ارزش 80 هزار میلیارد تومانی سهام شرکت‌های دولتی

به گزارش خبرگزاری فارس، در بخشی از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با عنوان «برنامه اداره کشور بدون نفت» درباره ملاحظات و نکات مرتبط با عملیات بودجه آمده است: «دارایی‌های دولت ظرفیت قابل توجهی برای درآمد زایی و تامین مالی بودجه دولت دارد. دو گروه اصلی این دارایی های عبارتند از دارایی های مالی (سهام شرکت های دولتی) و اموال غیر منقول (شامل زمین، ساختمان و ...). دسته اول این دارایی ها به صورت مستقیم قابل فروش در بازار بورس اوراق بهادار هستند. مطابق با برآوردهای انجام شده در سال های قبل ارزش این دارایی ها در حدود 80 هزار میلیارد تومان است. دسته دوم دارایی های دولت که از ارزش بسیار بالاتری برخوردار بوده ولی درآمدزایی از آن ساز و کار پیچیده تری دارد اموال غیر منقول دولت (شامل دستگاه های ملی، استانی و شرکت های دولتی) است. مطابق با گزارش وزارت اقتصاد تاکنون در حدود 349 هزار فقره ملک شامل (زمین، ساختمان و ...) به تفکیک دستگاه های ملی 56 هزار فقره، دستگاه های استانی 249 هزار فقره و شرکت های دولتی 43 هزار فقره شناسایی و ثبت شده است. برآوردها حاکی از آن است که بخش قابل توجهی از اموال غیر منقول دولت هنوز شناسایی و ثبت نشده است.
*امکان ایجاد درآمد سالانه 40 هزار میلیارد تومان از محل مولدسازی دارایی های دولت
دو روش اصلی برای درآمدزایی از این گروه از دارایی‏ها فروش و مولد سازی است. در فرآیند مولد سازی دارایی غیر نقد شونده دولت با استفاده از روش‏هایی نظیر اجاره کوتاه و بلندمدت، صندوق زمین و ساختمان، ریتز  به دارایی نقد شونده تبدیل می‏شود و دولت از جریان نقدی ایجاد شده بدون واگذاری مالکیت بهره ببرد. تجارب بین المللی حاکی از آن است که فروش و مولد سازی دارایی‏های دولت با اهدافی نظیر کاهش بدهی‏های دولت و سرمایه‌‏گذاری مجدد در شرایط خاص و با برنامه مشخص و محدود در کشورهای پیشرفته انجام شده است.  مطابق با برآوردهای انجام شده از محل مولد سازی دارایی‏های مالی دولت و شرکت‏های دولتی می‏توان تا 3 درصد تولید ناخالص داخلی کشورها در سال درآمد ایجاد کرد. این درآمد برای ایران در حدود 40 هزار میلیارد تومان در سال خواهد بود. ظرفیت ایجاد درآمد از دارایی‏های غیر مالی دولت نیز قابل توجه است. اگرچه ظرفیت دارایی‏‏های دولت برای درآمد زایی  قابل توجه است ولی بدلیل مسائل مدیریتی، قانونی، حقوقی و انگیزشی تاکنون بهره برداری چندانی از این ظرفیت نشده است. به نظر می‏‏‏رسد در کوتاه مدت (انتهای سال جاری) می‏‏‏توان با استفاده از ظرفیت‏‏‏های موجود نظیر فروش، اجاره و استفاده از صندوق‏‏‏های زمین و ساختمان، در چهارچوب قوانین و مقررات موجود با شکل‏‏‏گیری مدیریتی واحد و لحاظ نمودن شرایط انگیزشی برای مشارکت دستگاه‏‏‏ها درآمد مناسبی ایجاد نمود. در بلند مدت باید با تصویب لایحه مدیریت دارایی‏‏‏های دولت و ایجاد و توسعه تمامی ابزارهای قابل کاربرد در این حوزه (نظیر ریتز، صندوق پروژه، مشارکت عمومی و خصوصی) به همراه تنظیم ساز و کاری دائمی برای فروش و مولد سازی دارایی‏‏‏های دستگاه‏‏‏های اجرایی شرایط لازم برای درآمدزایی پایدار از این حوزه را فراهم کرد.
*شش اقدام ضروری برای استفاده از ظرفیت دارایی‌های دولت
به منظور بهره برداری بهتر از ظرفیت دارایی‏‏های دولت گام‏‏های زیر ضروری هستند:
1- ایجاد یک مدیریت با اختیارات لازم جهت هماهنگی و تسهیل امر فروش و واگذاری
2- ایجاد ساز و کاری برای افزایش انگیزه مشارکت دستگاه‏‏ها در فرآیند مولد سازی و فروش (برای مثال می‏‏توان بودجه دستگاه‏‏ها را به نوعی به عایدی ناشی از مولد سازی دارایی‌شان متصل کرد)
3- شناسایی موانع و ملاحظات قانونی و حقوقی و رفع آن‏‏ها
4- توسعه و تکمیل ابزارهای مورد استفاده در فرآیند مولد سازی و فروش
5- فروش دارایی‏‏های دولت تنها از روش رقابتی با استفاده از ابزارهای بورس و لحاظ شفافیت کامل
6- تقسیم دارایی‏‏های دولت به دو بخش فروش و مولد سازی و برنامه ریزی جداگانه برای هرگروه».