سرنوشت وزارت صنعت، معدن و تجارت از تیرماه 1390 به سمت و سوی جدیدی کشیده شد؛ چنانچه در این سال دو وزارتخانه «صنایع و معادن» و «بازرگانی» با یکدیگر ادغام شد و وزارتخانه فعلی را تشکیل دادند، اما پس از گذشت هفت سال از تجمیع این دو وزارتخانه، دولت دوازدهم هم زمان با تشدید تحریم ها خواستار تفکیک مجدد وزارتخانه ها شد تا وزارتخانه بازرگانی بخش مربوط به تجارت کشور را با روش کارآمدتری ساماندهی کند.
لایحه تفکیک این وزارتخانه ها سه بار به مجلس رفت و هربار با مخالفت نمایندگان رو به رو شد. با این حال همچنان موضوع تفکیک وزارتخانه‌ها به پایان نرسیده است.
روز دوشنبه گروهی از نمایندگان مجلس برای احیای وزارت بازرگانی طرح «تشکیل وزارت تجارت و خدمات بازرگانی» را ارائه کرده اند که بر اساس آن خواستار جدا شدن اختیارات و وظایف وزارت بازرگانی سابق از مجموعه وزارت صنعت، معدن تجارت هستند.
اجرای این طرح همواره موافقت ها و مخالفت هایی به همراه داشته که عمدتا کفه مخالفان آن سنگین تر بوده است.
** راه حل مشکلات تجارت، تاسیس وزارتخانه جدید نیست
«ابوالفضل روغنی گلپایگانی»، رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران در این خصوص ضمن مخالفت با تشکیل وزارتخانه بازرگانی تصریح کرد: رجوع به تجربه کشورهای دیگر نشان می دهد همگی به دنبال ادغام حداکثری وزارتخانه هایشان هستند.
وی معتقد است ایجاد یک وزارتخانه جدید در شرایط فعلی تنها هزینه بردار است و کمکی به بخش بازرگانی کشور نخواهد کرد.
این عضو بخش خصوصی درباره علت مطرح شدن پیشنهاد وزارت بازرگانی گفت: با توجه به مشکلات اخیر و تشدید تحریم ها،عده ای اظهار کردند به دلیل ضعف بازرگانی کشور است که نمی توانیم مانند گذشته واردات انجام دهیم.
به عقیده روغنی گلپایگانی اینکه کالایی وارد نمی شود تنها به دلیل ضعف بخش بازرگانی نیست، بلکه تحریم ها روی تجارت اثرگذار بوده است.
وی ادامه داد: راه حل این نیست که وزاتخانه جدید تشکیل دهیم، بلکه کافی است وزارتخانه موجود را تقویت کنیم. ممکن است خیلی دستگاه های دیگر هم ضعیف باشند، یعنی باید برای آن ها وزارتخانه جدا تاسیس کرد؟
به عقیده رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، راهکارهای دیگری هم برای تقویت بخش بازرگانی وجود دارد و تشکیل وزارتخانه بازرگانی به نفع کشور نیست.
** از بخش بازرگانی در وزارت صنعت غفلت شده است
«فرشید شکرخدایی»، نایب رئیس کمیسیون رقابت، خصوصی سازی و سلامت اداری اتاق ایران نیز در این خصوص گفت: اکنون بازرگانی به خصوص بازرگانی خارجی جزو چالش های اصلی است که به چالش اصلی فعالان کسب و کار تبدیل شده است.
وی ادامه داد: آنچه تولید را دچار مشکل کرده، نبود یکپارچگی در بخش بازرگانی و بسیاری از تصمیمات موقتی است که نشان می دهد در این بخش سیاست منسجم حکمفرما نیست.
این فعال اقتصادی معتقد است اگر در شرایط قبلی که آرامشی در بازار حاکم بود، ادغام باعث بهبود محیط کسب و کار می شد، هم اکنون همه بخش های بازرگانی باید تفکیک و تجمیع شوند.
