هدررفت آب و سرمایه

تبلیغاتی که اگرچه برای این شرکت ها سود به همراه دارد اما جیب مشتری‌ها و منابع آب کشور را خالی می‌کند. بسیاری از شهرهای کشور آب باکیفیت مطلوب در اختیار دارند اما شرکت‌های فروشنده دستگاه های تصفیه آب تلاش می‌کنند با تبلیغاتی دروغین، مردم را به خرید یک دستگاه تصفیه آب ترغیب کنند. دستگاهی که هر خانوار علاوه بر اینکه بین یک میلیون‌و صد تا دو میلیون تومان (بسته به مدل دستگاه) باید برای آن هزینه کند، مصرف آب خانوار را بین ۳۰ تا ۴۰ درصد به دلیل هدررفت آب توسط این دستگاه ها، افزایش می‌دهد. به این ترتیب، هر خانوار، قبض آبی به میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر از حد مصرف خود باید پرداخت کند.
مصرف بیشتر آب نه تنها باعث هدررفت سرمایه مشتریان و یارانه های سنگین دولتی در بخش آب شرب می‌شود بلکه دولت را ناگزیر می‌کند که به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت برای اجرای پروژه های تأمین آب شرب شهرها تن دهد. در بسیاری از شهرهای خشک کشور نیز به دلیل استفاده از این دستگاه غیرضروری که مصرف آب را بیشتر می‌‎کند، بحران آب تشدید می‌شود. شرکت های فروشنده دستگاه های تصفیه آب کم نیستند. از تماس‌های یک روز در میانشان می‌شود فهمید که تعداد زیادی شرکت از طریق لیست شماره تلفن‌هایی که در اختیار دارند، با مشترکان نقاط مختلف تهران تماس می‌گیرند تا دستگاه‌های تصفیه آب خود را معرفی کنند. این داستان فقط مختص تهران نیست. در بسیاری از شهرهای ایران، همین شرکت‌ها فعال هستند. تجارت همه آنها هم بر تبلیغاتی استوار است که بارها از سوی مسئولان وزارت نیرو تکذیب شده است. فروشندگان دستگاه‌های تصفیه آب مدعی هستند که آب بسیاری از شهرها آلوده است. چون از آب چاه برای تأمین نیازهای شرب استفاده می‌شود. این آب آلوده به نیترات است. گروهی هم با تکیه بر عدم اعتماد مردم به اظهارات مقامات دولتی، با دروغگوخواندن متولیان وزارت نیرو از انواع امراضی که در انتظار شهروندان شهرهای مختلف است، سخن می‌گویند و با آب و تاب دستگاه‌هایی را تبلیغ می‌کنند که اغلب با سیستم اسمز معکوس (RO) کار می‌کند و توان حذف ۹۹ درصدی املاح مضر آب مانند نیترات، آرسنیک و… همچنین مواد شیمیایی منشقات کلر و شوینده‌ها و انواع میکروب‌ها و باکتری‌ها از آب را دارد.
قیمت‌ها بیش از یک میلیون تومان
دستگاه‌های تصفیه آب خانگی فقط از طریق تماس اپراتورهای شرکت‌های مختلف به فروش نمی‌رسند. کافی است جست‌وجویی کوچک در اینترنت داشته باشید تا انواع دستگاه‌های تصفیه آب خانگی که قیمت آنها بین یک میلیون و صد تا دو میلیون تومان است، مقابل دیدگان شما ظاهر شود. از معتبرترین اپ‌های فروش کالا تا سایت‌های گمنام، دستگاه‌های تصفیه آبی را معرفی می‌کنند که برای مصرف کننده شهرهای دارای آب مطمئن هیچ خاصیتی ندارد و حتی گاهی مضر هم هست و هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل می‌کند اما تنها نفع آن پرشدن جیب گروهی است که به دنبال فروش این دستگاه‌ها هستند. دستگاه‌های تصفیه آب خانگی بدون خدمات پس از فروش و آموزش‌های لازم به خانه‌ها راه می‌یابد و تبعات آن گریبان مصرف‌کننده را می‌گیرد اما به ظاهر کسی هم پاسخگوی آسیب‌های ناشی از توزیع این دستگاه‌ها نیست و معلوم نیست کدام دستگاه دولتی باید ناظر بر تبلیغات و فعالیت شرکت‌های فروشنده دستگاه‌های تصفیه آب باشد.
