چگونه با روزه‌خواری در ملأعام برخورد کنیم؟

ایران اکونومیست- روزه خواری در سطح شهر، حکم سمی را دارد که فضای معطر معنوی ماه رمضان را مسموم می‌کند. هر چند روزه دار با خدا معامله کرده است و با این رفتار‌ها از تلاش برای عبادت پروردگارش دست بر نمی‌دارد، اما روزه خواران با رفتارشان به اشاعه فرهنگ روزه خواری و زیر سوال بردن فریضه الهی دامن می زنند. کار کوچکی نیست که یک فرد مقابل دیدگان همه، فعلی حرام را بدون ذره‌ای خجالت انجام دهد؛ روزه خواری مجموع چند گناه است و به همین دلیل اثرات منفی فراوانی برای روزه خوار و جامعه دارد.

روزه به اندازه‌ای اهمیت دارد که امام باقر (ع) فرمودند: «اسلام بر پنج‏ پایه‏ استوار است: ولایت، نماز، زکات، روزه ماه رمضان و حج.» همچنین امام علی (ع) می‌فرماید: «در ماه‏ رمضان خدا را در نظر بگیرید‏ که روزه آن سپرى از آتش است.» ماه مبارک رمضان و روزه به قدری اهمیت دارد که برای شخص مکلف که بدون عذر موجه و تعمداً روزه‌خواری کند، کفاره در نظر گرفته شده است. در اصول کافی جلد اول کتاب عقل و جهل، یکی از امامان معصوم روزه گرفتن را از جنود یا سپاهیان عقل معرفی می‌کند و در مقابل آن روزه خواری و نگرفتن روزه را از جنود جهل.

روزه در ادیان پیش از اسلام نیز واجب بوده است

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی ادیب یزدی کارشناس مذهبی و پژوهشگر دینی درباره اهمیت روزه و چگونگی واجب شدن آن گفت:، چون حق تعالی در قرآن فرموده است کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ؛ به نظر می‌آید روزه فرمانی بوده که بر امت‌های قبل از اسلام هم نازل شده بود. کسانی که پیش از اسلام زندگی می‌کردند، باید امر حضرت حق تعالی مبنی بر گرفتن روزه را اطاعت می‌کردند. روزه بعد از نماز معروف‌ ترین فریضه در اسلام عزیز و شریعت نورانی شیعه است. این امر واجب، شمول بسیار جالبی هم دارد. بسیاری از آحاد مردم، خود به خود می‌توانند با شرایطی که شرع مقدس برایشان تعریف کرده، برای انجام این عبادت جانانه قیام کنند. مخصوصاً در ماه رمضان که ماه اطاعت امر حق تعالی درباره روزه است.

حکم قرآن برای کسانی که نباید روزه بگیرند

وی افزود: بدیهی است که در میان آحاد مردم بعضی هستند که روزه گرفتن برایشان میسر نیست. این موضوع را خود قرآن هم پیش بینی کرده است که می‌فرماید فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَریضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ اگر کسی مریض یا مسافر بود، روزه نگیرد و در فرصت دیگری جبران کند. همان خدایی که روزه را واجب کرده، امر کرده است در شرایطی روزه گرفته نشود. بایستی که بندگان خدا به روزه داری بپردازند، بجز کسانی که معذور هستند. البته کسانی که معذورند هم لازم است حرمت فریضه را رعایت کنند. اصل بر گرفتن روزه است و اصل بر روزه خواری نیست؛ چون همه مردم مسافر یا مریض نیستند. غالب مردم موفق به گرفتن روزه می شوند؛ بنابراین فضای جامعه باید فضای روزه داری و اطاعت امر پروردگار باشد.

