علی جعفر صالحی معاون طراحی و تدوین مأموریت پژوهشگاه فضایی ایران در برنامه زنده تلویزیونی در خصوص مأموریت ناهید ۲ گفت: زیر سیستم پیش‌دانش از زیرسیستم‌ها و فناوری‌های بسیار مهم و پیچیده‌ای است که معمولا در انحصار کشور‌های خاصی قرار دارد، برای اینکه ما بتوانیم ماهواره‌ها را پس از پرتاب در مدار قرار دهیم و یا کنترل وضعیت دقیق‌تری داشته باشیم و یا اگر قرار است که ماهواره از مدار پارکینگ خود به مدار بالاتری مانند مدار ژئو که معمولا ماهواره‌های مخابراتی در این مدار قرار می‌گیرند، ارسال بشود نیازمند آن هستیم که بر روی ماهواره زیر سیستم پیش‌دانش را به کار بگیریم.
معاون طراحی و تدوین مأموریت پژوهشگاه فضایی ایران با اشاره به وجود انواع زیرسیستم‌ها بیان کرد: زیر سیستم‌های پیش‌دانش متقاوتی از جمله زیرسیستم‌های شیمیایی که خود شامل زیرسیستم‌های سوخت مایع و جامد می‌شود و همچنین زیرسیستم‌های پیش‌دانش الکتریکی در دنیا توسعه پیدا کرده‌اند. آنچه رئیس پژوهشگاه فضایی به آن اشاره داشته است، زیرسیستم پیش دانش سوخت جامد است که برای بلوک انتقال مداری مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در واقع این فناوری از این جهت در انحصار آمریکا بوده است که این کشور برای توسعه فناوری پیش‌دانش در فضا به طور همزمان با زیر سیستم‌های سوخت مایع و جامد پیش رفته است.
ما در پژوهشگاه فضایی بر چالش‌های موجود غلبه کرده‌ایم
او افزود: عمده کشور‌هایی که در حال حاضر دارای این فناوری هستند، پایه آن را از ایالت متحده گرفته‌ند، اینکه بیان شد ما به این فناوری به عنوان دومین کشور دست یافته‌ایم به این مفهوم نیست که کشور‌های دیگر در حال حاضر این موتور را در اختیار ندارند بلکه به این معناست که این کشور‌ها پایه این فناوری را از کشور آمریکا اخذ کرده‌اند؛ در این فناوری شکل‌دهی تیتانیوم مورد توجه است و جوشکاری تیتانیوم، ترکیبات سوخت، سرهم بندی، انجام تست‌های محیطی (تست در شرایط خلاء که موتور بتواند در آن کار کند) از موضوعاتی است که به نوعی جزء چالش‌های فناوری محسوب می‌شود که در پژوهشگاه فضایی ما توانسته‌ایم بر این چالش‌ها غلبه کرده و تست‌های عملکردی این موتور را با موفقیت به انجام برسانیم.
جعفر صالحی با ذکر این نکته که ماهواره ابتدا در یک مدار پارکینگ ۴۰۰ کیلومتری قرار می‌گیرد، اظهار کرد: این ماهواره باید ارتفاع مداری خود را تا مدار عملیاتی توسط یک بلوک انتقال مداری ارتقا دهد، این بلوک انتقال مداری شامل زیر سیستم‌های پیش دانش متفاوتی است که یکی از آن‌ها زیر سیستم موتور اصلی است که وظیفه آن ارتقا مدار، از مدار ۴۰۰ کیلومتر به ۷ هزار کیلومتر است که این موتور و سایر موتور‌هایی که بر روی این بلوک انتقال مدار تعبیه و پیش بینی شده است در پژوهشگاه فضایی ایران توسعه پیدا کرده و تست‌هایش با موفقیت انجام شده است.
