اخلاق، خوی ها و ویژگی های درونی انسان منشأ رفتار بوده و عمیق ترین نفوذ و اثر را در حوزه رفتار آدمی دارند. به عبارت دیگر، اخلاق، ساختار وجودی انسان است. در میان همه شاخه های اخلاق حرفه ای، اخلاق پزشکی از جایگاه خاصی برخوردار است و این به خاطر جایگاه خاص و متعالی است که حرفه پزشکی دارا است.
گفته اند شرف هر علمی به شرف موضوع آن است و در عالم هستی شریف ترین موضوع "انسان" است همانطور که در (سوره تین، آیه4) آمده است؛ "لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم"، انسان خوش ساختارترین پدیده و آفریده خداوند است. انسان موجودی است که خداوند او را، به تعبیری زیبا و کنایه وار، با دو دست خویش آفریده است:"قال یا ابلیس ما منعک ان تسجد لما خلقت بیدی"(سوره ص، آیه 75).
بنابراین هر علمی که به نحوی از انسان سخن می گوید شریف ترین علم است. علم پزشکی از بدن انسان می گوید و جایگاه خاصی در میان علوم آکادمیک دارد، هر چند بدن انسان نازل ترین مرتبه وجود اوست. علم اخلاق نیز از احوالات ثابت و سجیات پایدار انسانی می گوید و در واقع طبابت روح آدمی را بر عهده دارد. اما همان گونه که مشهود است، علم پزشکی و طبابت، هر چند بیشتر درمان امراض جسمی انسان را بر عهده دارد، از دوران گذشته با روان و خلقیات انسان پیوندی ناگسستنی داشته است.
اخلاق پزشکی از دیر باز یکی از اجزاء علم طب محسوب می شده است و عالمان طب در کنار پرداختن به مسائل پزشکی و توصیه های دارویی، توصیه های اخلاقی نیز داشته اند. متأسفانه پیشرفت های علمی در قرن اخیر و توجه به علم صرف، پیامدهای نامطلوبی را ایجاد نمود.
دین اسلام که هدف و غایت بعثت و نبوت را "اتمام و اکمال مکارم اخلاق" عنوان نموده است، توجهی عمیق و دیدگاهی وسیع نسبت به مسئله اخلاق به طور عام و اخلاق پزشکی به طور خاص دارد. اسلام و خصوصاً مکتب شیعه با اجتهاد پویای خود بسیاری از مسائل و موضوعات جدید و مستحدثه در اعصار جدید را با علم فقه جوابگو بوده است.
روز چهارشنبه 14 فروردین ماه امسال یکی از بستگان همراه با خانواده در منزل ما مهمان بودند که در نیمه های شب دختر 11 ساله مهمان در حالی که از درد دست و کتف و قلب و فشار در قفسه سینه شکایت می کرد منجر به مراجعه به بیمارستان قلب در امیرآباد شد.
بعد از مراجعه مسوولین بیمارستان عنوان کردند که ما مجاز به پذیرش بیماران زیر 17 سال نیستیم و با پیشنهاد مسوولان به بیمارستان قلب شهید رجایی مراجعه کردیم. ساعت 3 و سی دقیقه نیمه شب به بیمارستان قلب شهید رجایی تهران مراجعه و درخواست پذیرش و معاینه بیمار که حال خوبی هم نداشت را دادیم.
مسوولان اطلاعات با توجه به شرایط بیمار و وقت مراجعه، پیشنهاد مراجعه به اورژانس را دادند. اتاق اورژانس بیمارستان در انتهای راهرویی بود که دید مشخصی نداشت در حالی که اروژانس بیمارستان باید در دسترس و به خوبی قابل رویت باشد. با ورود به اتاق اورژانس چند نفر دور میزی نشسته بودند که به سختی سر از گوشی های تلفن همراه درآورده و پاسخ ما را دادند!
پس از عنوان کردن مشکل بیمار یکی از افراد داخل اتاق بخش اورژانس پس از آنکه مشکل بیمار را عنوان کردیم اعلام کرد که با معاینه علت درد مشخص نمی شود و باید اکو شود که پس از آنکه ما در خواست اکو دادیم مجدد عنوان شد که در حال حاضر بیمارستان قادر به انجام اکو نیست و باید شنبه یعنی دو روز بعد مراجعه کنید!