افزایش نرخ قبوض با استفاده از دستگاه تصفیه
«استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی، مصرف آب را بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌دهد». این جمله را علی‌اصغر قانع به‌عنوان معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور به «شرق» می‌گوید. بر اساس اعلام نظر این مقام مسئول، استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی صرفاً به اسراف این ماده حیاتی دامن می‌زند و سبب می‌‎شود خریدار هزینه بالایی را متقبل شود. او تأکید می‌کند: در شهرهایی مثل تهران که مشکلی از نظر سلامت آب ندارند، استفاده از دستگاه‌های تصفیه به نفع مشترک و کل اجتماع نیست. در تهران به قدری خروجی تصفیه‌خانه‌ها مطمئن است که استفاده از دستگاه تصفیه آب هیچ توجیهی ندارد. این سخنان قانع به این مفهوم است که در بسیاری از کلان‌شهرها که خروجی تصفیه خانه‌های آب آنها به طور دائمی پایش می‌شود، افراد با خرید دستگاه تصفیه آب، صرفاً آب شرب کشور را هدر می‌دهند و به‌این‌ترتیب نه‌تنها به بحران آب دامن می‌زنند، بلکه زمینه اتلاف یارانه‌های سنگینی را که دولت به تأمین آب شرب اختصاص داده است فراهم می‌کنند. همچنین در شرایطی که بسیاری از شهرهای ایران در وضعیت قرمز تأمین منابع آب شرب قرار دارند، دولت به دلیل اسراف آب توسط این دسته از مشترکان فریب‌خورده، ناگزیر به پرداخت هزینه‌های هنگفت برای اجرای پروژه‌های تأمین آب می‌شود. درحالی‌که اگر این دستگاه‌های غیرضروری از خانه‌های مردم حذف شوند، بین ۳۰ تا ۴۰ درصد در مصرف آب هر مشترک صرفه‌جویی خواهد شد.

ایجاد بیماری گوارشی و پوستی با استفاده از دستگاه تصفیه آب
بدون‌شک استفاده از دستگاه های تصفیه آب خانگی نیازمند آموزش است، اما فروشنده این دستگاه ها در بهترین شرایط، نصب دستگاه را با دریافت هزینه برعهده می‌گیرد و در نهایت این مصرف کننده است که متضرر اصلی این تجارت مبتنی‌بر دروغ می‌شود. علیرضا نوذری پور، قائم مقام پیشین آب و فاضلاب تهران، در گفت وگو با «شرق» درباره تبعات استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی با تأکید بر اینکه شهری مانند تهران اصلاً نیازی به دستگاه های تصفیه آب خانگی ندارد، تماس‌های اپراتورهای شرکت‌های فروشنده دستگاه‌های تصفیه آب را اقدامی در راستای تحریک مردم توصیف می‌کند که بیشتر جنبه تجاری دارد. او تأکید می‌کند: اگر از این دستگاه ها درست استفاده نشود و تنظیمات دستگاه‌ها درست نباشد، منجر به ایجاد بیماری های پوستی و گوارشی در افراد خواهد شد، زیرا سیستم‌های اسمز معکوس میزان قلیایی و اسیدیته آب را تغییر می‌دهند و عدم تنظیم صحیح آن باعث ایجاد اثرات منفی روی سلامت انسان می‌شود. نوذری پور می‌گوید: با توجه به اثرات منفی این دستگاه‌ها، برای مناطقی که تخصصی در زمینه استفاده از دستگاه ندارند یا استفاده از این دستگاه‌ها ضروری نیست، بهتر است که از دستگاه تصفیه خانگی استفاده نشود.
آلوده‌شدن آب سالم
علی‌اصغر قانع به عنوان معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز اثرات سوء ناشی از تنظیمات نامناسب دستگاه‌های تصفیه آب خانگی بر سلامت انسان را تأیید می‌کند. او می‌گوید: بسیاری از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی فیلترهای شنی دارند و این فیلترها امکان گرفتن برخی از املاح را ندارند. او ادامه می‌دهد: از آنجا که کنترلی روی آب خروجی دستگاه ‎های آب خانگی وجود ندارد، افراد معمولی متوجه نمی‌شوند که فیلتر دستگاه چه زمانی باید تعویض شود و این مسئله سبب می‌شود که آب تصفیه شده توسط این دستگاه ها کیفیت مطلوب را نداشته باشد. به‌این‌ترتیب، اثرات منفی این دستگاه‌ها از مزایای آن به مراتب بیشتر است. قانع بیان می‌کند: اگر دستگاه های تصفیه آب خانگی درست کار نکنند، باعث تجمع بیوفید می‌شوند و مشکلات آب خروجی آن از آب معمولی بیشتر می‌شود. در بسیاری از شهرهای ایران کنترل های آب شرب شبکه به صورت دائمی انجام می‌شود و آب شبکه به مراتب مطمئن تر از آب این دستگاه هاست. به گفته او، در برخی از شهرها که درجه شوری آب بالاست یا آب آنها سنگین است، اگر ذائقه افراد دچار مشکل باشد، نیاز به دستگاه تصفیه آب خانگی وجود دارد، اما از آنجا که در شهرهای مختلف شرکت‌های آب و فاضلاب و وزارت بهداشت به‌طور روزانه و ساعتی سلامت آب را کنترل می‌کنند، خرید دستگاه تصفیه آب توجیه فنی و اقتصادی نداشته و استفاده از این سیستم ‎ها کار درستی نیست.
منبع: روزنامه شرق