گفتنی است از کار افتادگی عضو بر اثر قطع و یا برداشتن بافت مرده از عوارض بیماری قانقاریا است .
باشگاه خبرنگاران جوان