معاون طراحی و تدوین مأموریت پژوهشگاه فضایی ایران درباره کاربرد این فناوری، گفت: در نقشه راه دستیابی به فناوری فضایی، دو مسیر در پژوهشگاه فضایی ایران پیش‌بینی شده است: نخست مسیر دستیابی به فناوری ماهواره‌های مخابراتی و دوم مسیر دستیابی به فناوری ماهواره‌های سنجش از دور است. ماهواره‌های مخابراتی عمدتاٌ برای مأموریت برود کستینگ (broad casting) در مدار ژئو که ۳۵ هزار کیلومتر از سطح زمین است، قرار می‌گیرد که در این صورت مدار عملیاتی این ماهواره‌ها مدار ۳۵ هزار کیلومتر است، برای اینکه این ماهواره‌ها که معمولاً تا چند تن وزن دارند در آن مدار عملیاتی قرار بگیرند نیاز است که با یک پرتاب‌گر مخصوص به خود در مدار قرار بگیرند.
او افزود: عموما به صرفه نیست که پرتاب کننده مستقیما ماهواره را در آن مدار عملیاتی قرار دهد، از این رو نخست این ماهواره را در یک مدار پارکینگ که اصطلاحا GTO نامیده می‌شود، قرار می‌دهند و از مدار پارکینگ با بلوک انتقال مداری که ماهواره بر روی آن نصب است به تدریج ارتقا می‌یابد تا به مدار ۳۵ هزار کیلومتری برسد، در مدار ۳۵ هزار کیلومتر زیر سیستم‌های پیش‌دانش دیگری وجود دارد مانند زیر سیستم‌های پیش‌دانش الکتریکی و یا زیر سیستم‌های پیش دانش شیمیایی تک مؤلفه که وظیفه کنترل ماهواره و غلبه بر اغتشاشات مداری را که در آن مدار بر ماهواره وارد می‌شود، بر عهده دارد؛ خوشبختانه این زیرسیستم‌های پیش دانش هم در پژوهشگاه فضایی توسعه پیدا کرده؛ نمونه مهندسی آن ساخته شده و مسیر ساخت نمونه پروازی آن با موفقیت در حال طی شدن است.
وظیفه ناهید ۱ توسعه ارسال اطلاعات و برقراری ارتباطات بین کاربر‌های زمینی در باند KU است
صالحی با تاکید بر اینکه ما در مسیر توسعه فناوری جهت رسیدن به یک محصول فضایی که بتواند مأموریت برود کستینگ را برای ما در مدار ژئو انجام دهد، یک نقشه با گام‌های میانی داریم، تصریح کرد: ما یک نقشه راه با گام‌های میانی داریم؛ در گام اول ماهواره ناهید ۱ تعریف شده است که وظیفه آن توسعه ارسال اطلاعات و برقراری ارتباطات بین کاربر‌های زمینی در باند KU است که این باند هم در ماهواره‌های ژئو مورد استفاده قرار می‌گیرد، همچنین دوربین‌هایی بر روی این ماهواره نصب شده که بتواند عملکرد مکانیزم‌های فضایی را بر روی ماهواره چک کند.
معاون طراحی و تدوین مأموریت پژوهشگاه فضایی ایران ادامه داد: این ماهواره در سال ۹۵ به اتمام رسید، به کارفرما تحویل داده شد و تست‌های دوره سه ماهه بر روی این ماهواره در حال انجام شدن است تا ان شاءلله در اولین فرصت در مدار، پرتاب شود. ماهواره دوم ناهید ۲ است که در حال حاضر نمونه مهندسی آن طراحی، ساخته و تحویل داده شده است و به دنبال ساخت نمونه کیفی آن هستیم؛ در این ماهواره محموله KU ارتقا پیدا کرده و همچنین یک محموله ارتباطی بین ۲۵۵ کاربر بر روی این ماهواره تعبیه شده است یعنی ۲۵۵ ایستگاه زمینی می‌توانند اطلاعات خود را از طریق آن ارسال یا دریافت کنند؛ همچنین رله تلفنی و یک محموله دوزی متری که میزان تشعشعات فضایی را در آن مدار اندازه‌گیری می‌کند، در این ماهواره پیش‌بینی شده است. در ناهید ۲ ما برای اولین بار یک زیر سیستم پیش‌دانش شیمیایی تک مؤلفه داریم.
باشگاه خبرنگاران جوان