شکرخدایی تاکید کرد: تفکیک به این معنا نیست که فقط بخش وزارت صنعت از آن جدا شود، بلکه منظور این است که تمام بخش های مربوط به بازرگانی در یک وزارتخانه تجمیع شود.
نایب رئیس کمیسیون رقابت، خصوصی سازی و سلامت اداری اتاق ایران بزرگ بودن بیش از حد وزارت صنعت را نیز مشکلی جدی ارزیابی کرد و گفت: تقریبا هیچ وزیری نمی تواند 16 معاون را که در حوزه های مختلف فعالیت می کنند مدیریت کند، حتی اگر این وزیر خیلی توانمند باشد.
شکرخدایی با اشاره به اینکه 60 درصد ارزش افروده دولت در وزارتخانه صنعت است، ادامه داد: باید تفکیک جدی و حرفه ای در این وزارتخانه انجام شود و وزارتخانه بازرگانی جدید نیز برای رونق تولید به وزارتخانه های دیگر کمک کند.
وی با بیان اینکه خود وزارت صنعت، معدن و تجارت مانند یک دولت است، افزود: تاکنون تمرکز وزرای وزارتخانه صنعت بیشتر بر موضوع صنعت و معدن بوده و از بخش بازرگانی غفلت شده است. این تمرکز را نمی توانیم از یک وزیر بخواهیم چرا که یک وزیر به تنهایی نمی تواند تمام این بخش ها را هم زمان مدیریت کند.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران معتقد است تفکیک در برهه زمانی فعلی به صلاح کسب و کار خواهد بود و تنها در آن صورت است که یک وزیر متمرکز بر بخش بازرگانی و پاسخگو خواهیم داشت.
شکرخدایی همچنین در پاسخ به ادعای مخالفان که تشکیل این وزارتخانه هزینه بردار است، اظهار کرد: حوزه بازرگانی پیش از این ساختمان داشته قرار نیست ساختمان جدیدی تاسیس شود و مسئولان می توانند این ساختمان را از بدنه عظیم وزرات صمت تجهیز کنند.
وی برای تجمیع فعالیت های بازرگانی پیشنهاد داد: در صورت تاسیس وزارتخانه جدید، می توان بخش هایی مانند گمرک و بازارچه های مرزی را نیز به این سازمان اضافه کرد.
** تشکیل وزارت بازرگانی دولت را بزرگتر می کند
«فاضل شنیور» نایب رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق ایران نیز گفت: با وضعیت فعلی اقتصاد، تفکیک این وزراتخانه به صلاح نیست.
وی با اشاره به مشکلات در بخش صادرات و ورادات تصریح کرد: تشکیل این وزارتخانه تنها هزینه اضافی و بار سنگین بر دوش دولت می گذارد، بدون اینکه بتواند کارایی چندانی داشته باشد و مشکلات موجود را حل کند.
نایب رئیس کمیسیون بازرگانی اتاق ایران اظهار کرد: در شرایطی که سال هاست می گوییم باید دولت کوچک و بخش خصوصی بزرگ شود، اما خلاف این اقدام را شاهدیم و بخش خصوصی هر روزه در حال کوچک شدن است. تشکیل وزارت بازرگانی نیز قدمی در راستای برای بزرگ کردن دولت است.
به عقیده شنیور تنها در شرایطی می توان به مفید بودن وزارتخانه بازرگانی امیدوار بود که افراد خبره در راس آن باشند.
شنیور پافشاری دولت برای تاسیس این وزارتخانه را تصمیم سیاسی ارزیابی کرده و گفت: ما اهالی اقتصاد دنبال راهکاری هستیم که مسائل اقتصادی را حل کند؛ این تصمیم از دیدگاه اقتصادی چندان کارشناسی به نظر نمی رسد.
منبع: ایرنا
