نشست رسانه‌ای سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر صبح امروز (یکشنبه ششم بهمن ماه) با حضور شهرام کرمی مدیر کل هنرهای نمایشی و نادر برهانی مرند، دبیر جشنواره تئاتر و جمعی دیگر از مدیران این رویداد در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
کرمی در ابتدای این نشست با یاد سردار شهید سلیمانی و جان‌باختگان هواپیمای اکراینی صحبت‌های خود را آغاز کرد و گفت: تئاتر فجر در طول سی و هفت دوره برگزاری به رشد تئاتر خیلی کمک کرده و توانسته گروه‌های نمایشی را در بخش بین الملل معرفی کند.
وی با اشاره به آغاز جشنواره در دوران جنگ توضیح داد: ما الان بزرگترین فستیوال منطقه را داریم. این جشنواره بخش‌های مختلفی دارد که جزئیات آن را اعلام خواهند کرد.
کرمی یادآور شد: ما جشنواره را در ظرف ۱۰ روزه می‌بینیم ولی خیلی بیش از اینهاست، برگزاری سی و چهار جشنواره استانی نشان همینهاست. در ارزش‌ها و اهمیت این رویداد برای خانواده تئاتر من هر نکته ای بگویم بدیهی است ولی این رویداد تاثیرش برای همه ما مبرهن است. اداره هنرهای نمایشی هم این جشنواره را به عنوان بزرگترین رویداد هر سال برگزار می‌کند.
مدیرکل هنرهای نمایشی درباره چالش‌های برگزاری این جشنواره در دوره کنونی گفت: بخشی چالش‌های همیشگی در عرصه هنرهای نمایشی است، نخست فقدان اعتبار که به سنت سال گذشته با کسری بودجه روبرو بودیم، تلاش کردیم با جذب اسپانسر بخشی از مشکلات را حل کنیم ولی مایه تأسف است که مثل همه دوره‌های گذشته این دوره هم مشارکتی را نداشتیم و ما همچنان در حسرت خواهیم ماند که یک نهاد و بنگاه اقتصادی به برگزاری جشنواره کمک کند.
وی در این باره افزود: بنابراین ما جشنواره را با صرفه جویی و فشردگی برگزار خواهیم کرد اما از هیچ بخش اصلی نکاستیم. دومین چالش تحریم های اقتصادی و سیاسی خارجی بود که به جهت حفظ استقلال کشورمان آنها را متحمل شدیم. تلاش کردیم آثار با کیفیت خارجی را به جشنواره دعوت کنیم که مشکلاتی در این راستا داشتیم.
کرمی یادآور شد: چالش سوم بی‌میلی برخی گروه‌های نمایشی در چند هفته اخیر برای حضور در جشنواره بود که باعث شد ما در تنظیم جدول جشنواره با مشکل روبرو شویم. من به صراحت می‌گویم یکی از موضوعات مهم و جدی که می‌تواند منجر به شکوفایی تئاتر ما شود، همدلی و هماهنگی خانواده تئاتر است در هر شرایطی تعدادی از هنرمندان تصمیمی گرفتند که در جشنواره نباشند این تصمیم قابل احترام است؛ من در این چند هفته بازتابی که دیدم همدلی و اعلام حمایت و مشارکت بابت برگزاری جشنواره بوده و آنچه اتفاق می‌افتاد با حضور و مشارکت هنرمندان برگزار می شود. یا حمایت اصحاب رسانه و سرمایه های واقعی تئاتر و جامعه هنرمندان می‌توانیم این رویداد را به نحو شایسته برگزار کنیم.
*چالش‌های جشنواره‌های گذشته فجر
نادر برهانی مرند، دبیر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در نشست رسانه‌ای این رویداد گفت: در سال گذشته من خوشبختانه این اقبال را داشتم در چندین نشست آسیب شناسی جشنواره تئاتر فجر که بانی یکی از آنها ستاد برگزاری سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر بود، شرکت کرده و نظرات دوستان هنرمند و برجسته را بشنوم. سعی کردم در حد توان در جشنواره امسال این موضوعات و نکات دوستان را عملی کنم.