این در حالی است که مریض کودکی 11 ساله بود که از درد قفسه سینه و قلب شکایت می کرد؛ یعنی موردی کاملا اورژانسی! پس از اعتراض ما به اینکه بیمار شرایط اورژانسی دارد و باید معاینه شود، یکی از حاضرین در اتاق اورژانس با پزشک تماس گرفت و پزشک عنوان کرد که مشکل خاصی تا مراجعه روز شنبه ایجاد نمی شود که شرط ما برای ترک بیمارستان این بود که تضمینی داده شود که بیمار با مشکلی تا مراجعه بعدی مواجه نمی شود که با مخالفت پرسنل مواجه شد.
نگرانی مادر کودک از حال فرزندش سبب اعتراض وی به شرایط بیمارستان تخصصی قلب شد که فاقد اکو بود! در این شرایط که مشخص بود صدای ما در داخل بیمارستان به جایی نمی رسد با یکی از دوستان صحبت کردیم و این مساله با بازرسی وزارت بهداشت مطرح شد و بازرسی به این موضوع ورود کرد این در حالی بود که مسئول بخش با خونسردی تمام از پذیرش بیمار خودداری می کرد.
تماس با سرپرست محترم روابط عمومی وزارت بهداشت ( دکتر جهانپور ) راه دیگری برای احقاق حق خود در بیمارستان فوق تخصصی پایتخت بود که از پذیرش بیماری که از درد قلب شکایت دارد و فاقد اکو است سر باز می زد!
در نهایت ما تصمیم گرفتیم از بیمارستان خارج و بیمار را بیمارستان خصوصی منتقل کنیم. که با تماس بازرسی و جناب آقای دکتر جهانپور مجدد برای ویزیت و پذیرش بیمار به بیمارستان بازگشتیم.
با تماس بازرسی و دکتر جهانپور مشخص شد که پرسنل بخش اورژانس در نهایت بی اخلاقی عنوان کرده بودند که قصد پذیرش و اکو بیمار را داشته اند و ما از این مساله سرباز زده ایم!
بیمار که از ساعت 3 نیمه شب با درد به بیمارستان مراجعه کرده بود در نهایت آن هم با ورود مسئولان وزارت خانه و بازرسی در ساعت 8 صبح ویزیت و پذیرش شد.
در این میان چند نکته قابل تامل باید مطرح شود:
اول اینکه در هیچ کجای دنیا اورژانس بیمارستان فوق تخصصی قلب در انتهای راهرو قرار ندارد معمولا اورژانس در معرض دید آن هم برای بیمارستانی که هر ثانیه برای بیماری که به این مرکز مراجعه می کند بسیار حیاتی است.
دوم اینکه در کجای دنیا بیمارستان فوق تخصصی قلب اورژانس فاقد اکو است ؟!
سوم، وقتی یک کودک با شرایطی که دچار ناراحتی در قفسه سینه وقلب است به بیمارستانی مراجعه می کند باید سریعا مورد استقبال بخش های مختلف و معاینه قرار گیرد اما این مساله در فوق تخصصی ترین بیمارستان پایتخت بی معنا بود!
حال ما با توجه به ارتباطات موجود توانستیم این موضوع را حل و فصل کنیم ولی واقعن بد به حال آن بیمارانی که از راه دور و نزدیک به این مرکز مراجعه می کنند و دستشان به جایی بند نیست و چنین برخورد و بی مسوولیتی هایی را باید شاهد باشند.
و در نهایت اینکه نظام درمانی ایران قبل از آنکه به بودجه نیازمند باشد نیازمند یادآوری و آموزش اخلاق حرفه ای است. بخش درمانی که با جان مردم در ارتباط است باید بیش از سایر بخش ها به اخلاق و حاکمیت روابط انسانی و اخلاقی پایبند باشد که متاسفانه این مساله در کشور ما کمرنگ و هرروز نیز کمرنگ تر می شود. باشد که مسوولین امر رسیدگی فرمایند.
گزارش از مسعود شریعت زاده
