نقش بیمه در تضامین و حمایت از سرمایه گذاری داخلی

به همین منظور هر کارآفرین یا سرمایه‌گذاری که قصد ورود به هر یک از شاخه‌های صنعت را دارد باید از یک سری تضامین و حمایت‌های بخصوص برخوردار باشد. تضامینی که توسط سرمایه‌گذاران ایجاد نمی‌شود بلکه از سرمایه گذاری آنها حمایت می‌کند. بنابراین باید سازمان‌ها یا موسساتی باشند که بتوانند این تضامین را ارائه کنند.

شرکت‌های بیمه و مؤسسات مالی بسیار بزرگی در جهان هستند که می‌توانند این تضامین را خلق و از سرمایه گذاران در هر یک از حوزه‌ها حمایت کنند. به طور مثال بیمه ساچه و… شرکت‌های بزرگی هستند که کمک فراوانی در تضمین سرمایه‌گذاری در سطح بسیار بزرگ می‌کنند.

به عبارت دیگر شرکت‌های بیمه با کاهش نرخ ریسک سرمایه‌گذاری کمک می‌کنند تا کارآفرینی با سهولت بیشتری انجام شود. در حال حاضر در ایران بیمه هایی همچون بیمه مسئولیت، بیمه آتش سوزی، بیمه درمانی و… وجود دارد که سرمایه‌گذار برای شروع فعالیت خود به آنها بسیار نیاز دارد. این موارد ریسک سرمایه گذاری را کاهش داده و باعث می‌شود

فعالیت‌ها با ضریب اطمینان بیشتری شکل بگیرند.
اما متأسفانه هزینه‌های بیمه در داخل کشور بسیار زیاد است و به نسبت بیمه‌های بین المللی دریافتی بیشتری دارند. در مقابل، کارآیی این بیمه‌ها به نسبت بیمه‌های بین‌المللی بسیار اندک است و نمی‌توانند خدماتی که بیمه های بین المللی ارائه می‌کنند را به صنعتگران ارائه کنند. البته بسترهای لازم اقتصادی اجتماعی و فرهنگی هم تا حدود قابل توجهی فراهم نشده و نمی‌توان این نکته را از ضعف صنعت بیمه دانست و باید علت را در جایی دیگر جستجو کرد. به طور مثال در دوبی می‌توان از طریق شرکت‌های بیمه، خودرو خریداری و اقساط را از این طریق پرداخت کرد و در صورت وقوع هرگونه آسیب به خودرو شرکت های بیمه ضرر و زیان خریدار را پرداخت می‌کنند. اما در ایران در یک تجربه عینی وقتی نیمی از کارخانه دچار آتش‌سوزی شد بعد از گذشت سال هنوز ضرر و زیان این حادثه را پرداخت نکردند.

وقوع این قبیل موارد تجربه و ذهنیتی نامناسب در ذهن سرمایه گذار یا بیمه گذار ایجاد می‌کند که در موارد زیادی با بی اعتمادی به بیمه گر همراه است. از طرف دیگر بحث وجود بیمه‌های به ظاهر خصوصی اما در باطن با ماهیتی دولتی یا شبه دولتی در کشور است. وابستگی بیمه‌ها به بخش‌های دولتی باعث شده تا هزینه‌های بیمه‌ها بالا باشد اما آنچنان که باید و شاید کارایی و تضامین مناسب را از خود نشان ندهند. ماهیت واقعی بیمه پذیرش ریسک در قبال دریافت حق بیمه و جبران خسارت و حمایت در مواقع لازم است. اما بایک بررسی ساده در حوادث اخیر ابتدای سال یا سایر حوادث وقوع یافته در برخی نقاط کشور به این نکته می رسیم که برخی بیمه گران شاید به دلیل کاهش تضرر تمایلی به پذیرش ریسک نداشته و تضامین لازم را مهیا نمی‌کنند.

این یک واقعیت است که افزایش کارآیی بیمه‌ها منجر به رشد سرمایه‌گذاری خواهد شد. پوشش های بیمه جزو الزامات سرمایه‌گذاری و کارآفرینی در هر کشوری است و بنابراین باید با تنوع بخشیدن به خدمات بیمه‌ای، کاهش هزینه‌ها و ارتقای بازده ریسک سرمایه گذاری را در کشور کاهش داد.

در حال حاضر نظام بیمه‌ای کشور هم از نظر تأمین مالی و هم از نظر تنوع بخشی و ابزارسازی برای پوشش‌های ریسک سرمایه گذاری نتوانسته جایگاه خوبی در اقتصاد کشور پیدا کند و این در حالی است که با توجه به نظام اقتصادی پیش‌بینی ناپذیر ایران برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری، باید توجه بیشتری نسبت به سایر کشورها به موضوع بیمه در کشور شود. در کشوری که نرخ ارز، نرخ سود بانکی و نرخ تورم مدام در حال تغییر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری بالاست و اتفاقاً در چنین شرایطی بیمه نقش بسیار مهمی ایفا خواهد کرد. البته ورود بیمه در یک اقتصاد پیش‌بینی ناپذیر نیاز به کار مطالعاتی دارد تا چگونگی و میزان سودآوری بیمه ها هم مدنظر قرار گیرد.

نظام بیمه‌ای کشور هنوز ساختار مناسب برای تأمین مالی پروژه‌های سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را پیدا نکرده و برای ورود سرمایه به بخش تولید اعم از خارجی و داخلی تقویت نظام بیمه از ضرورت‌های حیاتی صنایع است. در نتیجه دولت اگر در پی ورود سرمایه‌گذار خارجی است باید ریسک‌های ناشی از تغییر و تحولات بین‌المللی، ساختار اقتصاد داخلی و… را از طریق نظام بیمه کاهش دهد. در کشورهایی همچون آمریکا و ژاپن که مؤلفه‌های اقتصادی‌شان در سال‌های طولانی ثابت است، نقش تأثیرگذاری بیمه به نسبت تأثیری که در اقتصادهایی همچون ایران دارد، کمرنگ‌تر است. در عین حال کاهش ریسک سرمایه‌گذاری به مؤلفه‌های دیگری همچون ثبات در قوانین و مقررات نیاز دارد و این بی‌ثباتی باعث کم اثر شدن قوانین در فضای اقتصادی کشورمی‌شود.

در نظام بیمه ایران باید براساس قانون اساسی و قوانین بالادستی تغییر و تحولات وسیعی صورت گیرد و از آنجایی که بیمه هم فعالیت بنگاه داری است و به سود وابسته است، تعادل بخشی به نظام بیمه در این شرایط کار دشواری است. از آنجایی که شرایط اقتصادی ایران هم پیش بینی‌ناپذیر است، شرکت های بیمه بین المللی چندان تمایلی برای بیمه سرمایه گذاران داخلی ندارند بنابراین بیمه‌های داخلی باید سطح کارآیی خود را برای استفاده بهینه سرمایه گذاران داخلی ارتقا ببخشند. همچنین نباید از نقش مدیریت دانش و بکارگیری نیروی انسانی تحصیل کرده و متعهد در پیکره صنعت بیمه و سازمان های منتسب به آن غافل بود.