ایران اکونومیست- آنچه در مسائل اقتصادی در یک سال گذشته باعث به وجود آمدن بیشترین نگرانی‌ها شده مساله "تورم" است. بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده توسط مرکز آمار نرخ تورم فروردین ماه ۱۳۹۸ با ۳.۷ درصد رشد به ۳۰.۶ درصد رسیده است.
مسئولان نهاد تنظیم‌گر مسائل پولی و بانکی در پی پیدا کردن راهکاری برای کنترل تورم حالا به گزینه اجرایی کردن عملیات بازار باز رسیده‌اند. در این راستا عبدالناصر همتی - رئیس کل بانک مرکزی - با اشاره به تصویب دستورالعمل عملیات بازار باز در شورای پول و اعتبار، اعلام کرده که عملیات بازار باز ساختاری است که به کمک آن بانک مرکزی نرخ را کنترل خواهد کرد و در نهایت لگام تورم را مهار می‌کند.
"بازار باز" یکی از ابزارهای کنترل تورم در کشورهاست
در این رابطه ایمان اسلامیان - کارشناس مسائل اقتصادی - با اشاره به اجرای سیاست بازار باز در بسیاری از کشورهای دنیا اظهار کرد: این سیاست در بسیاری از کشورهای جهان مانند ژاپن و آمریکا به عنوان یکی از مهمترین ابزارها برای تثبیت شاخص‌های کلان اقتصادی مانند تورم استفاده می‌شود.
این اقتصاددان عملیات بازار باز را مداخله بانک مرکزی در عرضه و یا خرید و فروش اوراق قرضه عمدتاً عمومی به منظور ایجاد کف و سقف مناسب نرخ در بازار پولی و مدیریت پایه پولی توصیف کرد و گفت: از این طریق بانک مرکزی ضمن کنترل بازه نرخ سود اوراق در محدوده بهینه از ایجاد بازار کاذب جذب سپرده به هر قیمتی از سوی بانک‌ها هم جلوگیری می‌کند. در این فرایند بانک مرکزی باید طوری عمل کند تا عملیات خرید و فروش اوراق در مقاطع مورد نیاز صورت گرفته تا نرخ در حد مطلوب تثبیت شود.
چرا عملیات "بازار باز" تا حالا اجرا نشده بود؟
وی با بیان اینکه عملیات بازار باز به دلیل برخی پیچیدگی‌ها، ترس از انباشته شدن بدهی دولت و برخی شبهات شرعی و قانونی تاکنون به صورت وسیع در کشور تجربه نشده بود، ادامه داد: با این حال در صورت پیش بینی دستورالعمل مناسب و همه جانبه و همچنین چابکی بانک مرکزی در مدیریت این عملیات، این سیاست می‌تواند دریچه بسیار روشنی را به سوی کنترل معضل مزمن تورم در کشور باز کند.
اسلامیان همچنین با بیان اینکه عملیات بازار باز در بسیاری از کشورها منجر به کاهش نرخ تورم شده است، اضافه کرد: در بسیاری از کشورها مانند ترکیه، تایلند، مکزیک و شیلی عملیات بازار باز موفق بوده است اما مساله مهم این است که اجرای این سیاست در کشورهایی که حکمرانی اقتصادی نامتوازن و نظام اداری شلخته‌ای دارند می‌تواند به تورم افسارگسیخته‌ای منجر شود.
عملیات بازار باز یا (Open market operation) به خرید و فروشِ اوراق قرضه دولتی در بازار آزاد، برای گسترش یا انقباض میزان پول در سیستم بانکی گفته می‌شود، که توسط بانک‌های مرکزی کشورها انجام می‌شود. خریدها به سیستم بانکی پول تزریق می‌کنند و رشد اقتصادی را افزایش می‌دهند، در حالی که فروش‌ها عکس این را انجام می‌دهند.
