صورت‌های مالی ارائه شده به بورس نشان می‌دهد دو خودروساز بزرگ کشور (ایران خودرو و سایپا) طی سال ۹۷ در مجموع حدود پنج هزار و ۱۷۲ میلیارد تومان زیان از ناحیه تولید متحمل شده‌اند. پیش‌تر نیز مشخص شده بود که زیان انباشته غول‌های جاده مخصوص در پایان سال ۹۷ به حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده و بدهی‌شان نیز از مرز ۵۷ هزار میلیارد تومان گذشته است.
به گزارش عصر ایران به نقل از دنیای اقتصاد بنابر آنچه ایران خودرو و سایپا به بورس ارائه داده‌اند، منهای برخی محصولات مونتاژی، سایر خودروهای تولید آنها طی سال ۹۷ توام با زیان بوده است.
این داستان در سال ۹۶ نیز با اعداد و ارقامی متفاوت اتفاق افتاده بود که البته طی سال گذشته اوضاع بدتر شده است. به‌نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل رشد زیان‌دهی خودروسازان در سال ۹۷، افت شدید تولید بوده، به نحوی که این ماجرا حتی اثر افزایش قیمت رسمی خودروها را نیز در خود هضم کرده است.
دو خودروساز بزرگ کشور که در سال بیش از یک میلیون و ۱۶۰ هزار دستگاه محصول فروخته بودند (طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس)، این خودروها را مطابق با قیمت‌های تعیین شده از سوی شورای رقابت به فروش رساندند، اما در سال ۹۷ اوضاع تغییر کرد.
طی سال گذشته کل فروش ایران خودرو و سایپا طبق آنچه به بورس اعلام کرده‌اند، کمتر از ۶۶۳ هزار دستگاه بوده است.
سال گذشته اما تبعات ناشی از تحریم و افت شدید تولید سبب شد قیمت‌ها در بازار به شدت صعود کند و در نتیجه خودروسازان نیز مجوز افزایش قیمت بگیرند. این در حالی است که افت شدید تولید اثر افزایش قیمت را در خود هضم کرده و اجازه نداده ایران خودرو و سایپا از محدوده زیان‌دهی خارج شوند.
اردیبهشت سال گذشته که آمریکا از برجام و توافق هسته‌ای خارج شد و خودروسازی در اولویت تحریم قرار گرفت، روند نزولی تولید خودرو نیز آغاز و در پایان سال، تیراژ نسبت به سال ۹۶ حدود ۴۰ درصد افت کرد.
این افت ضمن بالا بردن هزینه‌های سربار،درآمد فروش خودروسازان را نیز پایین آورد. منهای هایما و سوزوکی گرند ویتارا، سایر محصولات سواری تولید شده توسط ایران خودرو و سایپا طی سال ۹۷، زیان‌ده بوده‌اند.
در حالت کلی، دلیل این زیان‌دهی را باید در تداوم قیمت‌گذاری دستوری و البته افت تیراژ جست‌وجو کرد. سال گذشته اگرچه دولت بالاخره شورای رقابت را از روند قیمت‌گذاری خودرو کنار گذاشت و سپس مقرر شد قیمت‌ها در حاشیه بازار تعیین شوند (مصوبه قیمت‌گذاری خودروها پنج درصد زیر نرخ بازار)، با این حال این مصوبه، جامع و کامل اجرا نشد تا در کنار افت تولید، دو عاملی باشند که زیان حدودا پنج هزار و ۱۷۲ میلیارد تومانی (فقط برای سال ۹۷) را نصیب ایران خودرو و سایپا کنند.
طبق دستور وزارت صنعت،معدن و تجارت، با وجود انفجار قیمتی در بازار، خودروسازان باید صدها هزار محصول پیش‌فروش شده را با قیمت قدیم (قیمت‌های مصوب شورای رقابت که فاصله فاحش با بازار دارند) تحویل دهند و این موضوع یکی از دلایل زیان‌دهی آنها به شمار می‌رود.
