انتظار ارزان شدن همه کالاها همزمان با کاهش نرخ ارز را نداشته باشیم

بازی الاکلنگی دلار در روزهای گذشته، بارقه‌های امید را نسبت به کاهش قیمت محصولات بازار در دل مردم جامعه روشن کرد؛ امیدی که سرچشمه آن به زمان پرواز دلار تا سقف ۱۹ هزار تومان بازمی‌گردد که قیمت‌ها را به دنبال خود بالا برد اما پایین آمدن قیمت‌ها نتیجه متفاوتی در پی داشت. سوالی که مطرح می شود این است که انتظار برای کاهش قیمت‌ها در پی سیر نزولی ارز تا چه حد واقع‌بینانه است؟
«فرزین فردیس» عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در این زمینه به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: تغییر قیمت محصولات در پی تغییر نرخ ارز، بستگی به نوع کالا و صنعت دارد. برخی محصولات و کالاها مانند فولاد، مصنوعات طلا و نقره بر اساس نرخ رایج و به صورت لحظه‌ای ارزش‌گذاری می‌شود.
وی ادامه داد: اما برخی کالاها فرایند تولید دارند و در واقع ارزش افزوده آن‌هاست که قیمت اصلی را تعیین می‌کند. ممکن است برخی مواد اولیه آن‌ها زودتر و با نرخ ارز متفاوت وارد کشور شده باشد.
البته همواره شاهدیم که با افزایش نرخ ارز، برخی تولیدکنندگان فارغ از اینکه مواد اولیه را با نرخ‌های قدیمی ارز تامین کرده‌اند، قیمت کالای خود را متناسب با نوسان نرخ ارز افزایش می دهند.
فردیس به سواستفاده دیگری نیز اشاره کرد و اظهار داشت: منکر این نیستم که بعضی تولیدکنندگان از این اتفاقات سوء استفاده می‌کنند. به طوری که محصول را علیرغم قیمت تمام شده پایین‌تر، با توجیه افزایش قیمت ارز به قیمت بالاتر ارائه می‌کنند.
این فعال اقتصادی دلیل شکل‌گیری چنین انتظاراتی را اینگونه توضیح می‌دهد: از بین رفتن سرمایه اجتماعی میان مردم منجر به این اتفاق شده است. در زمان‌های گذشته مردم به راحتی به هم اعتماد می‌کردند و مبادلات تجاری به شکلی ساده‌تر انجام می‌شد؛ اما از وقتی چک‌های برگشی زیاد شد و گردش سرمایه شرکت‌ها کاهش یافت، مردم نسبت به یکدیگر بی اعتماد شده و در نتیجه سخن طرف مقابلشان را به سختی می‌پذیرند.
طبق گفته فردیس، مواد اولیه برخی محصولات ممکن است ماه‌ها پیش و با نرخ ارز بالاتر وارد کشور شده باشد، بنابراین نباید انتظار داشت قیمتشان یک‌شبه پایین آید.
اگرچه این گزاره با منطق اقتصادی جور درمی‌آید اما آنچه در بازار دیده می‌شود عملاً مسیر دیگری می‌رود و ظاهراً تنها افزایش قیمت محصولات و نه کاهش آن‌ها از منطق اقتصادی تبعیت می‌کند. اگر بخواهیم به گزاره فوق اتکا کنیم پس باید قیمت محصولات طی چند ماه آینده کاهش نسبی را تجربه کند، چرا که مواد اولیه آن‌ها در روزهای ارزانی دلار تهیه شده است. باید منتظر ماند و دید که واکنش روزهای آتی بازار به تغییرات قیمت ارز چه خواهد بود.