وی افزود: نقطه نظرات دوستان را می‌توان در سه محور مطرح کرد: اول اینکه جشنواره بسیار گسترده شده است و این وسعت بر کاهش کیفیت نقش داشته است، دوم بحث رقابتی و غیررقابتی برگزار کردن جشنواره بود، بسیاری از دوستان معتقد بودند جشنواره تئاتر فجر رقابت زده شده است و آثار مذموم و نکوهیده رقابتی برگزار کردن جشنواره باعث اتفاقات نامطلوبی می شود. سومین محور به بخش بین المللی جشنواره اختصاص داشت.
برهانی مرند خاطر نشان کرد: من سعی کردم به کمک دوستان و همکارانم در دبیرخانه و با مشارکت رییس جشنواره و شورای سیاستگذاری این آسیب شناسی ها را بررسی کنیم تا جشنواره با کیفیت تری داشته باشیم. اولین موضوعی که به آن پرداختیم کاهش بخش‌های رقابتی بود، جشنواره امسال در آثار صحنه ای فقط یک بخش رقابتی دارد، از سال 94 به بعد جشنواره در بخش آثار صحنه‌ای در سه بخش رقابتی حضور پیدا میکرد و برای هر بخش رقابتی هم بیش از 25 اثر شرکت می کردند. امسال خوشبختانه توانستیم خود و شورای سیاست گذاری را متقاعد کنیم تا تنها یک بخش رقابتی در بخش مسابقه تئاتر ایران داشته باشیم و یک بخش غیررقابتی هم تدارک دیده ایم.
دبیر جشنواره بیان کرد: جشنواره امسال به جز بخش تئاتر ملل قرار بود در بخش صحنه در 57 اثر خلاصه شود و جشنواره ای به لحاظ کمی کوچک اما با کیفیت باشد. هرچند ثبت نام ها حاوی پیامی بود که بد نیست با شما در میان بگذارم، علی رغم تمامی آسیب شناسی ها و مذموم دانستن رقابت، ما در بخش رقابتی 249 ثبت نام کننده داشتیم و در بخش غیررقابتی 50 شرکت کننده. در بخش غیررقابتی که قرار بود به عنوان بخش ویژه برگزار شود، هنگام طراحی فراخوان فکر کردم گروه های کیفی تر در بخش غیررقابتی بیشتر ثبت نام می کنند.
وی ادامه داد: ورودی بخش غیررقابتی را هم به نحوی طراحی کردیم که دوستان انگیزه بیشتری برای حضور در این بخش داشته باشند، ورودی بخش رقابتی را تا 20 میلیون تومان در نظر گرفتیم و در بخش غیررقابتی تا 30 میلیون تومان اما آمار اینچنین که گفتم بود.
برهانی مرند همچنین عنوان کرد: در جلسات آسیب شناسی بسیاری از دوستان در مذمت رقابت سخنانی را مطرح کردند اما امسال وقتی من از آن ها تقاضا کردم به عنوان مهمان در جشنواره حضور داشته باشند، شرط حضور خود را شرکت در بخش رقابتی مطرح کردند و به هیچ وجه هم کوتاه نیامدند.
برهانی مرند در ادامه بیان کرد: موضوع دیگر جشنواره امسال به تئاتر ملل اختصاص داشت، ما در این بخش الزام مسابقه تئاتر ملل را برداشتیم و آن را به طور رقابتی برگزار نمی‌کنیم چون حداقل باید بیش از 10 اثر در این بخش حضور داشته باشند تا شکل رقابتی داشته باشد. امسال واقعا وضعیت مالی خوبی نداریم و الزام حضور 15 گروه برای شکل گیری بخش مسابقه را از دوش خود برداشته ایم تا به کیفیت بیشتر توجه کنیم.
