ایران اکونومیست-مالیات بر ارزش افزوده «مالیات غیر مستقیمی» است که مصرفکننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات میپردازد و دریافتکننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند. از آنجا که فروشنده نیز ضمن خرید اولیه چنین مالیاتی را پرداخته ولی مصرفکننده محسوب نمیشود، حق دارد کل «مالیاتهای ارزش افزوده» پرداختی خود را از کل «مالیات بر ارزش افزوده» های دریافتی کسر کرده و مابه تفاوت را به دولت بپردازد.
از سال ۹۴ که این قانون وضع شده و برای هر کالایی مالیات بر ارزش افزوده تعلق گرفت، اما طبق قانون، کالاهای صادراتی غیرنفتی از پرداخت این مالیات، معاف بودند چند سال بود که فعالان گردشگری تلاش میکردند تا به دولت ثابت کنند گردشگر ورودی به کشور به نوعی صادرات غیر معکوس محسوب میشود چون با ورود گردشگر، ارز به داخل ایران میآید و باید طبق این قانون از پرداخت مالیات معاف شوند.
از طرف دیگر گردشگر خارجی چندین بار مالیات بر ارزش افزوده میداد از جمله هنگام خرید اتاق هتل، تور ورودی، رستوران، بلیت هواپیما و… از همین رو دفاتر خدمات مسافرتی خارجی زیر بار پرداخت این هزینه به شرکتهای ایرانی نمیشدند. در این باره ابراهیم پورفرج رئیس جامعه تورگردانان کشور گفته بود که بسیاری از شرکتهای مسافرتی خارجی این کار ما را کلاهبرداری میدانند. تورهای ورودی ایران بهطورکلی ۱۰ درصد سود میکنند که دولت با اعمال ۹ درصد مالیات بر ارزشافزوده در عمل کمر به تخریب بخش خصوصی فعال در این زمینه بسته است. تورهای ورودی براساس قانون از مالیات و عوارض معاف هستند اما به دلیل اصرار دولت بر دریافت مالیات بر ارزشافزوده و تمایل دولت به افزایش آن با خطر تعطیلی روبهرو شدهاند.
از طرفی علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی اعلام میکرد که نمیتوان قانون کشور را عوض کرد و مالیات کلاً حذف شود اما باید تلاش کنیم تا این حذف مالیات بر ارزش افزوده، روی تورهای ورودی اجرایی شود. تا اینکه بالاخره این اقدام انجام شد و معاون اول رئیس جمهور با معافیت تورهای ورودی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده موافقت کرد. چون اسحاق جهانگیری در نامه سازمان میراث فرهنگی در خصوص درخواست معافیت دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری فعال در زمینه تورهای ورودی به کشور از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده پی نوشت کرد که: آمدن گردشگر به کشور از مهمترین مصادیق ارز آوری (صادرات خدمات) است. لطفاً راهکاری پیدا کنید که از امتیازات برخوردار و در این شرایط که دیگر مبادی صادرات کالا با مشکل رو به رو شده است، این مسیر باز و شکوفا شود.
پس از آن هم سید جواد موسوی مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری در نامهای به ابراهیم پورفرج رئیس جامعه تورگردانان کشور و حرمت الله رفیعی رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی ایران نوشت: موضوع معافیت دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری فعال در زمینه تورهای ورودی به کشور از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، یکی از دغدغههای فعالان حوزه بوده است. در همین چارچوب سازمان متبوع در جهت حمایت از دفاتر فعال در این حوزه نسبت به پیگیری این مهم اقدام کرده و با انعکاس آن به معاونت حقوقی ریاست جمهوری، انجام پیگیریهای مستمر و ارائه نتایج آن به معاون اول رئیس جمهور، اهتمام کرده که خوشبختانه تلاشهای صورت گرفته منتج به نتیجه شده و طی ابلاغیه تاریخ ۲۱ اردیبهشت ماه سال ۹۸ دستور مساعد از سوی معاون اول رئیس جمهور صادر شده است. بنابراین ضمن همراهی و هماهنگی با این سازمان در اسرع وقت پیگیریهای لازم برای تسریع در تحقق این مهم از طریق مرجع ذی رابط به عمل آید.
در واقع این معافیت برای همه فعالیتهای دفاتر خدمات گردشگری نخواهد بود چرا که فروش بلیت و یا تور داخلی و یا اعزام گردشگر از ایران به کشورهای دیگر شامل مصادیق ارزآوری نیست. بنابراین تنها دفاتری از این مالیات معاف شدند که بتوانند ثابت کنند که در زمینه تورهای ورودی فعالیت کرد و گردشگر خارجی به ایران آورده اند. اکنون این صنف باید پیگیریها لازم را انجام دهند تا در روزهای آینده این اقدام و نامه نگاریها اجرایی شود.