اما نگاهی بیندازیم به جزئیات قیمت تمام شده و نرخ فروش برخی خودروهای داخلی طی سال ۹۷، تا مشخص شود ایران خودرو و سایپا تا چه اندازه متحمل زیان شده‌اند.طبق آنچه ایران خودرو به بورس ارائه داده، این شرکت ۲۲۹ هزار و ۷۴۸ دستگاه انواع محصولات خانواده پژو (منهای مدل ۲۰۰۸) را در سال ۹۷ به تولید رسانده و در حالی که بیش از ۱۰ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای تولید آنها هزینه کرده، کمتر از هشت هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان از ناحیه فروش‌شان حاصل کرده است؛ بنابراین تولید محصولات پژو برای ایران خودرو در سال ۹۷، توام با زیانی حدود هزار و ۹۴۰ میلیارد تومانی بوده است. این در حالی است که ایران خودرویی‌ها در سال ۹۶ حدود هزار و ۶۹۰ میلیارد تومان از ناحیه تولید پژو سود کرده بودند.
ایران خودرو در تولید سمند نیز متحمل زیانی ۷۳۸ میلیارد تومانی طی سال ۹۷ شده، حال آنکه طی سال ۹۶، کمتر از ۹۹ میلیارد تومان زیان را به خود دیده بود.
بزرگ‌ترین خودروساز ایران در تولید دنا، رانا، تندر۹۰ و دانگ‌فنگ نیز متحمل زیان شده، اما هایما و ویتارا برای این شرکت سود حاصل کرده‌اند. بر این اساس، تولید هایما و ویتارا طی سال ۹۷ به ترتیب بیش از ۷۸ میلیارد تومان و حدود ۵/ ۸ میلیارد تومان سود برای آبی‌های جاده مخصوص به همراه داشته است.
ایران خودرو اما در مجموع طی سال گذشته ۳۶۰ هزار و ۷۶۶ دستگاه محصول به فروش رسانده که هزینه تولید آنها حدود ۲۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که آنها سودی حاصل نکرده و متحمل زیانی سه هزار و ۲۰۷ میلیارد تومانی شده‌اند.
از ایران خودرو که بگذریم، سایپایی‌ها نیز اوضاع مناسبی طی سال گذشته از نظر تولید و کسب سود نداشته‌اند. این شرکت ۳۰۱ هزار و ۶۸۸ دستگاه محصول طی سال گذشته به فروش رسانده و به جای آنکه سود کند، متحمل زیانی حدودا دو هزار میلیارد تومانی شده است. این در حالی است که در سال ۹۶، نارنجی‌های جاده مخصوص در تولید تمام محصولات خود موفق به کسب سود شده بودند، اما در ۹۷ اوضاع عکس شده است.
طبق آنچه در صورت‌های مالی ارائه شده به بورس آمده، تولید تمامی محصولات سایپا در سال ۹۷ توام با زیان بوده که کمترین آن متعلق به آریو است و بیشترین آن نیز به پراید تعلق دارد.
در این بین، تولید پراید، ۸۵۰ میلیارد تومان زیان برای سایپا به همراه داشته و این شرکت در تولید تیبا هم حدود ۵۷۶ میلیارد تومان ضرر به ثبت رسانده است.
آن طور که در صورت‌های مالی ارائه شده به بورس آمده، سایپا در سال ۹۷ تنها ۱۲۷ هزار و ۵۵۳ دستگاه پراید به فروش رسانده و سه هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای تولید آن هزینه کرده است. سایپا در سال ۹۶، بیش از ۲۳۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه پراید فروخته و حدود ۳۳۰ میلیارد تومان سود به دست آورده بود.
طبق صورت‌های مالی، حتی خودرو مونتاژی سراتو نیز که از شمول قیمت‌گذاری شورای رقابت خارج بوده، نتوانسته در سال ۹۷ برای سایپا سود به همراه داشته باشد، به نحوی که زیانی بیش از ۲۹۳ میلیارد تومان از ناحیه مونتاژ آن نصیب نارنجی‌های جاده مخصوص شده است.