وی افزود: سعی کردیم به وجوه دیگر حوزه بین الملل توجه کنیم که از آن جمله می توان به بازار بین المللی هنرهای نمایشی ایران اشاره کرد که حدود 25 مهمان از کشورهای مهم دنیا در این بخش حضور دارند و این فرصتی خواهد بود برای معرفی تئاتر ایران و دعوت از هنرمندان داخلی به جشنواره های بین المللی.
وی ادامه داد: جشنواره امسال قرار بود قواره کوچکتر و با کیفیت تری داشته باشد، الان هم با چنین وضعیتی رو به رو هستیم. قرار بود در بخش رقابتی حدود 30 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 20 اثر رسیدیم، در بخش غیررقابتی قرار بود 27 اثر حضور داشته باشند که این تعداد به 15 اثر رسیده است.
دبیر جشنواره خاطر نشان کرد: در بخش ملل قرار بود هفت اثر داشته باشیم که الان حضور 6 اثر قطعی است، در بخش تئاتر خیابانی قرار بود طبق فراخوان ما 22 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 23 اثر رسید. در بخش رادیوتئاتر ما 10 اثر را قرار بود میزبانی کنیم که در حال حاضر به 11 اثر رسیده است. ما در بخش رادیوتئاتر و تئاتر خیابانی بخش های ویژه ای را برای شهادت سردار قاسم سلیمانی و حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی تدارک دیده ایم تا آثاری در خور شان این دو اتفاق تهیه کنیم.
برهانی مرند افزود: البته ما سعی کردیم به فراخور شان روزهای سنگینی که در آن قرار داریم از برخی از برنامه ها عبور کنیم و به همین دلیل امسال اساسا رویکرد جشنواره ای نداریم و جشنواره بیشتر گردهمایی اهالی تئاتر است.
وی بیان کرد: در بخش به علاوه فجر، ما 40 اثر با حضور هشت سالن خصوصی خواهیم داشت و در بخش دیگرگونه ها که قرار بود 18 گروه شرکت کنند، با چهار گروه این بخش را برگزار خواهیم کرد. پس از اتفاقات اخیر تصمیم قطعی دبیرخانه بر این بود که اگر قرار است جایگزینی برای دوستان انصرافی داشته باشیم تا حد امکان به مقررات فراخوان پایبند بمانیم و خوشبختانه این اتفاق عملی شد و آمارها هم حکایت از همین موضوع دارد. ما درخواست های بسیاری از گروه های تئاتری داشتیم اما تصمیم ما بر این بود که بر اصول اصلی خود بمانیم و تا حد امکان جایگزینی نداشته باشیم. آنچه در جدول جشنواره امسال حضور دارد، آلترناتیوهای دوم یا سوم هیات های انتخاب است.
وی افزود : برای صرفه جویی اقتصادی قرار نبود امسال رادیو تیاتر باشد اما دوستان رادیو مصمم به برگزاری این بخش بودند و خود معاونت صدا و مرکز رادیو هزینه‌های این بخش را تقبل کردند. داوران این بخش بهرام ابراهیمی، ایوب آقاخانی و فریدون محرابی خواهند بود.
امسال هم قرار است از چهار نفر تجلیل کنیم آندرانیک خچومیان، کریم اکبری مبارکه، حسین عاطفی و مهدی لزیری از پیشکسوتان تیاتر تبریز هستند.
وحید لک مدیر روابط عمومی تئاتر فجر نیز عنوان کرد: رادیو تیاتر از پانزدهم بهمن در تالار رودکی کار خود را آغاز و تا یکشنبه بیستم بهمن و نمایش‌های خیابانی از دوازدهم آغاز و تا بیستم ادامه خواهد داشت و اجراهای به علاوه فجر از دهم تا بیستم فعالیت خواهد کرد و تمام اجراهای صحنه ای از دوازدهم تا بیستم خواهند بود.
