کافئین یک سلاح گرم خوش طعم

از آنجا که آدنوزین در مغز ایجاد می‌شود، به "گیرنده‌های آدنوزین"(adenosine receptors) متصل می‌شود. پس از اتصال فعالیت سلول‌های عصبی کاهش می‌یابد و همین موضوع سبب خواب آلودگی افراد می‌شود. در مغز، این اتصال باعث رقیق شدن رگ‌های خونی نیز می‌شود و به احتمال زیاد در زمان خواب اکسیژن بیشتری به آن ارگان وارد می‌کند.
 گیرنده‌های آدنوزین(Adenosine receptor) گروهی از گیرنده‌های جفت‌شونده با پروتئین جی هستند که پس از اتصال با آدنوزین فعال می‌شوند. این گیرنده‌ها در سلولهای مختلفی مانند عضلات قلب، عروق، عضلات صاف و مغز مشاهده می‌شوند و فعال شدن آنها اثرات مختلفی دارد.
انواع مختلفی از گیرنده‌های آدنوزین در بدن افراد وجود دارد که یکی از آنها "گیرنده‌های آ۱"(A۱ receptors) هستند و تنها کافئین می‌تواند بر روی آنها تاثیر بگذارد. هنگامی که به مقدار کافی(معمولاً حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی گرم) کافئین مصرف شود، این ماده به سمت این گیرنده‌ها می‌رود و با اتصال به آن اثرات آدنوزین طبیعی را تقلید می‌کند. اما برخلاف آدنوزین، کافئین عملکرد سلول گیرنده را کند نمی‌کند و دقیقا بر عکس آن عمل کرده و سبب افزایش سلول‌های عصبی می‌شود. با انجام این کار ، بدن شما فریب می‌خورد و فکر می‌کند که هنوز زمان خوابیدن نیست و باعث می‌شود تمایل و احساس به بیدار بودن داشته باشد.
کافئین همچنین باعث می‌شود رگ‌های خونی در مغز منقبض شوند و تمایل طبیعی آدنوزین برای گشاد شدن آنها را مسدود می‌کند. به همین دلیل ، اگر افراد برخی از داروها مانند "آناسین"(Anacin) که برای سردرد مصرف می شود  را پس از مصرف کافئین استفاده کنند، تاثیر این قرص کم می‌شود.
چگونه کافئین خواب را از سر ما می‌پراند؟
 از آنجا که کافئین از اتصال  آدنوزین به گیرنده‌ها جلوگیری می‌کند، انتقال دهنده‌های عصبی دیگر مانند دوپامین و گلوتامات وارد بازی می‌شوند. هنگامی که یک فنجان  قهوه می‌نوشید، دوپامین واکنش نشان داده و این ماده(کافئین) بر بدن شما تاثیر می‌گذارد. اما کافئین شمشیر دو لبه است. در حالی که گاهی خواب را از سر شما می‌پراند و به شما انرژی می‌دهد اما این اثر کوتاه است. تخمین زده می‌شود که افراد پس از مصرف حدود چهار فنجان قهوه احساس خواب آلودگی در آنها از بین می‌رود زیرا پس از مصرف این تعداد فنجان قهوه، نیمی از گیرنده‌های A۱ در بدن افراد مسدود می‌شود. با وجود این که گیرنده‌های زیادی مسدود می‌شوند اما باز هم  آدنوزین پس از مدت کوتاهی در بدن ایجاد می شود. هنگامی که بدن شما سرانجام کافئین را در سیستم خود متابولیزه کرد، آدنوزین ساخته شده، گیرنده‌های A۱ را ایجاد می‌کند. به طور کلی کافئین حدود پنج تا شش ساعت بر روی بدن افراد تاثیر می‌گذارد و پس از آن اثرش کم کم از بین می‌رود.
برای خانم‌هایی که قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کنند و یا خانم‌هایی که زمان تخمک گذاری و شروع قاعدگی خود را می‌گذرانند عملیات پردازش و اتمام اثر کافئین حدود دو برابر طول می‌کشد. برای کسانی که روزانه مقدار قابل توجهی کافئین مصرف می‌کنند ، اعتیاد به کافئین می‌تواند پیامدهای منفی برای سلامتی آنها داشته باشد. اعتیاد و وابستگی به کافئین مانند هر داروی دیگری می‌تواند بر سلامت و تعاملات اجتماعی افراد و همچنین سایر بخش‌های زندگی آنها تأثیر منفی بگذارد. اکثر کاربران که هر روز صبح کافئین مصرف می‌کند احتمالا از ویژگی‌های منفی این ماده که اختلال در خواب، تحریک پذیری و اضطراب آگاه نیستند. البته نوشیدن به اندازه این نوشیدنی تاثیرات خوبی هم دارد برای مثال چندی پیش پژوهشگران "دانشگاه کوئینز بلفاست"(Queen's University Belfast) ایرلند شمالی اظهار کردند مصرف قهوه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.
پژوهشگران اخیرا اظهار کرده‌اند مصرف یک فنجان قهوه در روز می‌تواند علاوه بر رفع خستگی به کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد نیز کمک کند. دانه قهوه حاوی "پلی فنل"(polyphenol) است که ممکن است جلوی تقسیم سلول‌های سرطانی را بگیرد.
محققان دانشگاه کوئینز بلفاست در مطالعه اخیرشان بیش از ۵۰۰ هزار فرد که بیش از سه چهارم آنها قهوه مصرف می‌کردند را مورد بررسی قرار دادند. پژوهشگران دریافتند قهوه در افرادی که به طور معمول قهوه می‌نوشیدند تا ۵۰ درصد سبب کاهش رشد ابتلا به سرطان کبد شده بود.
البته این نخستین بار نیست که فواید شگفت انگیز قهوه اثبات می‌شود چرا که چندی پیش نیز پژوهشگران آمریکایی اظهار کرده بودند ترکیبات موجود در پوسته دانه قهوه می‌تواند التهاب را در سلول‌های موش‌ها مهار کند. این پژوهش نشان داد هنگامی که سلول‌های چربی موش‌ها در معرض ترکیبات استخراج شده از پوسته دانه قهوه موسوم به "پروتوکاتکویک اسید"(PCA) و "گالیک اسید"(Gallic acid) قرار می‌گیرند، التهاب ناشی از چربی آنها کاهش می‌یابد و جذب گلوکز و حساسیت انسولین آنها نیز بهتر می‌شود.