فرد روزه خوار، مقابل فرمان الهی ایستاده است

این کارشناس مذهبی در ادامه بیان کرد: کسانی که معذور از روزه گرفتن هستند، اولاً باید خوردن و نوشیدنشان مخفی باشد؛ یعنی متجاهر به روزه خواری نباشند. اگر کسی به صورت علنی روزه خواری کند، این ضربه زدن به فضای معنوی جامعه و زیر سوال بردن حکم خداست. عزیزانی که از روزه داری معذورند، حتماً مخفیانه روزه هایشان را بخورند و مراقب این موضوع باشند که کسی آن‌ها را هنگام خوردن و آشامیدن نبیند. روزه خواری جلوی دیدگان  همه حتی اگر فرد روزه خوار مریض باشد، برای وی گناه محسوب می‌شود؛ چرا که این کار به فضای تقوا در جامعه لطمه می‌زند. روزه خواری در واقع جبهه گیری در مقابل فرمان خدای متعال است. آن کسی که روزه خواری می‌کند، یعنی این فضا را قبول ندارد و آن را لکه دار می‌کند. مردم در روز‌های طولانی که چندین ساعت گرسنگی و تشنگی را به همراه دارد، روزه می‌گیرند؛ اما یک شخص با روزه خواری کاری می‌کند که به نوعی تمسخر عبادت کنندگان می شود.

باید با اخلاق به روزه خوار تذکر داده شود

حجت الاسلام و المسلمین ادیب یزدی در خصوص چگونگی رفتار با فرد روزه خوار اظهار کرد: مردم ما بسیار بزرگوار و تربیت پذیر هستند؛ اگر کاری کنند که کسی از آن ناراحت شود، دیگر آن را انجام نمی‌دهند. مردم ما اصلاً لجوج نیستند. بسیاری از کسانی که ظاهر شرعی هم ندارند، قلبشان پاک است. باید در امر به معروف و نهی از منکر در این زمینه نیز دنبال حفظ کرامت مردم باشیم. با کسی که حتی علنی روزه خواری می‌کند، نباید از همان ابتدا قهر آمیز برخورد کرد. باید با خوش اخلاقی قانعش کنیم کارش درست نیست. اسلام در درجه اول اخلاق را مد نظر قرار می‌دهد، کما اینکه اخلاق پیامبر اکرم (ص) پیشاپیش دل‌ها را فتح می‌کرد. بنابراین باید رفتارانمان اخلاق‌مدارانه باشد.

باید دادستان کل کشور برای روزه خواری کاری کند

وی در ادامه بیان کرد: در عین حال کسی که روزه خواری می‌کند و بر کرده خود اصرار دارد، از نظر حکم الهی باید شلاق بخورد و تنبیه شود. اگر این کارش را تکرار کرد، برخورد‌ها بیشتر می‌شود و اگر باز هم تکرار کرد، باید تا آخر ماه رمضان در حبس باشد. البته حکم‌های از این سنگین‌تر هم برای روزه خوار در اسلام آمده است. در بسیاری از کشور‌های اسلامی این موضوع رعایت می‌شود. خیلی خوب است که دادستان کل کشور چند روز قبل از آغاز ماه مبارک رمضان، تذکری جدی در رسانه‌ها مبنی بر رعایت حرمت روزه و روزه داران و برخورد با روزه خواری منتشر کند. اطلاعیه‌ای که مردم را از روزه خواری علنی منع کرده و به سایر نیرو‌های قوه قضاییه دستور داده شود، اگر با روزه خواری علنی مواجه شوند با فرد خاطی برخورد کنند.

این کارشناس مذهبی اضافه کرد: این یکی از قواعدی است که باید رعایت شده و نسبت به آن جدی‌تر برخورد کنیم. به هر صورت حکم خدا جدی است و نمی‌شود با آن بازی کرد. با وجود برخورد‌های خوب باز هم ممکن است عده‌ای اراده داشته باشند، حکم خدا را سبک بشمارند. نباید از این جوسازی‌های اسلام ستیزانه ترسی داشت. باید از این ترسید که حکم خدا زیر سوال برود. نباید در هر موقعیتی مصلحت اندیشی شود.