در تحلیل بودجه سازمان‌های مناطق آزاد، تمرکز بررسی بر این موضوع است که عمده درآمدها و هزینه های مناطق آزاد شامل چه اقلامی است و اینکه چه میزان با اهداف تاسیس مناطق آزاد انطباق دارد. ارقام جدول زیر نشان می‌دهد در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ درآمدها با رشد ۲۰ درصدی و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (فروش زمین، ساختمان و تأسیسات و سایر دارایی ها مانند سهام) با رشد ۱۵.۲ درصدی نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۸ مواجه است.
در سمت مصارف نیز هزینه‌ها دارای رشد ۲۰ درصدی بوده و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای شامل طرح‌های عمرانی نسبت به سال قبل تغییری نداشته‌اند. گفتنی است، تحلیل و ارزیابی قابلیت تحقق منابع و مصارف سازمان‌های مناطق آزاد، نیازمند اطلاع از جزییات هر یک از اقلام منابع و مصارف بودجه سازمان‌های مناطق آزاد است که متاسفانه در لایحه بودجه ارائه نشده‌اند.
همانطورکه در جدول زیر مشخص است، برای سال آینده حدود ۱۲۹۰ میلیارد تومان درآمد، ۴۰۰ میلیارد فروش اموال، ۲۵۰۰ میلیارد فروش اوراق و ۱۲۰۰ میلیارد عوارض به عنوان منابع لحاظ شده است. همچنین در سال ۹۹ هزینه‌های مناطق آزاد نزدیک به ۱۰۰۰ میلیارد تومان بوده و در این سال ۳۶۰۰ میلیارد تومان نیز بابت تملک دارایی سرمایه‌ای صرف خواهد شد.
براساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه کرده است، نزدیک به ۵۰ درصد از جزئیات اقلام سمت منابع (بخش‌هایی از درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و عوارض ورود کالاهای تجاری از مسیر منطقه به سرزمین اصلی) مواردی نیست که جزو ماموریت‌های اصلی تاسیس و ایجاد مناطق آزاد (در ماده ۱) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری - صنعتی باشد. (بر اساس صورت های مالی سازمان های مناطق آزاد در سال ۱۳۹۶، درآمد حاصل از فروش زمین و مستحدثات و همچنین درآمد حاصل از عوارض ورود کالا به عنوان درآمد عملیاتی سازمان لحاظ می‌شود.) و اگر چه در سمت مصارف هزینه‌های عمرانی و توسعه منطقه‌ای سهم عمده‌ای دارد ولی این منابع نیز از محل واردات و عوارض‌های متعدد اخذ شده است.
ایبِنا
