ایران اکونومیست-فرزانه فربخش، با عنوان این مطلب که در سال ۲۰۱۷ بیش از ۱۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به علت بیماری فشار خون بالا جان خود را از دست دادند، افزود: این رقم در ایران حدود ۹۷ هزار نفر بود.
وی با اشاره به شیوع بالا و ارتباط نزدیک فشارخون با بیماری‌های قلبی و عروقی، اظهار کرد: فشار خون بالا به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات سلامت عمومی در جهان و بویژه در کشورهای در حال توسعه مطرح شده و هرچه میزان فشار خون بالاتر باشد، احتمال بروز سکته‌های قلبی، نارسایی‌های قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های کلیوی بیشتر می‌شود.
فربخش با بیان اینکه به علت ضربان دار بودن پمپ خون توسط قلب، فشار خون بین دو سطح حداقلی و حداکثری با عنوان سیستول و دیاستول در نوسان است، اظهار کرد: فشارخون طبیعی باید کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ میلی متر جیوه باشد که این رقم در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، کلیوی، سکته‌های مغزی و دیابت باید کمتر از ۱۳۰ روی ۸۰ باقی بماند؛ در حالی که در افراد عادی فشار خون بالا ۱۴۰ روی ۹۰ در نظر گرفته می‌شود.
وی با اشاره به تأثیر عوامل بسیار بر روی فشار خون گفت: فعالیت بدن، مغز، سیستم گوارشی و عضلانی، تحریکات عصبی و دردناک، دما و صدای محیط، مصرف دخانیات، الکل، قهوه، چای و داروها بر روی فشار خون فرد تأثیرگذار است.
فربخش با بیان این مطلب که دو نوع فشار خون بالا وجود دارد گفت: برای نوع اولیه فشار خون بالا که ۹۵ درصد موارد را شامل می‌شود، در حقیقت علت مشخصی وجود ندارد. عواملی همچون سن بالا، جنس مذکر، مصرف بالای نمک، چاقی، دیابت و سابقه خانوادگی در ایجاد آن تأثیرگذار است.
وی افزود: فشار خون ثانویه که ۵ درصد باقیمانده را تشکیل می‌دهد نیز به دنبال اختلال هورمونی و یا اختلال در غدد کلیوی یا فوق کلیوی ایجاد می‌شود. البته شایع‌ترین علت فشار خون ثانویه، مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری و مشکلات هورمونی از جمله تیروئید است.
فربخش با ذکر این مطلب که فشارخون اولیه سال‌ها می‌تواند بدون علامت باشد، تصریح کرد: فشارخون اولیه زمانی علامت‌دار می‌شود که روی اندام‌های حیاتی مانند مغز، چشم، کلیه و قلب تأثیر گذاشته باشد و گاهی با علائمی نظیر سردرد ناحیه پس سری، سرگیجه، تاری و اختلال دید، خستگی زودرس، تپش قلب، تنگی نفس شبانه و گاهی درد قفسه سینه بروز پیدا می‌کند.
رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان اینکه فشارخون باعث تسریع فرایند تصلب شرایین در عروق می‌شود، ادامه داد: با بروز این اتفاق در عروق تغذیه کننده قلب، سکته قلبی ایجاد می‌شود و گاهی حتی می‌تواند باعث پارگی رگ‌ها، خونریزی مغزی و در نهایت مرگ ناگهانی یا اختلال در حرکت، بینایی و تکلم شود.
فربخش با بیان این مطلب که درمان فشار خون اثر مفیدی بر بهبود این عوارض دارد، خاطرنشان کرد: کاهش هر ۱۰ میلی متر جیوه فشار خون، تا ۱۵ درصد مرگ‌های بیماران دیابتی، ۱۲ درصد عوارض دیابت و ۱۱ درصد سکته قلبی را کاهش می‌دهد.
وی با تاکید بر تأثیر مهم ترک دخانیات در امر پیشگیری اولیه بیماری‌های قلبی و عروقی، گفت: مهم این است که بیمار مبتلا به پرفشاری خون در تمام طول عمر نیاز به درمان داشته و باید آموزش لازم را خود و خانواده اش در خصوص بیماری، عوارض، درمان، نحوه مراقبت و پیگیری دریافت کند.
فربخش با بیان اینکه یکی از علل اصلی ناکامی در درمان فشار خون بالا بی علامت بودن آن است، اظهار کرد: متأسفانه جامعه و به ویژه بیماران نسبت به این بیماری و عوارض ناشی از آن اطلاعات کافی ندارند؛ این در حالی است که یکی از مهم‌ترین شیوه‌های درمان این بیماری در کنار درمان دارویی، ترویج سبک زندگی سالم، تغییر الگوی زندگی و تغذیه‌ای مانند کاهش مصرف روغن، مصرف بیشتر سبزیجات، میوه‌ها، کاهش مصرف نمک، پخت غذا ترجیحاً به روش آب پز و بخارپز، افزایش فعالیت بدنی، ترک دخانیات و کاهش وزن است.
وی با بیان اینکه با هدف ترویج سبک زندگی سالم، کاهش آمار مبتلایان به بیماری فشار خون و ارتقای سطح سواد سلامت جامعه، طرح بسیج ملی کنترل فشار خون از سوی وزارت بهداشت راه‌اندازی شد، گفت: فعالیت این طرح از ۲۷ اردیبهشت مصادف با روز جهانی فشار خون آغاز شده و تا ۱۵ تیر ۹۸ ادامه دارد. مهم‌ترین اهداف پیش بینی شده برای این طرح شناسایی، شیوع، مراقبت و درمان مبتلایان به فشار خون در کشور و افزایش آگاهی جامعه نسبت به عوامل خطر، پیامدها و اهمیت تشخیص زودرس و کنترل فشار خون است.
فربخش هدف از مرحله اطلاع رسانی این طرح را افزایش ۵۰ درصدی آگاهی جامعه در خصوص عوامل خطر اصلی فشار خون بالا، پیامدها و اهمیت تشخیص و کنترل فشار خون بالا دانست و ادامه داد: در فاز اجرایی یا مرحله دوم طرح، شهروندان به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت مراجعه کرده و پس از بررسی سابقه بیماری، مورد اندازه‌گیری فشار خون قرار می‌گیرند. همچنین برای مراجعه کنندگان دارای فشار خون بالا، پیامکی در خصوص لزوم پیگیری و بررسی بیشتر ارسال می‌شود.
وی با بیان اینکه امکان خود اظهاری برای گروه هدف ایجاد شده است، گفت: متقاضیان می‌توانند با مراجعه به درگاهsalamat.gov.ir فشار خون خود را در سامانه ثبت کنند.
رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خاطرنشان کرد: اطلاع رسانی همگانی از طریق رسانه‌ها، پذیرش گروه هدف در بیش از ۵۰۰ مرکز، پایگاه و خانه بهداشت، راه‌اندازی ۱۰۰ ایستگاه سیار، همکاری با سازمان‌ها و ادارات برای غربالگری پرسنل، جلب همکاری داوطلبان، سمن‌ها، خیرین و دانشجویان در این طرح ملی از جمله اقدامات صورت گرفته در این دانشگاه در قالب این طرح است.
وی، تهیه مواد و محتوای آموزشی به تفکیک گروه افراد سالم، مشکوک و بیمار، معرفی افراد نیازمند ارجاع فوری یا غیر فوری به پزشک متخصص و در نهایت تشکیل و تکمیل پرونده الکترونیک افراد را از سایر اقداماتی برشمرد که در دانشگاه در این راستا در حال انجام است.
