حسام عقبایی نایب رئیس اول اتحادیه صنف مشاوران املاک ایران در گفت‌‌و‌گو با ایران اکونومیست در بررسی قوانین مالیاتی مسکن خاطرنشان کرد: ما 3 نوع مالیات در حوزه مسکن داریم. مالیات بر عایدی مسکن، مالیات بر اجاره و مالیات بر خانه‌های خالی.
وی ادامه داد: اصولا اخذ مالیات بر دوگونه و روش است.یک سری مالیات براجاره است که در تمام دنیا افراد خانه‌ای که اجاره می‌دهند، دولت از آنها مالیات می‌گیرد.نوع دیگر مالیات، مالیات درآمد زاست. سیاست دولتها از وضع این قوانین کسب در آمد برای خزانه است. برخی مالیاتها هم هدف کسب درآمد را نداشته که به این نوع مالیاتها، مالیات تنظیمی می‌گویند.هدف قانونگذار از اخذ مالیات، تنظیم بازار و ایجاد توازن در عرضه وتقاضاست.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی کشور باید مالیات بر عایدی مسکن و سرمایه و مالیات بر خانه‌های خالی و اجاره اخذ شود. در بیشتر کشورهای توسعه یافته این مالیاتها اخذ می‌شود.اما مالیات بر عایدی مسکن میان این بخش مهم تر از سایر مالیاتهای مسکن است.
وی ادامه داد: طی سالهای 92 و93 مالیات بر عایدی مسکن در مجلس مطرح شد. طرحی که می‌گوید از سازندگان خانه که در سال ممکن است چندین واحد مسکونی شاید تا 40 واحد در سال بسازند، مالیات عایدی بر مسکن گرفته شود.
وی گفت: این افراد معمولا تصمیم گیر در حوزه قیمت گذاری مسکن به دلیل حجم بالای ساخت آن در کشور هستند و قیمتها را به دلیل کسب سود بیشتر افزایش می‌دهند، اما از پرداخت مالیات به دلیل نبود قانون در این بخش خودداری می‌کنند.
وی ادامه داد: ما به عنوان اتحادیه مشاوران املاک موافق اخذ این مالیات بودیم. در سال 92 و93 برخی نمایندگان مجلس در کمیسیون اقتصادی موافق آن بودند و برخی نیز مخالف که علت مخالفت آنها این بود که اگر مالیات بر عایدی را از مالکین بگیریم، سازنده ملک این مالیات را روی قیمت مسکن می‌کشد وقیمت مسکن بالا می‌رود.
وی افزود: تحلیل ما این بود که مالیات بر عایدی مسکن یک مالیات بازدارنده است. کسی که سود در مالیات مسکن نصیبش می‌شود، باید مالیات سود خود را پرداخت کند. کسی که در سال 100 خانه می‌سازد و می‌فروشد، میلیاردها سود نصیبش می‌شود، عدالت اجتماعی ایجاب می‌کند وقتی سایر اقشار حقوق بگیر و غیرحقوق بگیر اعم از کارمند و پزشک و وکیل و بقال و... مالیات می‌دهند، چرا این افراد مالیات ندهند؟
وی خاطرنشان کرد: چرا کسی که شغلش خرید و فروش خانه نیست و سالها پول جمع کرده تا یک خانه بخرد، باید مالیات بدهد، اما کسی که شغلش خرید و فروش است و 20 خانه می‌خرد و می‌فروشد این فرد مالیات ندهد؟
نایب رئیس اول اتحادیه صنف مشاوران املاک ایران ادامه داد: این افراد معمولا با پولهایشان برای کسب سود بیشتر موج گرانی ایجاد می‌کنند. باید مثلا برای خانه اول 5 درصد وخانه دوم 10 درصد و خانه‌های پنجم وششم وبه بالا 60درصد مالیات بدهند تا سوداگری از بازار مسکن رخت بربندد.
عقبایی گفت: مالیات بر عایدی مسکن جلوی سوداگری و افزایش قیمتها را می‌گیرد، اما متاسفانه این طرح در سال 92 و93 از دستور کار مجلس خارج شد که خارج شدن آن از دستور کار مجلس، مشکوک بود.
وی تصریح کرد: در سال 98 دوباره این طرح مطرح شد که ما موافق تصویب و اجرایش هستیم. حتی می‌بینیم در برخی کشورها اجازه خرید بیش‌از یک‌خانه را به یک فرد نمی‌دهند تا چه برسد به این که سوداگری در این بازار صورت گیرد.
وی در خصوص مالیات بر اجاره مسکن در کشور گفت: قانون می‌گوید مالیات بر اجاره مسکن بر متراژهای بالای 150 متر باشد و واحدهای زیر 150 از مالیات معاف هستند.دلیلش هم آن است که دهکهای ضعیف بتوانند خانه اجاره کنند و با مالیات بر واحدهای زیر 150 مترمالکین انگیزه اجاره را به خاطر مالیات از دست ندهند.
وی افزود: موضوع سوم مالیات بر خانه‌های خالی است.آمار مرکز آمار حکایت از وجود 2میلیون و 500 هزار مسکن خالی در کشوردارد که در مقایسه با 23 میلیون خانه مسکونی، تنها 10 درصد خانه‌های کل کشور را در برمی گیرد.
وی گفت: از تعداد 2میلیون و500 هزار واحد خالی چیزی در حدود 500هزار واحدش در استان تهران و در شهرهای پرند و پردیس و رباط کریم و پیشوا و شهر قدس و... واقع است که به دلیل مکان یابی غلط طرح مسکن مهر و... مردم از آنها استقبال نکردند و خانه‌ها خالی ماند که البته در سال گذشته به دلیل افزایش نامتعارف قیمت مسکن، جاماندگان در تهران آنها را دارند پر می‌کنند.
وی افزود: ما 250 تا 300 هزار واحد خالی نیز در تهران در مناطق بالای شهر داریم. خانه‌های لاکچری و لوکس در متراژ بالا که خالی مانده‌اند و باید از آنها مالیات گرفته شود.
وی افزود: متاسفانه قانون مالیات بر خانه‌های خالی ابتر مانده و اجرا نشده که چند علت دارد.اول آن که چون در حوزه مالیات تنظیمی است، سازمان امور مالیاتی مایل نیست ممیزی بفرستد تا این خانه‌های خالی شناسایی شوند.چون هزینه شناسایی برای این سازمان بالاتر از حقوق کارمندانش تمام می‌شود وانگیزه سازمان را برای اخذ مالیات پایین می‌آورد.
وی خاطرنشان کرد: از این رو سازمان علاقه‌ای به مالیاتهای تنظیمی ندارد وبیشتر دنبال مالیاتهای در آمد زا است، در صورتی که در کشورهای توسعه یافته بیشتر به این امر توجه می‌شود. از این رو قانون گذار باید به صورت جدی در مسئله مالیات بر خانه‌های خالی به خصوص خانه‌های لاکچری بالای شهر ورود کند تا از نظر اقتصادی با اخذ مالیات سنگین بر این خانه‌ها، خالی نمانند.
وی گفت: در عین حال با عرضه خانه‌های ذکر شده در بازار، موج گرانی‌های این بخش نیز از بین می‌رود.
وی در پایان بر اجرای مالیات بر عایدی مسکن تاکید کرد و از کمیسیون اقتصادی مجلس خواست این طرح را با دقت بررسی کند تا مجلس با تصویب آن جلو گرانی بیشتر و سوداگری بازار مسکن را بگیرد.