برهانی مرند همچنین افزود : امسال به مدد دوستان قرار است اولین سایت جامع جشنواره فجر رونمایی شود که شامل اطلاعات و اخبار دوره های مختلف به دو زبان قابل رصد است.
وی در ادامه افزود: امسال قیمت بلیت‌ها نسبت به سال گذشته افزایش نیافته و از تیاتر شهر ۴۰هزار تومان و سایر سالن‌ها کمتر خواهد بود . سایت فروش تیوال است و از سه شنبه هشتم بهمن ماه از ساعت دوازده ظهر تا هشت شب برای رسانه‌ها بازگشایی و از هشت شب به بعد برای عموم باز می‌شود. دانشجویان با ارایه کد تخفیف پنجاه درصدی خرید بلیت کنند. ظرفیت فروش عموم بیست تا سی درصد خواهد بود.
*قول کرمی برای شفاف سازی مالی حوزه‌های مختلف تئاتر
بخش بعدی نشست به پرسش و پاسخ با رسانه ها گذشت. کرمی درباره شفاف سازی مالی تیاتر توضیح داد: ما از سال قبل مطرح کردیم که چنین اتفاقی بیافتد ، امسال هم تلاش کردیم همه رویدادهایی که مجری اش هنرهای نمایشی است را شفاف مطرح کنیم ولی کمیته ای که وجود دارد تصمیم می‌گیرد که این را مطرح کندt یک وقفه الان افتاده اما قول می دهم پیگیر شوم که این ضرورت زود اتفاق بیافتد.
وی درباره حمایت از گروه‌های انصرافی نیز گفت: من نخواستم از کسی یا گروهی دفاع کنم بلکه وظیفه ای که من دارم حمایت از تیاتر است که به شکل یکسان از همه اقشار هنرمند دفاع کنم. دفاع من دفاع از جایگاه هنری تیاتر است ، چنانچه این تکلیف را هم انجام دادم اما دوستانی چنین تصمیمی گرفتند فردی بوده خودشان باید پاسخگو باشند، من به هیچ ویژگی اشاره نمی‌کنم که با چه نگاهی بوده اما قطعا احساسات پاک هنری در آن دخیل بوده است.
مدیرکل هنرهای نمایشی یادآور شد: بهرحال عدم شرکت گروه‌ها همه برنامه های جشنواره را به چالش کشید و نزدیک به سی گروه نمایشی اعلام انصراف از جشنواره دادند، البته یک عده گروه‌ها اصلا در جدول جشنواره نبودند در جو و هیجان قرار گرفتند . من خودم به شخصه با این روحیه که ما نیاز به همدلی داریم ، اعتقاد دارم نباید دودستگی ایجاد میشد، نامه نوشتیم ، این اتفاق تا حدودی شکل گرفت برخی گروه‌ها دیگر شرایطش را نداشتند و برخی با اینکه دوست داشتند باشند اما روی تصمیم خود ایستادند .
کرمی توضیح داد: اینجا خلایی در آیین نامه جشنواره احساس کردم که می بایست برای کسانی که انصراف میدهند ، اعمال شود. بهرحال این ظلم بر گروهایی است که می‌توانستند باشند و به دلیل عدم ظرفیت حضور پیدا نکردند. من اگر از جامعه هنری دفاع میکنم بخاطر ایجاد نشدن دو دستگی است. تلاش کردم فضای دو قطبی ایجاد نشود .
وی در ادامه افزود: در فضای تیاتر برخلاف سایر هنرها، حتی یک نفر می‌تواند در گروه باعث شود که تمام تصمیمات گروه دچار مشکل کند، با افتخار این جشنواره به پاسداشت پیروزی انقلاب اختصاص دارد و میبایست یا شکوه ادامه یابد.
