ایران اکونومیست-ایران به منظور تعامل در حوزه های اقتصادی، سیاسی و دینی در قفقاز جنوبی ، تلاش می‌کند تا با جمهوری‌های تازه‌استقلال‌یافته در این منطقه روابط همه‌جانبه‌ای را برقرار کنند. در این چهارچوب، روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. واقع‌شدن هر دو کشور در مکان جغرافیایی مهم به اهمیت آنها در روابط اقتصادی و تجاری به‌عنوان کشور‌های ترانزیتی می‌افزاید. هر چند، به‌دلیل نظام سیاسی و ایدئولوژیک موجود در کشورمان و نظام سکولار جمهوری آذربایجان، روابط فرهنگی بین دو کشور در تمام زمینه‌ها نمی‌تواند پیش برود و در چارچوب خاصی توسعه می‌یابد.
محسن پاک آیین سفیر سابق آذربایجان اظهار کرد: روابط ایران با جمهوری آذربایجان با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده ااست چراکه در مقاطعی این روابط گرم و در دوره‌ای با مشکل مواجهه می‌شد؛ ولی از سال ۹۱ به بعد ما شاهد فراز در روابط دو کشور هستیم.
وی افزود: هر سال تقریبا کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور را برگزار کردیم همچنین کشور آذربایجان مشارکت ۵۰۰ میلیون دلاری در احداث خط آهن رشت _آستارا، داشت و خط آهن آستارای آذربایجان و ایران تکمیل کردند بنابراین امروزه ما از طریق آستارا به خطوط روسیه و اتحاد جماهیر سابق متصل شدیم.
پاک آیین در ادامه تصریح کرد: حضور هر ساله بیش از ۳ میلیون آذری در ایران با توجه به لغو روادیدی که به طور یک طرفه ما انجام دادیم باعث رونق گردشگری در حوزه‌های زیارتی، سیاهتی و سلامت، همچنین همکاری‌هایی در بخش تجاری انجام شده است. از جمله این تعاملات می توان به ۲۴ ساعت شدن ساعت کار گمرک ۴ گانه دو کشور اشاره کرد که اهمیت زیادی دارد چراکه ما ۴ مرز زمینی با جمهوری آذربایجان داریم.
کارشناس ارشد روابط بین الملل با اشاره به همکاری ایران و آذربایجان در حوزه کشاورزی، خاطرنشان کرد: کشت فراسرزمینی و واردات برخی از کالاهای کشاورزی، از جمله مواردی است که نشان می‌دهد روابط باکو با تهران روند افزایشی خود را طی کرده است.
وی افزود: به جز مباحث اقتصادی، در حوزه امنیتی مقابله با تروریسم، قاچاق مواد مخدر و انسان در دستور کار دو کشور آذربایجان و ایران قرار داشته است، وزرای امنیتی و مقامات ارشد دو کشور ارتباطات نزدیکی با یکدیگر دارند، در حقیقت این عوامل نشان دهنده اعتماد بالایی است که بین دو کشور وجود دارد.
پاک آیین با اشاره به فراز و نشیب‌هایی که در اوایل استقلال آذربایجان بین دوکشور ایجاد شد، تحریکات رژیم‌های صهیونیستی، آمریکا و به خصوص تبلیغات رسانه‌ای آنها را در این امر موثر دانست و گفت: جمهوری آذربایجان کشوری لائیک و غیر دینی است و آنها را از انقلاب اسلامی می‌ترساندند و این موضوع باعث می‌شد که باکو با احتیاط نسبت به تهران برخورد و ارتباطات نزدیکی با آمریکا ایجاد کند.
سفیر سابق آذربایجان با بیان اینکه به دنبال تقویت ارتباط، افزایش اعتماد بین آذربایجان و ایران و مذاکراتی که انجام شد، باکو به این نتیجه رسیده است که از جانب تهران هیچ خطری آن را تهدید نمی‌کند، تاکید کرد:آذربایجان برخی از اقدامات غیر صادقانه را از سوی واشنگتن و رژیم صهیونیستی مشاهده کرده است و در حقیقت همه این عوامل منجر به افزایش سطح اعتماد بین تهران و باکو گسترش یابد و آن دوره، نشیب‌های روابط با آذربایجان به فراز و توسعه تبدیل شده است.
وی تاکید کرد: به نظر من این میزان ترددی که بین ایران و آذربایجان در سطح هیئت‌های مختلف وجود دارد، بین هیچ دو کشور دیگری وجود ندارد، تقریبا هر ماه یک وزیر آذری را در تهران همچنین یک وزیر ایرانی در باکو دیدار دارند، و ارتباطات مقامات ارشد، روسای جمهور دو کشور، مقامات سیاسی، نظامی، فرهنگی و اقتصادی بسیار خوب است و با این تفاصیل همکاری با آذربایجان یکی از نمونه‌های موفق سیاست همسایگی ایران بوده است و من آینده این روابط را روشن می‌بینم.