کرمی در ادامه گفت: برای رونق تیاتر ضرورت دارد ما فعالیت صنفی مان را گسترش دهیم که خوشبختانه ما صنف های مختلفی را ایجاد کردیم و تاثیرگذار بودند. من درباره بیانیه خانه تیاتر اظهارنظر نمی‌کنم ولی این گله را هم دارم که انتظار داشتم خانه تیاتر به همه وجوه جشنواره توجه کند تا اینکه یک وجه را ببیند. بهرحال هشتاد درصد گروه‌ها امسال تصمیم به مشارکت گرفتند من انتظار داشتم خانه تیاتر به صیانت از خانواده تیاتر توجه کند . من تلاش کردم بدبینی برخی گروه ها و اشخاص به حوزه هنرهای نمایشی را برطرف کنم و نگاه منفی را برعکس کنم.
نادر برهانی مرند درباره لغو اجرای گروه‌های خارجی گفت: ما هزینه ای برای بخش بین الملل نکردیم توافقات انجام شد، شبی هم که نامه باربارا منتشر شد ، ما همه کار را انجام داده بودیم منتها مکاتباتی در کشور برای عدم حضورشان انجام شد که این قدری برنامه ریزی ما را دچار اشکال میکرد ما از 9 ماه پیش کار کردیم تا بهترین گروهای خارجی را دعوت کنیم ، تصمیم گرفتیم با گروه‌های با کیفیت با معیار مناسب انتخاب شوند، امسال سعی کردیم سراغ کمپانی های مطرح برویم، قرار بود با پنج تا از آثارشان در فجر شرکت کنند، اما متاسفانه این اتفاق می‌افتاد . انتظار عدم حضور باربا را نداشتیم تصورمان این بود در ارتباطی که برقرار کردیم این شرایط ایجاد بشود اما تماس‌ها شرایط را طور دیگری رقم زد.
برهانی مرند نیز توضیح داد: ما 9 ماه است در دبیرخانه کار می‌کنیم تا جشنواره‌ای را رقم بزنیم که اگر اتفاقات اخیر رخ نمی‌داد، شرایط بهتری بود. این نگاه اشتباه است که تئاتر در سایه فیلم فجر قرار بگیرد. اصلا اینطور نبوده که زمانبندی تئاتر فجر به عمد با فیلم فجر یکی شود ، شرایط ما خاص بود. داستان این است که پیش از از دهم بهمن ماه ایام فاطمیه است، بعد از ایام فجر هم تب و تاب انتخابات بود و صلاح بر این بود که ما هم در این تاریخ جشنواره را برگزار کنیم، البته ما اولین جشنواره‌ای بودیم که این تاریخ را برای امسال اعلام کرد، منتها من از این همزمانی خوشحال نیستم ولی می‌دانم تئاتر مظلوم خواهد بود که اینجا اصحاب رسانه نباید ما را تنها بگذارند باین حال نگران نیستیم.
برهانی مرند، درباره کمک شهرداری تهران به جشنواره گفت: شهرداری‌های منطقه یازده و شیش با ما همراهی کردند البته نه به لحاظ مالی. ولی صراحتا می‌خواهم بگویم که ما در این ۹ ماه با دست خالی کار کردیم، این شایسته نیست که تخصیص بودجه به روزهای آخر بیافتد. اگر قرار است جشنواره فجری برگزار شود، با این همه دامنه و حاشیه، وضعیت مالی میبایست مشخص باشد و شهرداری هم میبایست در این راستا کمک کند.
وی درباره حضور گروه‌های استان‌ها در جشنواره فجر توضیح داد: گروه‌های استانی هم در دوره اجرایشان در هتلی که خارجی‌ها اسکان دارند خواهند بود. منتها چون تعداد گروه‌ها زیاد است نمی‌توانیم 10 روز در خدمتشان باشیم، اما نهایت همکاری را دبیرخانه با آنها خواهد داشت .
فارس
